آریانانیوز: امریکا د ۲۰۰۱ کال د ستمبر د یوولسمې له پیښې وروسته له ترهګرۍ سره د مبارزې په پلمه د نړۍ په مختلفو سیمې کښې د پوځي اقداماتو په ترڅ کښې د افغانستان او عراق په دوو هیوادونو حمله وکړه او هغه یې ونیول. هم داشان د امریکې د استخباراتو مرکزي ادارې (سي، آيي، ای) او پینټاګان د پاکستان، یمن او صومالیا په شان ځینو هیوادونو کښې د بې پایلټه الوتکو حملې کړې دي. د دغو حملو نتیجه د زرګونو کسانو وژله او د بیخ بیناؤ پراخه خرابتیا وه.
خو له دغه حقیقت سره سره امریکا تل مدعي شوې چې په مختلفو هیوادونو کښې یې د هوايي او ډرون حملو تلفات محدود پاتې شوې دي. دې مسئلې د بخښنې د نړیوال سازمان سخت غبرګون په ځان پسې لرلې دی. د بخښنې نړیوال سازمان ویلي چې د امریکې دفاع وزارت (پینټاګان) د افغانستان، پاکستان او عراق په شمول د سیمې په هیوادونو کښې په خپلو هوايي حملو کښې د وژل شویو د شمیر په هکله دروغ وايي. د بشري حقوقو دغه ارګان په خپل یو ټویټر پیغام کښې د امریکې په هوايي بریدونو کښې د ملکي وګړو د وژلې د احصائیو په هکله د دغه هیواد له دروغو پرده پورته کړې او وايي چې واشنګټن په دې هکله د کره احصائیو له وړاندې کولو ډډه کوي.
د عفوې یا بخښنې نړیوال سازمان په دغه پيغام کښې په ۲۰۱۹ کال کښې د امریکې په هوايي بریدونو کښې د ۱۳۰ ملکیانو د وژل کیدو په هکله د پینټاګان رپورټ ته په اشارې سره ولیکل: د هغو پراخو او بشپړو تحقیقاتو له مخې چې مونږ په مختلفو سیمو کښې ترسره کړې دي، د امریکې پوځ تراوسه په خپلو هوايي حملو کښې د مړو او زخمیانو شمیر نه اعلانوي.
د امریکې تر نیواک لاندې هیوادونو او د سوریې په شان هیوادونو کښې چې تش د نامې داعش ضده نړیوال ائتلاف په چوکاټ کښې په کښې شتون لري، د امریکايي ځواکونو د حقیقي کړنلارې په وړاندې د ټرمپ د حکومت کړچار دا دی چې د امریکايي الوتکو او ډرونز د حملو په نتیجه کښې د عامه خلکو او غیرپوځي تلفاتو په هکله ناسم او دروغ معلومات وړاندې کوي او د ملکي وګړو د مړینې شمیر له حقیقته ډیر کم وښايي. امریکایانو په ځلونو د غیرپوځي تلفاتو مسئلې ته بې پامي کړې ده او هغه یې د حاشیه اي زیانونو په توګه بللې ده. موجود مدارک او شواهد او شننې او څیړنې ښودنه کوي چې د داعش ضده ائتلاف د ځواکونو په تیره بیا د امریکایي الوتکو په حملو کښې د ملکي وګړو د وژلې د کمولو لپاره د ضروري احتیاطي تابیاؤ په غوره کولو کښې لټي شوې ده.
د امریکې لپاره یوازنۍ څیز چې اهمیت نه لري، د بیګناه انسانانو ژوند دی چې په هوايي حملو کښې ورته مرګ ژوبله اوړي. دا مسئله د بخښنې د نړیوال سازمان په شمول د بشري حقوقو د ارګانونو د نیوکو سبب کیږي. د بشري حقوقو دغه ارګان د ۲۰۱۸ کال له نیمايي څخه د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره له داعش ضده امریکايي ائتلافه وغوښتل د هغو هوايي حملو په هکله چې د سوریې د ملکي وګړو د وژل کیدو سبب شوې دي، تحقیقات وکړي.
بله مسئله دا ده چې واشنګټڼ د افغانستان په شمول د امریکايي ځواکونو ترنیواک لاندې سیمو کښې د هغو د جنایتونو په هکله د تحقیقاتو په لړ کښې خنډ اچونه کوي. واشنګټن په افغانستان کښې د امریکايي ځواکونو د جنایتونو په هکله د جزا د نړیوالې محکمې له هر ډول تحقیقاتو سره په کراتو مخالفت کړی دی او په دې لړ کښې یې د ګواښ کړنلاره غوره کړې ده. د جزا په نړیواله محکمه کښې په افغانستان کښې د امریکايي پوځیانو په جنایتونو باندې له غور سره د ټرمپ د حکومت مخالفت د خپلو پوځیانو په غیرانساني سلوک باندې د واشنګټن د خبرتیا نښه ده. د جزا نړیوالې محکمې په ۲۰۱۸ کال کښې پّ افغانستان کښې د جنګي جنایتونو د قربانیانو زرګونه شکایتونه ثبت کړل او په نتیجه کښې وټاکلې شوه چې څارنوال یې دغه مسئله وجاجوي. دې موضوع د امریکې تند غبرګون په ځان پسې درلود او یو په کښې دا و چې واشنګټن د جزا د نړیوالې محکمې د چارواکو په ګواښلو سره امریکې ته د هغې د څارنوال فاتو بنسودا د تګ ویزا لغو کړه. خو د بخښنې نړیوال سازمان بیاهم په افغانستان کښې د امریکايي پوځیانو د جنایتونو د څیړل کیدو غوښتونکی دی.
د بخښنې د نړیوال سازمان د سویلي آسیا د برخې مسئول بیراج پاټنیک په افغانستان کښې د جنګي جنایتونو د قربانیانو د وضعیت څیړنه د جزا د نړیوالې محکمې قانوني او اخلاقي مسئولیت ګڼي.بلکی په عین حال کښې امریکا ځان له نورو ډیر غوره او بیل ګڼي او خپل پوځیان له هرډول قانوني کاروایۍ څخه خوندي بولي.