آریانا نیوز: رییس جمهور غنی با نواختن زنگ مکتب، سال نو تعلیمی ۱۴۰۰ را آغاز نمود و این روز را به متعلمین، محصلین، معلمین و تمام مردم کشور تبریک گفت…
به نقل از ارگ، در مراسمی که به این مناسبت در تالار لیسه امانی برگزار شده بود، بانوی اول کشور، معاون دوم ریاست جمهوری، سرپرست وزارت معارف و شماری از مقامات عالی رتبه دولتی و معلمین حضور داشتند، رییس جمهور در صحبت هایش، گفت که پس از سپری شدن یک سال دشوار خطرات ناشی از کرونا، افتخار می کنیم که زنگ مکتب را به صدا در میآوریم.
بسم الله الرحمن الرحیم
هم مسلکان گرامی، معلمین محترم، شاگردان بسیار عزیز و څارندویان گرامی ما، بزرگان، متخصصین پوهنتون الازهر، همکاران بینالمللی ما، اعضای محترم کابینۀ جمهوری اسلامی افغانستان، جناب استاد محقق، جناب مسلمیار صاحب، جناب استاد دانش، بانوی اول کشور، وزیر صاحب محترم معارف و تمام همکاران تان،
السلام علیکم و رحمة الله و برکاته!
امروز جای نهایت افتخار است، بعد از یک سالی که کرونا خطر شدید بود، ما بازهم افتخار این را داریم که زنگ معارف را می زنیم، به تمام اولادهای ما به تمام محصلین ما و تمام معلمین گرامی ما مبارک باد.
شروع می کنیم از تعهدات:
اول به معلمین گرامی!
در سال ۱۴۰۰، (۱۱۱۷۳) بست جدید معلمی به اعلان سپرده می شود، به اساس یک رقابت بسیار شفاف و توزیع عادلانه در سرتاسر افغانستان، استخدام صورت خواهد گرفت. مگر یک نقطۀ کلیدی برای معلم صاحبان و همکاران گرامی و محترم که بین بست های ۸ و ۴ قرار دارید، معاشات تان زیاد می شود و از روز اول حمل قابل اجرا است و در وسط سال عملی می گردد، مبارک تان باشد. فعلا تنها دلیلش این است که وزیر صاحب مالیه را خواسته ام ، امروز صبح هم همرایش صحبت داشتم.
یو شي باندې خو پوهیږئ ماسره چې وزیر وعده وکړي هیرېږي مې نه، وزیر صاحب مالیه وعده ات به هم مسلک های من به صورت اساسی تا وسط سال اجرا می شود و هرچیز دیگر را کنار می گذاری، معاش معلمین را اجرا می کنی.
دوم، جای افتخار است که یک میلیون طفل ما امسال به مکتب می روند و در سال ۱۴۰۰ یک هزار و هشتصد باب مکتب جدید انشاالله و تعالی اعمار خواهد شد. بیا هم تولو ته مبارکي وایم، به همۀ تان مبارک باشد.
از نگاه کتاب، بار اول است که تمام مطابع ملی ما، هم مطابع سکتور خصوصی و هم مطبعۀ معارف و آزادی، ظرفیت کامل را دارند که تمام کتاب های مورد ضرورت افغانستان را در داخل افغانستان چاپ کنند و امید است که همکاران بین المللی ما بعد از این پشت کشورهای دور برای قراردادهای چاپ کتاب نروند، مخصوصاً مطبعه آزادی و مطبعۀ معارف، تنها ۰،۵ فیصد ظرفیت این ها در سالهای گذشته استفاده می شد.
دو خوشخبری دیگر هم در اینجا است:
یک، بار اول کاغذ در داخل افغانستان به وسیلۀ سکتور خصوصی افغانستان باکیفیت خوب تولید میشود. تعرفه سر کاغذ وارداتی۲۰ فیصد تعیین میشود که تولیدات داخلی ما تقویه شوند. همچنان هزارها تُن کتاب مندرس وجود دارد که با یک سرمایه گذاری بسیار کوچک، دوباره بدل می شود. بررسی ما این است که اگر مطابع ما هشت ساعت روزانه کار کنند، این کتاب ها ده سال دوام داده می شود. اگر دو شفت روزی کار کنند، این کتاب ها برای پنج سال کافی است. از نگاه محیط زیست و از نگاه واردات، یک قلم بسیار بزرگ است.
