کشمکش امریکا و روسیه بر سر مذاکرات صلح در افغانستان

آریانا نیوز: مذاکرات صلح افغانستان در دو مسیر جداگانه در حال پیگیری است…

پس از 18 سال حضور امریکا در افغانستان و حدود 40 سال جنگ داخلی در کشورمان، مذاکرات صلح افغانستان در دو مسیر جداگانه در حال پیگیری است. مسیری که یک سر آن به دوحه قطر متصل است، جایی که امریکا و طالبان بدون حضور دولت افغانستان مشغول مذاکره استند و مسکو، جایی که تلاش می شود طالبان، دولت و مقامات برجسته افغانستان بایکدیگر مذاکره کنند و به توافق برسند. اما هر کدام از این دو مذاکرات بیان روایتی جداگانه و داستانی است که می تواند به مسیری متفاوت برای آینده افغانستان ختم شود. این مذاکرات روایت مناقشه و رقابت دو ابرقدرت است برای شکل دادن به آینده افغانستان.

آنچه در دوحه می گذرد بیانگر تلاش امریکا است برای اینکه چگونه هزینه های امنیتی خود را کاهش دهد و بتواند به نوعی طالبان را در میدان مذاکره محار کند تا از این طریق به ناکامی نظامی خود در 18 سال گذشته پاسخ دهد. چرا که تصور امریکا این است که طالبان درگیر مذاکره قابل کنترول تر از طالبانی است که کانالهای ارتباطی با آن بسته شده باشد. عمده تحلیل گران و نیز فعالین افغان نیز معتقدند که در این مذاکرات سهم جامعه افغانستان نادیده گرفته شده است و این می تواند آینده ای خطرناک را برای جامعه افغانستان رقم بزند.

از سوی دیگر یکی دیگر از ویژگی های این مذاکرات این است که نشان می دهد ایالات متحده امریکا با 18 سال تلاش، در شکل دهی به پروژه ملت سازی افغانستان شکست خورده است. چرا که پس از همه تلاشها طالبان دولت فعلی را به دلیل اختلافات درونی و ناکارآمدی به رسمیت نمیشناسد و معتقد است مذاکره با دولت بیهوده است. همچنین نظر سنجی های صورت گرفته نیز نشان میدهد که مردم افغانستان نیز دلگرمی به دولت ندارند.
آنچه تا به حال به حیث خروجی این مذاکرات حاصل شده است، بن بست مذاکرات بوده است. چرا که از یک سو امریکا علارغم اعلام برای تمایل به خروج از افغانستان، به دلایل استراتیژیکی همچون رقابت با چین و روسیه و نقش افغانستان در استراتیژی های غرب و شرق ایالات متحده، به نظر نمیرسد تمایلی برای خروج داشته باشد. از سوی دیگر طالبان نیز هر گونه پیشرفتی را به خروج امریکا مشروط کرده است.

در سوی دیگر مذاکرات مسکو با حضور دولت افغانستان و طالبان نیز در جریان است. نقطه قوت این مذاکرات را میتوان در این دید که حضور دولت افغانستان در آن مانع خدشه دارد شدن مشروعیت این دولت میشود. چرا که بدون حضور دولت افغانستان چنین مذاکراتی به معنای عدم توجه به نماینده گان کشور افغانستان است. با این حال خروجی مشترک این نشست نیز تاکید برضرورت خروج امریکا از افغانستان بوده است، مسئله ای که خود نقطه شکل گیری بن بست فعلی است.

در این مذاکرات روسیه بیش از هرچیز می کوشد نقشی سازنده را نسبت به مسایل افغانستان از خود به نمایش بگذارد. این نگاه روسیه به این معنی است که فارغ از اینکه چه کسی بتواند به آینده افغانستان مسلط شود، روسیه خواهان این است که وجهه ای خوب از خود برجای بگذارد. چرا که میداند امریکا به هر طریق بعد از خروج خود از افغانستان و حتی در حال حاضر کمترین اقبال را در بین مردم افغانستان دارد و به هر طریق این فرایند از دیدگاه روسیه به افزایش نفوذ این کشور خواهد انجامید.

اما آنچه اساسی‌تر است روایتی مغفول مانده است، روایت خود مردم افغانستان از صلح و خواسته‌های آن‌ها که هیچ‌یک از ابرقدرت‌ها نمی‌توانند به این روایت و خواسته‌ها تحقق ببخشند. این روایت نیازمند مذاکره گرم و مشتاقانه بین گروه‌های مختلف درون افغانستان است. مذاکره‌ای که هدف از آن در ابتدای مسئله رسیدن به شرایطی ثابت و دست کشیدن از جنگ و نزاع روزمره است. تازمانی که جنگ و نزاع در افغانستان ادامه دارد و جان طرفین را می‌گیرد، چشم‌انداز صلح تیره است.