د ۲۰۲۴ کال د نړیوال فساد ضد شاخص کې د افغانستان درې‌پله‌ایز سقوط

د شفافیت نړیوال سازمان په خپل ۲۰۲۴ کال راپور کې اعلان کړی چې افغانستان د فساد ضد شاخص کې درې درجې نور هم ښکته تللی او اوس د ۱۸۰ هېوادونو له منځه په ۱۶۵ ځای کې قرار لري.

د ۲۰۲۴ کال د فساد شاخص کې د افغانستان وضعیت

افغانستان سږ کال یوازې ۱۷ امتیازونه ترلاسه کړي، په داسې حال کې چې په ۲۰۲۳ کې ۲۰ امتیاز (۱۶۲ ځای) او په ۲۰۲۲ کې ۲۴ امتیاز (۱۵۰ ځای) درلود. دا کموالی په دولتي ادارو کې د فساد زیاتوالی او د شفافیت کمښت په ګوته کوي.

د نړۍ تر ټولو پاک هېوادونه:
✔ ډنمارک، فنلینډ، سینګاپور، او نیوزیلینډ

تر ټولو فاسد هېوادونه:
❌ سودان جنوبي، سومالیا، وینزویلا، او سوریه

د افغانستان او ګاونډیو هېوادونو د فساد شاخص پرتله

✔ چین – ۷۶ ځای (۴۳ امتیاز)
✔ ازبکستان – ۱۲۱ ځای (۳۲ امتیاز)
✔ پاکستان – ۱۳۵ ځای (۲۷ امتیاز)
✔ ایران – ۱۵۱ ځای (۲۳ امتیاز)
✔ تاجکستان – ۱۶۴ ځای (۱۹ امتیاز)
✔ ترکمنستان – ۱۶۵ ځای (۱۷ امتیاز) – د افغانستان سره یو شان رتبه

ولې افغانستان د فساد ضد شاخص کې ښکته تللی؟

🔹 د طالبانو غیرشفاف او تړلی حکومت، چې د نړیوالو ادارو له خوا نظارت ته اجازه نه ورکوي.
🔹 په دولتي ادارو کې د فساد زیاتوالی او د دې پدیدې پر ضد د اغېزناکو میکانیزمونو نشتوالی.
🔹 اقتصادي بحران او د فقر زیاتوالی، چې د رشوت او دولتي منابعو د ناوړه استفادې سبب شوی.
🔹 د خپلواکو نظارتي ادارو نشتوالی، ځکه چې طالبانو د فساد ضد ادارې بنده کړې دي.

ولې د فساد ضد شاخص مهم دی؟

د شفافیت نړیوال سازمان هر کال د بانک نړیوال، د نړیوال اقتصاد فورم، او نورو نړیوالو بنسټونو پر معلوماتو د هېوادونو د فساد، شفافیت، او د حکومت د فعالیت کچه ارزوي.

✔ دا شاخص د هېوادونو د نړیوال حیثیت، پانګوالو د اعتماد، او د نړیوالو مرستو د جذب لپاره مهم دی.

د فساد زیاتوالي ناوړه پایلې په افغانستان کې

🔻 نړیوالې مرستې کمې شوي، ځکه چې نړیوال سازمانونه د پراخ فساد اندېښنه لري.
🔻 اقتصادي بحران لا پسې خراب شوی، او بهرني پانګوال له افغانستان څخه وتلي.
🔻 فقر زیات شوی او عامه نارضایتي مخ په زیاتېدو ده، چې د لا زیاتې بې‌ثباتۍ لامل کېدای شي.

پایله

افغانستان په ۲۰۲۴ کال کې د فساد ضد شاخص کې درې درجې نور هم ښکته تللی او د ترکمنستان او تاجکستان په شان له فاسدو هېوادونو سره برابر شوی دی.

دا حالت د شفافیت کمښت، د حکومتي حساب‌ورکونې نشتوالی، او د پراخ فساد زیاتوالی ښیي. کارپوهان باور لري چې د اغېزناک نظارت نشتوالی، غیرمسؤل حکومت، او د فساد پراخوالی د افغانستان د خراب وضعیت اصلي عوامل دي.