نکتۀ بعدی، امسال انشاالله تعالی، سال دیجیتال سازی افغانستان خواهد باشد و عرضۀ خدمات دیجیتالی به معلمین، محصلین و کارمندان وزارت های محترم معارف و تحصیلات عالی در صدر برنامۀ کاری ما قرار خواهد داشت. خواهش من اینست که از بهترین معلمین ما، از بهترین استادان ما، شیوۀ درس شان ثبت شود،عملی شود تا بتوانیم به همه برسیم و متعلمین محترم ما بتوانند با مغز فکر کنند. بانوی اول پیشتر ذکر کردند که مغز چقدر اهمیت دارد. من می خواهم تنها قصۀ پوهاند غضنفر را برای تان کنم. غضنفر صاحب چوپاني کوله او تر لس کلنۍ یا یوولس کلنۍ پورې یې د لوګر په ولایت کې پاده درلوده. یو ولسوال چې په هغه وخت کې به یې حاکم ورته ویلې، په دې خبر شو چې دی د خاص استعداد خاوند دی، پلار ته یې وویل، دا هلک راکړئ چې مکتب ته یې واستوم، پلار یې شپون وو وې ویل نه، که پیسې رانکړې هغه عاید چې په کال کې یې دی راوړي، زه یې نه پرېږدم. دا حاکم واقعاْ پوه شوی وو د ۴ یا ۵ کلونو معاش یې ورکړ. پوهاند صاحب غضنفر راغی او دارالمعملین ته یې امتحان ورکړ. پس له هغه نه په عین زمان کې د علي آباد په شفاخانه کې يې کار کاوه او په همهغه دوره کې یې هم انګلیسی او هم فرانسوي زده کړه. پس له هغه نه لاړ پوپل صاحب وزیر د معارف وو، ورته وې ویل زه غواړم حبیبیي مکتب ته لاړشم. ویلې حبیبیې مکتب څه کوې، ویل یې دارالمعلمین باندې تاسې ظلم کوئ او ماته اسکالرشیپ نه راکوئ او د حبیبیي مکتب کې اسکالر شیپونه دي. امتحان یې ورنه واخیست بیا د حبیبیي په مکتب کې عمومي اول نمره شو. پس له هغه نه د بیروت امریکایي پوهنتون ته ولاړ له هغه ځایه چې بي بي ګل او ما هم شهادتنامې اخیستې له هغه ځایه بیا هارورډ پوهنتون کې شامل او بېرته په هارورډ پوهنتون کې استادهم شو، اما دې وطن سره یې مینه دومره ډېره وه چې د هارورډ پوهنتون استادي يې خوشې کړله بېرته راغی تر آخر د ژوند پورې یې سره لدې چې زرهاو خلقو ورته وویلې چې زمینه برابرېږي ولاړ شه، خو ده ورته وویل چې نه، زه نه ځم.
قصه په څه کې ده! شپون غواړئ که پوهاند غضنفر غواړئ؟ موږ ټول اولادونه لکه پوهاند غضنفر غواړو.
از این جهت جناب وزیر صاحب معارف نکات عمده را بیان کرد، اما ضرورت اینست که معارف و تربیۀ شاگردان ما و حمایت معلمین ما تنها سر شانه های وزیر صاحب معارف و همکاران شان انداخته نشود. معارف افغانستان و تقویۀ معارف افغانستان مسئولیت در درجه اول، ریاست جمهوری افغانستان و کابینه محترم افغانستان و والی صاحبان محترم و در درجۀ دوم سکتور خصوصی و در قسمت سوم، یک حشر و بسیج عمومی مردمی را کار دارد. نن له کریمی صاحب نه مننه او د کلیو پراختیا چارو نه، چې په بریالیتوب باندې مو دا مکتبونه خلاص کړل او د ۷۳۲ مکتبونو کليګانې یې هم محترمې حمیدي صاحب ته ورکړې. اما خبره یوازې پدې نه ده چې موږ ۷۳۲ مکتبونه جوړ کړي، که په یاد مو وي دوه کاله مخکې چې ما څېړنه وکړله په هغې طریقې چې موږ روان وو څلوېښت کاله به یې نیول چې زموږ اولادونه د مکتب څښتنان شي.
