آریانا نیوز: آیا برای پناهجویانی که به افغانستان برمی‌گردند، می‌توان آینده روشنی را پیش‌بینی کرد؟
پناهجویانی که به افغانستان برمی‌گردند، عموما کسانی هستند که سال‌ها در افغانستان زنده گی نکرده و یا حتی در کشور کلان نشده‌اند. این افراد قاعدتا از شبکه اجتماعی موجود طرد شده و از ارتباطات لازم و پشتیبانی‌ها محروم هستند.
جرمنی افغانستان را ملکی امن می‌داند. درخواست پناهنده گی افغان ها بیش از پیش رد می‌شود و دولت اقدام به اخراج اجباری آن‌ها می‌کند. آیا افغانستان ملکی امن است؟ گفتگو با نیکول بیرتش کارشناس افغانستان بنیاد علم و سیاست.
انفجار مهیب روز چهارشنبه ۳۱ ماه مه در کابل بار دیگر نگاه‌ها را متوجه یک پرسش کلیدی کرد و آن اینکه آیا می‌توان افغانستان را ملکی امن ارزیابی کرد. و اگر دولت و نیروهای نظامی و انتظامی کشور قادر به حفظ امنیت در پایتخت و نمایندگی‌های سیاسی کشورهای خارجی نیستند، آیا وضعیت امنیتی در دیگر نقاط افغانستان وخیم‌تر نیست؟
فلوریان وایگند، رییس بخش پشتو و دری دویچه وله در همین رابطه با نیکول بیرتش، کارشناس مسایل افغانستان بنیاد علم و سیاست گفتگو کرده است.
اخراج جمعی پناهجویان افغانستانی ها:
وایگند با اشاره به وضعیت وخیم امنیتی در افغانستان یادآور می‌شود که از ابتدای سال جاری تا کنون بیش از ۱۰۰ هزار نفر دیگر به علت درگیری‌ها، ناگزیر خانه و زادگاه خود را ترک کرده‌اند. رییس بخش پشتو و دری دویچه وله در ادامه از نیکول بیرتش می‌پرسد:
بر اساس راپور سازمان ملل، در ۲۹ ولایت از مجموع ۳۴ ولایت افغانستان پدیده آوارگی وجود دارد. حملات هوایی اردوی امریکا نیز در سال جاری در قیاس با سال گذشته سه برابر شده است. آیا واقعا می‌توان گفت که افغانستان ملکی امن است؟ آیا اخراج جمعی پناهجویان، همچون موردی که قرار است امروز غروب (چهارشنبه ۳۱ ماه مه) اتفاق بیافتد، قابل دفاع است؟
نیکول بیرتش: اوضاع امنیتی در افغانستان وخیم‌تر شده است. تنها ۵۷ فیصد از خاک کشور در اختیار و زیر کنترول نیروهای دولتی است. حدود ۲ و نیم ملیون نفر از مردم افغانستان در مناطقی زنده گی می‌کنند که یا در کنترول طالبان قرار دارند یا زیر نفوذ آن‌ها اداره می‌شوند.
۹ ملیون باشنده دیگر افغانستان نیز در مناطقی زنده گی می‌کنند، که در آن‌ها جنگ بین نیروهای دولتی و طالبان حاکم است. شمار قربانیان ملکی و از آن جمله اطفال کماکان بسیار بالا است.
بسیاری از مردم برای نجات جان خود از این مناطق جنگ‌زده به حاشیه شهرهای کلان پناه برده‌اند. امکان یافتن کار برای بسیاری از این حاشیه‌نشینان وجود ندارد.
مهاجرانی که از پاکستان و ایران به افغانستان بازگشته‌اند، را نیز باید بر این عده از باشنده گان افزود. این افراد در بهترین حالت برای خود و خانواده در اردوگاه‌های پناهنده گی جایی می‌یابند. مشکل تامین تغذیه روزبه‌روز گسترش می‌یابد و نهادهای صحی و آموزشی نیز به علت تداوم درگیری‌ها تعطیل شده‌اند.
