خانواده کرزی در جستجوی گسترش حاکمیت خود در افغانستان

قیوم، برادر رییس جمهور افغانستان حامد کرزی، از آن دسته آدم هایی است که فلم های «پدرخوانده» را نه برای سرگرمی، بلکه به خاطر آموختن روش های جدید تماشا می کند. بر این اساس، گزارش ها مبنی بر این که رییس جمهور کرزی در حال آماده نمودن قیوم برای به دست گرفتن زمام امور به عنوان رییس جمهور بعدی کشور می باشد، کاملا نگران کننده است- به قدرت رسیدن قیوم، زندگی را می تواند برای اکثریت افغان ها، به جهنم مبدل سازد.

من از این موضوع طی گفت وگوی اختصاصی ای که عصر روز جمعه با نسیم پشتون شریفی داشتم آگاهی یافتم- نسیم، رقیب تجارتی خانواده ی کرزی است که پس از کوشش های ناکام قیوم کرزی برای قتل وی در چندین نوبت، راهی دیار غربت گردید و به ایالات متحده پناه برد.

نسیم، ویراستار هفته نامه سرگر که در قندهار چاپ می شود و رییس موسسه تبلیغاتی آراکوزیا است. رسانه های چاپی و تبلیغات، فقط دو تا از صنایع بسیاری هستند که قیوم علی رغم غیرقانونی بودن مونوپولی و انحصار در افغانستان، به طور کامل بر آن ها تسلط پیدا کرده است.

قیوم که عملا سال ها در مریلند امریکا زندگی کرده است، سکتورهای ساختمانی، لوجیستیک و امنیت را در اکثر نواحی جنوب افغانستان در تسلط خود دارد. اما تاکنون هیچ کس به علت ترس از عکس العمل خشونت آمیز و قدرت سیاسی فراوان قیوم نتوانسته و نخواسته است که وی را به چالش بگیرد. قیوم در تعیین اکثر وزرای کابینه، والیان، شاروالان و روسای پولیس افغانستان، نقش اصلی و تعیین کننده دارد.

شرکت های عمده قیوم، تکنالوجیست و کمپنی ساختمانی دامان، تمام قراردادهای دولتی را بدون نیاز به رقابت آزاد از آن خود می کند؛ و از این ناحیه، سود خالص سرشاری به جیب قیوم سرازیر می شود. به طور مثال، وی با فروش جنراتورهای 4 میلیون دالری به والی قندهار در ازای 50 میلیون دالر، منفعت هنگفتی به دست می آورد.

قیوم، طالبان را نیز از این خوان نعمت بی بهره نگذاشته است. وی به عنوان مالک 60% از سهام شرکت بدنام مدیریت خطر وطن، سهمی از قراردادهای امنیتی و لوجیستیکی ناتو را به برخی از قومندان های شورشی اختصاص داده است.

کنترول قیوم بر رسانه ها، جنوب افغانستان را به یک منطقه عملا تمامیت خواه تبدیل کرده است. این امر به نظر نمی آید کم ترین نگرانی ای در ناتو ایجاد کرده باشد. ناتو خود رسانه هایی که در تملک قیوم قرار دارند را تمویل می کند، و این رسانه ها نیز هرگز مطلب و گزارشی منفی درباره دولت کرزی به نشر نمی رسانند.

نویسندگان و گزارشگران محلی ای که برای سازمان های خبررسانی مشهور از قبیل بی بی سی، صدای امریکا و رویترز کار می کنند حتا مقالات و راپورهای شان را جهت سانسور به اداره ولایت می دهند.

رقبایی نظیر نسیم که جرأت مقاومت در برابر سانسور قیوم را به خود می دهند شریان های مالی شان قطع می شود و مورد ارعاب و تهدید شدید قرار می گیرند. اخیرا قیوم از یک مشت بدمعاش تیغ به دست جهت پایین کشیدن و از بین بردن یک اعلان تبیلغاتی آراکوزیا که جلوی کلکین دفتر هفته نامه سرگر نصب شده بود استفاده کرده بود. قیوم به خوبی از این مساله آگاه است که عواید حاصل از فعالیت های تبلیغاتی نسیم، مصارف هفته نامه وی را تامین می کند.

قیوم حتا بسیاری از بیلبوردهای شرکت نسیم را با علامت سرخ X نشانی کرده بود تا نیروی تخریب کرزی، براحتی آن ها را پیدا کنند.

این جا اما باید پرسید چه کسی بیشتر ملامت است- خانواده جرم پیشه کرزی یا کسانی که قدرت را به این خانواده تحفه دادند. چون حقیقت آن است که در سال 2002 اداره بوش به یک دسته ایدیولوگ های نومحافظه کار «بازار آزاد» که در راس شان زلمی خلیلزاد افغانی الاصل قرار داشت، اجازه داد کرزی طرفدار غرب را بر کرسی ریاست جمهوری بنشانند.