نکتۀ کلیدی در اینجا کمبود منابع نیست، استفادۀ غلط منابع است. اوسط مصرف یک مکتب را به ۴۵۰ هزار دالر رسانده بودیم، اوس څو دي کریمي صاحب؟ ۹۰زره ته مو راښکته کړل او دا لا ښکته کېدای شي. خبره په دې کې ده چې دا ولس باید فیصله وکړي چې چارواکو ته زرهي موټر ورکوي یا مکتبونه جوړوي؟ زه مکتب غواړم، زه سوله غواړم چې موږ زرهي موټر ته ضرورت ونه لرو او ټول وکولی شو ازاد وګرځو. نو دا وینه باید ختمه شي، دا وینه ناروا ده، غېر شرعي ده او باید ختمه شي، مګر ټول باید یو ملي دریځ ونیسو چې خپله اولادونو پسې وګرځو.
در این گفتمان ملی خواهش عمده من مخصوصاً از رسانههای محترم، اهل قلم و والدین تمرکز سر کیفیت است. از نگاه کمیت کار شده، ما از همه ممنون هستیم، اما نکته کلیدی کیفیت است. این اولادهای بسیار با استعداد ما که در هر کدام شان استعداد پوهاند غضنفر یا زرغونه انا یا رابعه بلخی یا شخصیتهای بزرگ دیگر ماست. باید برای قرن ۲۱ مجهز شویم و مجهزشدن برای قرن ۲۱، یک بحث و گفتمان کلی دارد که شیوه های را که کار نمیدهد، کنار بگذاریم اما در عین حال شیوهای را که کار دارد، بگیریم و در این بخش مهمترین میراث ما، میراث فرهنگ تمدن اسلامی ماست. همیشه سر ابن سینای بلخی، سر مولانا، سر ابو ریحان بیرونی، سر خوشحالخان، سر علیشیر نوایی و شخصیتهای بزرگ دیگر ما افتخار میکنیم. از کجا پیدا شد؟ خو یو محیط وو، مدرسه او مکتب سره په تضاد مه راوړئ، جومات او مکتب په تضاد سره مه راوړئ. دا ضروري ده چې پوه شئ دا ټولنه ۹۹،۹۹ فیصده مسلمانه ده باید په اسلامي فرهنګ باندې زموږ ولس پوه شي.
زبانهای عمدۀ ما تمام شان ملی است. ما در منطقه بی نظیر هستیم که تمام زبانهای خود را به حیث زبانهای ملی شناختیم. طفل باید به زبان مادری خود دسترسی داشته باشد و زبانهای دیگر خود را باید بفهمد. ما نه تنها مهد زبان دری هستیم، ما همچنین گهوارۀ زبان پشتو و زبان اوزبیکی هستیم و تمام این زبانها سرمایهگذاری کار دارد و ضرورت اینست که زبان به حیث وسیله ارتباط یکجا شود. در عین حال ضرورت به بحث و فهم زبانهای بین المللی داریم. از این جهت خواهش من این است که تمام ادارات و تمام نهادهای ما با وزیر صاحب معارف و همکاران شان، تیم بسیار خوب شان دست بدهند که یک گفتمان اساسی سر کیفیت باشد. در دوران که من در مکتب بودم کیفیت نهایت بالا بود، من مستقیماً از مکتب حبیبیه به امریکا رفتم نه در ساینس، نه در بیولوژی و نه در الجبر این ها کمترین مشکل نداشتم، چون ما اینها را در آن زمان به انگلیسی می خواندیم. مکتب حبیبیه معلمهای هندوستانی داشت. حال چند سال می گیرد که دوباره فارغ التحصیلهای صنف داوزده ما، درس دوبارۀ تکراری بخوانند. کیفیت نهایت مهم است، از این جهت باید مخصوصاً در تحصیلات عالی ما جناب بصیر صاحب! فرهنگ چانس دوم و سوم، این واقعاً برای ملت توهین است. کسی که چانس سوم می خواهد ظرفیت این را ندارد که یک بچه غریب یا یک دختر غریب را از تحصیل محروم کند. چطور چانس سوم می خواهد؟ چطور چانس چهارم میخواهد؟ این ظلم است، این عدم مساوات است. من خواهان این هستم که یک گفتمان ملی بالای سویه صورت بگیرد.