حملات هوایی امریکا که عمدتا متوجه نیروهای وابسته به داعش است، باعث کشته‌شدن و آوارگی افراد ملکی می‌شود. تلاش‌های مربوط به مذاکرات صلح با طالبان تا کنون بی‌نتیجه مانده‌اند. این در حالی است که طالبان خبر از آغاز حملات گسترده بهاری خود می‌دهد. حملاتی که متوجه نیروهای انتظامی و نظامی و همچنین نیروهای بین‌المللی مستقر در افغانستان است. دولت و همچنین طالبان متعهد شده‌اند که در راستای کاستن از شمار قربانیان ملکی تلاش کنند، تلاشی که تا کنون اما راه به جایی نبرده است.
در کجای افغانستان می‌توان مناطق امن یافت و یا اصولا به چه مناطقی ما منطقه امن می‌گوییم؟
– نیروهای طالبان بر بسیاری از نقاط قریه نشین تسلط دارند، حال آنکه دولت افغانستان توجه خود را معطوف به دفاع از مناطق شهری و همچنین راه‌های ارتباطی نموده است.
وقتی در افغانستان از مناطق امن سخن می‌رود، نگاه‌ها بیشتر معطوف به پایتخت و مراکز ولایات کلان همچون هرات و مزارشریف است. احتمال اینکه در این مناطق کسی قربانی خشونت‌های نظامی و درگیری‌ها شود در قیاس با سایر نقاط کمتر است. مثلا این مناطق امن‌تر از ولایاتی همچون هلمند، ننگرهار و کندز هستند. اما همین کابل نیز به طور مداوم هدف حملات تروریستی قرار دارد. مثل همین مورد انفجار امروز (چهارشنبه ۳۱ ماه مه) در مرکز شهر کابل که حداقل ۸۰ کشته برجای گذاشته است.
• اما شمار حملات تروریستی در مراکز شهری ولایات کلان نیز رو به افزایش است، بزهکاری افزایش می‌یابد و نیروهای امنیتی در امر تامین امنیت این مناطق ناموفق بوده‌اند. آیا برای پناهجویانی که به افغانستان برمی‌گردند، می‌توان دورنمای روشنی پیش‌بینی کرد؟
– پناهجویانی که به افغانستان برمی‌گردند، عموما کسانی هستند که سال‌های سال در افغانستان زنده گی نکرده و یا حتی در آن کشور کلان نشده‌اند. این افراد قاعدتا از شبکه اجتماعی موجود طرد شده و از ارتباطات لازم و پشتیبانی‌ها محروم هستند.
امکاناتی که توسط سازمان بین‌المللی مهاجرت برای این دسته از افراد پیش‌بینی شده است، نیز کفایت نمی‌کند و این سازمان نمی‌تواند به همه پناهجویانی که به افغانستان بازگشته‌اند، از نظر یافتن سرپناه یا کار کمک کند. نرخ بیکاری در افغانستان بالغ بر ۴۰ فیصد است و فرصت‌های شغلی هم که به وجود می‌آید معمولا بر اساس روابط توزیع می‌شوند و نه بر اساس ضوابط.
• آیا این خطر وجود ندارد که این دسته از مهاجرانی که به افغانستان بازگشته‌اند به علت نداشتن یک دورنمای روشن یا به خاطر سرخوردگی از غرب، مثلا به علت عدم پذیرش درخواست پناهنده گی‌شان، رو به افراط‌گرایی بیاورند؟
– چنین امری قابل تصور است. یعنی این احتمال وجود دارد که این دسته از افراد جذب آن سازمان‌های افراطی بشوند که از آن‌ها حمایت و پشتیبانی می‌کنند. من شخصا اما شاهد چنین مواردی نبوده‌ام.