بعدا وقتی که توجه امریکا در سال 2003 به ماجراجویی هایش در عراق معطوف شد، با شبکه ای از جنگ سالاران دست به معامله زد و به منظور «حفظ صلح» در افغانستان، با دادن تفنگ و پول، آن ها را قوی تر ساخت.

بنا به گفته داگلاس ویسینگِ روزنامه نگار در کتاب جدیدش تحت عنوان تمویل دشمن، بعد از آن که ایتلاف نامقدس بین برادران کرزی، جنگسالاران پرطمع و شرکت های چندملیتی به وجود آمد، دلارهای خزانه امریکا بتدریج «تمام سیستم فسادی که دامن آن ها نهایتا به طالبان نیز می رسید را به گردش درآورد.»

جالب اینجا است که برادران کرزی، قبل از رییس جمهور شدن حامد کرزی، مالکان شرکت ها و کارو باری کوچک و متعلق به طبقه متوسط بودند و درآمدی متوسط داشتند. اما اکنون فقط با گذشت یک دهه، بطور معجزه آسایی، خانواده کرزی سالانه میلیاردها دالر به جیب می زنند و ناگهان توانائی خرید قصرهایی در دوبی را پیدا می کنند.

این ثروت بادآورده، پول مالیات دهندگان امریکایی است و فیصدی بالایی از کمک های امریکا هرگز به کسانی که نیازمند آنند، نمی رسد. وقتی به یادآوریم بنا بر شاخص توسعه انسانی ملل متحد، عاید روزانه 42% از افغان ها تقریبا یک دالر است، مکنت و دولت خانواده کرزی بیشتر از پیش، نفرت انگیز جلوه خواهد کرد.

ظهور مجدد طالبان که در 2005 آغاز شد یک اتفاق غیرقابل اجتناب نبود بلکه به این دلیل رخ داد که دهاقین افغانستان از تماشای این که خانواده کرزی چگونه ثروتمند می شوند در حالی که خود با گرسنگی دست و پنجه نرم می کنند به تنگ آمدند.

نسیم می گوید: «بی عدالتی اجتماعی، فساد، حمایت از زورگویان و جنگسالاران، ترورها… اینها دلایل پیوستن جوانان افغان به صفوف طالبان هستند. ظلم و خیانت دولت کرزی بیشتر از هر ایدئولوژی ای، بر تعداد نیروهای طالبان افزوده است.»

با این حال، نسیم امیدوار است که امریکایی ها بالاخره مسیر اشتباه شان را اصلاح کنند. این در حالی است که ایتلاف هنوز از سندیکای کرزی حمایت کرده و آن را به ثروت می رساند، چون بنا به نظر غالب و مسلط در وزارت دفاع امریکا و کاخ سفید، هیچ گزینه مناسب دیگری وجود ندارد.

این ذهنیت نادرست به اضمحلال فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه افغانستان انجامیده است. نسیم می خواهد مردم امریکا این موضوع را درک کنند که اکثر افغان ها مردم خوبی هستند- گناه از بین رفتن خوشنامی کشور وی، به گردن 1 فیصدِ استفاده جویی است که در بین افغان ها وجود دارند. و آنچه حتی از این هم خشم برانگیزتر است اینکه همین 1 فیصدِ استفاده-جو توسط ارتش ایالات متحده مورد تمویل و پشتیبانی کامل قرار داشته است.

نسیم به این مساله اعتقاد راسخ دارد که اگر امریکا از نامزدی قیوم حمایت کند و به تمویل فامیل کرزی ادامه دهد، افغانستان هرگز روی آرامی و صلح را نخواهد داد. او متیقن است که هر نامزدی که در انتخابات آتی، از حمایت امریکا برخوردار باشد رییس جمهور خواهد شد.

نسیم توضیح داد که امریکا باید معیارهای خود برای گزینش و حمایت از افراد را تغییر دهد. به طور مثال، نامزدهایی که به هر کدام از گروه های آتی تعلق داشته باشند باید فوراً از فهرست افراد مطلوب امریکا خارج شوند: افراد فاسد، قاتل، طماع، غیرقابل اعتماد و بدنام. و بعضی گروپ ها به شمول جنگسالاران، بنیادگرایان و مجرمین جنگی شناخته شده باید از پروسه به کلی بیرون گذاشته شوند.

آنچه افغان ها بیش از هرچیز به آن نیاز دارند رییس جمهوری صادق و غیرفاسد است که منفعت عمومی را بالاتر از نفع شخصی قرار دهد. افغان ها به کسی با دستان پاک و نیالوده به خون نیاز دارند که قادر باشد نهادهای اقتصادی و سیاسی فراگیر و عادل برپا کند. آنان به رهبری مورد احترام نیاز دارند که بتواند حمایت گسترده تمام قبایل، اقوام و مذاهب افغانستان را بدست آورد. به سخن دیگر، آخرین چیزی که افغان ها آن را نمی خواهند قیوم کرزی است.

مایکل هیوز، اگزماینر

منبع: سایت عبدالله عبدالله