چیزی را که امروز پوهنتونهای ما تولید میکنند، اکثریت شان را وزارتهای ما کار ندارند و سکتور خصوصی همراه شان، بنابر این بحث کیفیت ما کلیدی است.
نکتۀ دوم مشارکت است، وزارت محترم معارف و تحت زعامت جناب وزیر صاحب این کار به صورت جدی شروع شده، نمونۀ وحدت ملی و عدالت اجتماعی در توزیع عادلانه منابع باشد. در گذشته بدبختانه منابع عادلانه توزیع نشد. او زما غوښتنه دا ده، یو ولایت لکه ننګرهار غوندې چې څلور زره بسته مو نه وو ورکړي دا عدالت نه دی او د دې تاثیر تنها دا نه ده چې یو ځای سره په عدالت رفتار نه کېږي، بلکې ملي وحدت ته به صدمه وهي. که څلور زره معلمین کم وي په یو ولایت کې، هغه ولایت چې ارامه دی، نن فضل د خدای د ننګرهار ۲۱ ولسوالیو ته په موټر کې سفر کولی شئ په ارامۍ باندې. معنا یې دا ده چې افراط او تفریط راځي. او بل دوه میلیونه ماشومان چې په نامه مکتب کې دي اما هره ورځ نه ځي، دا یوه فاجعه ده نو ضرور ده چې دلته یو بحث راشي.
نکتۀ سوم در این گفتمان ملی، ضرورت واضح است که ارزشهای اساسی قانون اساسی و جمهوریت و دین مبین ما در این تمثیل شود. اساس تمدن، فرهنگ و دین مبین ما اعتدال، عدالت و وسطیت است. ما یک فرهنگ هستیم که اعتدال داشتیم در طول قرنها، همیشه آغوش باز داشتیم، هیچ نوع ارتباط بین دین مبین اسلام و دهشتگردی وجود ندارد. کلمه دهشتگری اسلامی اگر استعمال میشود سر تمام ادیان استعمال شود، نه تنها سر دین مبین ما. دا د منلو وړ نه ده، څو معدودو اشخاصو ته باید تاسې دا اجازه ورنکړئ استادانو، مولوي صاحبانو، علمای کرامو چې دا یو لوی تمدن او یوه لویه کتله د بشریت ته یو تور انځور ورکړي.
از نکتۀ دیگر، هم منطقوی بودن، هم جهانی بودن برای ما ضروری است. افغانستان همیشه چهارراه تمدنها بوده به این خاطر ضرور است که نقش تمدنی خود را دوباره درک کنیم. و این به این معنا است که طفل ما باید افغانستان را بشناسد. قسمت یکی از مشکلات ما این است، یکبار از یک معیین صاحب پرسان کردم که مرکز کندز کجا است؟ گفت کنر. زه هغه نه ملامتوم ځکه له بهر راغلی یا یې تحصیل نشته، اما بحث مو دا دی چې باید افغانستان وپېژنو، منطقه باید وپېژنو، یو بل باید وپېژنو. زموږ ریښې ډېرې عمیقې دي. څو زره کاله ریښې لرئ بې د دې ريښو له درک نه، نه کېږي.
