طالبان در قطر: نويد امنيت يا بيم سناريوي جديد

در روزهاي پاياني سال 2011 پروژۀ جديد هويت بخشي مجددِ طالبان اينبار در پشت ميز مذاكره با دولت و جامعه جهاني پس از يك دهه انزوا كليد خورد.

آمار گروه مخالف

آمار مربوط به سال 2011 مربوط به نيمۀ اول سال مي باشد.

بناءً با شنيدن خبر كوتاه آمدن طالبان در قرار گرفتن پشت ميز مذاكرات بيراه نيست اگر در نگاه اول شور و شعف زائد الوصفي به ما دست دهد و اين اراده طالبان را گامي بزرگ براي مصالحه در كشور ارزيابي كنيم. اما نكته حائز اهميت در مورد جايگاه دولت افغانستان در اين روند مي باشد. همانطور كه گفته شد دولت افغانستان پيشگام مذاكره با طالبان بوده است. در اين مسير قرباني هاي بزرگي را نيز براي صلح كشور داده است كه نمي توان يادي از پروفيسور برهان الدين رباني نكرد. بنابراين در ظاهر هر انكشافي در روابط با طالبان از مسير دولت افغانستان مي گذرد. اما آنچه در پايان سال 2011 ميلادي رخ داد عكس اين مساله را نشان مي داد. برخلاف انتظار، مذاكرات جدي با طالبان بدون آگاهي دولت افغانستان انجام گرفت و آلمان، آمريكا، بريتانيا، قطر، عربستان سعودي و طالبان و … در جريان مذاكرات بودند و دولت افغانستان بازيچۀ تمام اين طرف ها بوده است.
اما در مورد افراط گرايي در منطقه نيز بايد گفت كه آنچه از شواهد و قراين بر مي آيد، پس از كشته شدن بن لادن، انسجام دروني القاعده و ارتباطات بيروني با طالبان بخصوص در افغانستان دچار اختلال شده است. در آخرين اظهار نظرهايي كه از ملاعمر به نشر رسيده است اختلاف نظر ميان وي و فرمانده هان زير دستش افزايش يافته است. نگراني وي از عمليات هاي خودسرانه طالبان در پاكستان اين مساله را تائيد مي كند. بنابراين در شرايط كنوني به پاي ميز مذاكرده آمدن طالبان بيش از آنكه تحت تاثير هزينه هاي هنگفت دولت افغانستان از كانال شوراي عالي صلح باشد محصول وضعيت متزلزل گروههاي مخالف مي باشد كه اين بار در سطوح بالا دچار چالش شده اند.
در حاليكه نقش دولت افغانستان در روند مذاكرات پسيني باشد و آمريكا و طالبان در مديريت بحران امنيت افغانستان سهم اساسي را داشته باشند چگونه مي توان به آينده مذاكرات خوشبين بود. آنچه واضح است آمريكا و طالبان هر كدام به سمت منافع خود مي روند و مصالح ملت افغانستان هرگز مطمع نظر آنها نخواهد بود. طالبان در يكي دو دهه اخير با يكه تازيها و دهشت افكني ها رفته رفته باز هم به اريكه قدرت باز مي گردند اما متفاوت از گذشته . در نظر بگيريد زماني را كه رويكرد بنيادگرايانه طالبان با منافع آمريكا در هم بپيچد و بر حسب نياز وارد معادلات سياسي كشور گردد به طور حتم در صورت عدم شفافيت در روند مذاكرات و عدم تبيين جايگاه دولت افغانستان در اين روند بيش از اينكه بهبود اوضاع را شاهد باشيم، انحرافي جديد در مسير امنيت و ثبات افغانستان را خواهيم ديد. در نتيجه بايد گفت كه بزرگترين آرزوي دولت افغانستان در شرايطي تحقق مي يابد كه دولت نقشي در آن نداشته است و بايد ديد آيا پس از حضور طالبان در پشت ميز مذاكرات دولت افغانستان طرحي جامع مطابق با ارادۀ ملت افغانستان دارد يا خير؟ اگر مانند گذشته دولت صرفاً دنباله رو غرب باشد تهديد جنگ هاي داخلي دور از ذهن نمي باشد. به هر حال حضور طالبان در افغانستان پر تنش، خواسته و ناخواسته تنش ها را افزايش خواهد داد.