برخه -څانګه : afghanistan, politics, security, social
د خپرولو وخت : شنبه, ۱۳ بهمن , ۱۴۰۳ لنډ لینک :
د طالبانو له خوا د افغانستان تر کنټرول لاندې راتګ وروسته، په ترکیه کې د افغانانو د کډوالۍ څپې زیاتې شوې دي. دا هیواد اوس د افغان مهاجرینو سره د سختو برخوردونو او شدیدو محدودیتونو سره مخ دی. په وروستۍ پېښه کې، د ترکیې پولیسو ۲۷ افغان مهاجرین نیولي او د مهاجرینو قرنطین ته یې لیږدولي دي.
د طالبانو له واکمنۍ وروسته، په ترکیه کې د افغان مهاجرینو ورکتونکي زیات شوي، په ځانګړي ډول وروسته له هغه چې افغانستان له کړکیچ سره مخ شو. په هر صورت، د ترکیې حکومت چې د دې افغان مهاجرینو څخه په ځینو صنعتونو کې د ارزانه کار ځواک په توګه ګټه پورته کوي، د دې پناه غوښتونکو پر وړاندې ناعادلانه سیاستونه او محدودیتونه رامنځته کړي دي.
دا سیاستونه پراخ بندي، د تګ راتګ محدودیتونه او د افغان مهاجرینو څخه د ټولنیزو حقونو د محرومیت په شمول دي. ډیری مهاجرین وایي چې د ترکیې ته د راتګ وروسته یې د ټولنیزو، بشري حقوقو، اقتصادي او امنیتي ستونزو سره مخامخ شوي دي.
په وروستۍ اقدام کې، د ترکیې پولیسو ۲۷ افغان مهاجرین نیولي دي چې د ترکیې د ساحلي ښار چاناک کالې ته ننوتلو هڅه کوله او هغوی یې د مهاجرینو قرنطین ته لیږدولي دي. دا اقدام د افغان مهاجرینو پر وړاندې د سختو محدودیتونو او بندیزونو برخه ده.
افغان مهاجرین په ترکیه کې د هغه ملاتړ ادارو په اړه شکایت لري چې کافي مرسته نه ورکوي. ډیری یې ویلي دي چې د نړیوالو او بشردوستانه سازمانونو لخوا چې د مهاجرینو ملاتړ مسئول دي، هیڅ مرسته نه ده ترلاسه کړې. دغه بې پروايي مهاجرین په سختو شرایطو کې اچولي دي او نه شي کولی چې د خپلو بنسټیزو حقونو څخه برخمن شي.
ځینې افغان مهاجرین ادعا کوي چې د ترکیې حکومت په پټ ډول له دوی سره ملاقات کړی او له هغوی څخه یې غوښتي دي چې په نیابتي جګړو کې ګډون وکړي، لکه د هیئت تحریر شام په شان ډلو کې. په بدل کې، دې مهاجرینو ته وعده شوې چې د دوی کورنیو ته پناه ورکول کېږي. که چیرې نه وي، ترکیه ته ګواښ شوی چې هغوی به اړ کړي چې هیواد پریږدي یا بالاخره یې طالبان ته وسپاري. دا تورونه د افغان مهاجرینو ترمنځ جدي اندیښنې رامنځته کړي دي.
د ترکیې لخوا د افغان مهاجرینو پر وړاندې د ناعادلانه سیاستونو او محدودیتونو زیاتوالی، د نیابتي جګړو سره د ګډون ګواښونو سره، د افغان مهاجرینو راتلونکی په دې هیواد کې لا زیات ستونزمن کړی دی. ډیری مهاجرین د نړیوالو او بشري حقونو سازمانونو لخوا د بې پاملرنې او ملاتړ نشتوالي شکایت کوي او د خپلې امنیت او راتلونکي په اړه اندیښنې لري. دا وضعیت ممکن د ترکیې او افغانستان ترمنځ د نړیوالو اړیکو ته اغیزه وکړي.