اساسي خبره څه ده! زه د ۲۴ کلونو نه پس راغلم د نیویارک ټایمز یو خبرنګار وو، مانه یې پوښتنه وکړه چې ولې راغلې؟ ما ویل د مکتب د کتابونو له وجې مې راغلم، ویل یې د مکتب د کتابونو وجه ستا له راتګ سره څه تړاو لري؟ ما ورته وویل: موږ د دې وطن په مینه باندې روزل شوي یوو.
هره ورځ د استقلال او حبیبیې په مکتبونو کې به یوه پیچکاري وه، د هغې پیچکارۍ نوم وطندوستي او له وطن سره مینه وه؛ زما مینه له وطن سره لېونۍ مینه ده، او ویاړم چې پدې باندې راته لېونی ووایي.
در اخیر می خواهم، اول از رهبری محترم وزارت مالیه ابراز تشکر کنم، یک تیم متعهد، یک تیم کاری، یک تیم غیر سیاسی و ملی در وزارت محترم معارف ایجاد شده، از رهبری خواهر گرامی جناب حمیدی صاحب و معین صاحبان شان و تمام همکاران شان از صمیم قلب تشکر میکنم.
دوهم د کلیو پراختیا وزارت نه د زړه له کومې مننه کوم چې لاس مو ورکړ. نو اوس له مجروح صاحب نه مخکې له مخکې مننه کوم چې باید د متعلمینو روغتیا ته خاصه توجه وکړي، تر اوسه پورې مجروح صاحب له بده مرغه زموږ محدود مکتبونه دي او هغه هم شاید خصوصي سکتور کې وي چې روغتیا ته لاسرسی لري، نو دا کتله چې نن راځي تاسو له ټولو نه بهتر پوهېږئ! ما ستاسو په احترام خپل ماسک لېرې کړ، ځکه ما ویل نن د معارف ورځ ده او بیا څوک راته ونه وايي چې د معارف اهل په مقابل کې یې ماسک اغوستی او مخ پټوي. اما مجروح صاحب ضرور ده خدای ناکرده که د کرونا درېیمه څپه راغله معارف خاصه توجه غواړي.
تمام وزارت های دیگر به شمول تمام سفیرهای ما مسئولیت دارند که نماینده های محترم وزارت معارف باشند. در عین حال جا دارد که از تمام همکاران بینالمللی ما که همکاران دایمی وزارت محترم معارف بوده اند، از آنان ابراز امتنان کنم.
در اینجا خواهش من اینست که طرح جامع اصلاحات وزارت معارف را تقویه کنند، نه اینکه بدیل هایی که از کشورهای دیگر نتیجه نداده یا شاید نیمه نتیجه داده باشد بکار اندازند.
همراه پیوند بلد هستید، من قسمت زیاد طفلیام را در یک منطقه ای که باغداری مروج بود، سپری کرده ام، از همان خاطر اگر پیوند درست نشود درخت را از بین می برد. یک درخت باید ظرفیت جذب پیوند را داشته باشد، ما مطلق به تجربه های بین المللی احترام می گذاریم و من در بیشتر از پنجاه کشور کار کردهام، اما تجربه که ساحه تطبیق و ساحۀ پیوند نداشته باشد، دقت کار دارد.
در این بخش بحث علوم طبیعی، ریاضیات و اینها ساده است به صورت کلی پیش رفته میتواند، اما بحث زبان، بحث فرهنگ، بحث تاریخ نقاطی است که به صورت اساسی از دیدگاه ملی و اسلامی باید سر آن نظر داده شود و ضرورت این است.
نکته دیگر، از جناب وزیر صاحب تحصیلات عالی، جناب داکتر صاحب بصیر تشکر میکنم. یک بحث اساسی جناب بصیر صاحب بین شما و وزارت معارف بکار است. به این معنی یک تعداد زیادی شاگردان، وقتی که من افتخار ریاست پوهنتون کابل را داشتم، با استعداد فوق العاده اما بدون آمادهگی از صنف دوازه می برآمدند. ضرورت واضح است که پوهنتون وسیله این نشود که جبران مکتب را کند و پوهنتون در عین حال زمینه این را دارد که همراه مکاتب. خواهش من این است که از بهترین شاگردان پوهنتونهای تان برای تقویه وزارت معارف استفاده کنید. باید یک فرهنگ رضاکاری در کشور ما بوجود بیاید و نقطه اول این باید از تحصیلات عالی شروع شود.
من مکاتب را که دیدم نهایت خشنود شدم اما یو شي واقعاً ودردولم، جناب کریمي صاحب! ما نه د ونې اثار ولېدل، نه د چمنونو اثار ولېدل نه مې هم د پاکۍ اثار ولېدل. ډېر ښایسته مکتبونه مو جوړ کړي دي، مګر ډېرانو کې. دلته ضرور ده چې دا پخوانی فرهنګ چې هر بل کار به چپړاسي او پېشخدمت به یې کوي، دې کې باید تغییر راشي.
خواهش من از وزارت معارف اینست که شاگردان را برای حفظ و مراقبت و مخصوصاً برای محیط زیست آماده بسازیم. چلنج من برای تان این است که تا آخر امسال، وزارت محترم معارف چندهزار درخت غرس میکند؟ چقدر آب را مدیریت میکند؟ تا چه اندازه ساحه سبز ایجاد میکند؟ تغییر اقلیم تنها وظیفۀ کارهای دیگر نیست و قسمت دیگر خواهش من از خانواده هاست. همانطوری که جناب وزیر صاحب معارف خواهش کردند، خانوادهها باید به وسیله نظارت بدل شوند، آیا طفل تان مکتب می رود؟ آیا طفل تان سواد دارد یا ندارد؟ آیا طفل تان آماده است؟ شما یک قربانی بسیار بزرگ را متحمل می شوید که از این طفل در کارهای روزانه استفاده نمی کنید، اما آیا طفل به چه رقم؟ و این معنای این را ندارد که شما خودتان آگاهی بسیار بلند دانش داشته باشید، شما فهم عملی دارید، نو دلته یو حشر پکار ده.
د الازهر له پوهنتون څخه خاصتاً مننه کوم، افغانستان کې د دوی پروګرام یو ډېر لوی او ضروري پروګرام دی. بله برخه مې یمین صاحب سکتوري وزارتونو پورې اړه لري، وزیر صاحب د ترانسپورت ناست دی، تاسو او مجروح صاحب مکاتب باید تاسو ژر په تخنیکي مسایلو کې اشنا کړئ زما غوښتنه دا ده چې دا سکتوري وزارتونه باید هره اوونۍ خپل یو استازی یو رییس او یو مدیر او تاسو خپله باید ولاړ شئ دا لويې برنامې چې موږ لرو او د افغانستان راتلونکی ور پورې تړلی دا باید خلکو ته توضیح کړئ. محصلین باید یو تصویر ولري څه ولولي، ولې یې ولولي، چیرې کار دی او څه رقم کار پکار دی، تر څو یو اساسي بحث راشي.
تحصیلات عالی مخصوصاً از سکتور خصوصی که جناب امینزاده صاحب و دیگر همکاران حضور دارند، ضرورت این است که زمینه کار عملی هم برای متعلمین صنف ۹ الی ۱۲ و هم به محصلین پوهنتون های ما پیدا شود. کار عملی دیدگاه انسان را تغییر میدهد، شناخت افغانستان باید برای اینها فراهم شود.
په پای کې زه بیا هم مبارکي درکوم. فکر کوم زما بهترین وخت د ورځې په ارګ کې هغه وخت دی چې د مکتب له ماشومانو سره ګورم، د دوی په څېرو کې امید وینم، هیله وینم او په راتلونکي باور وینم، زه چې له نجونو نه پوښتنه کوم څو فیصده مو غواړئ ولسمشر شئ حد اقل اتیا فیصده لاسونه جګېږي، انشاالله و تعالی د دوی په مینځ کې به یوه جینۍ وي چې سبا د افغانستان ولسمشره وي.
نوی کال، پنځلسمه هجري شمسي پېړۍ او د معارف نوی ښوونیز کال مو مبارک شه!
یشه سن افغانستان،
تل دې وي افغانستان،
زنده باد افغانستان،
پاینده باد معارف ما.
