16 عقرب 1394 - یادداشت
موضوع صلح در افغانستان فقط مربوط به افغانستان نیست بلکه بحثی منطقه ای و حتی فرامنطقه ای است.
اشرف غنی امیدوار است که دور بعدی مذاکرات صلح برگزار شود و پاکستان نیز اعلام کرده است که به صلح در افغانستان کمک خواهد کرد. مذاکرات صلح در افغانستان باید چگونه برگزار شود؟ چه معیارهایی باید در آن گنجانده شود؟ نقش جامعه مدنی در مذاکرات صلح چه می تواند باشد؟
حمیرا ثاقب رییس شبکه خبرگزاری زنان در برنامه «پس از خبر» گفت: حضور جامعه مدنی به عنوان نمایندگان مردم در پروسه صلح بسیار ضروری و مهم است به این دلیل که دستاوردهای مردم افغانستان در سالهای اخیر باید مورد توجه قرار بگیرد. درست است که وقتی می خواهیم در مذاکرات صلح چیزی را به دست آوریم الزاماً چیزی را باید از دست دهیم، اما برخی خطوط قرمزمانند قانون اساسی، حقوق بشر، آزادی بیان و حقوق زنان در جامعه افغانستان وجود دارند که با حضور جامعه مدنی می توانیم تضمین حفظ آنها را در پای میزها مذاکرات صلح داشته باشیم.
وی نقش جامعه مدنی را در مذاکرات صلح ضروری دانسته و افزود: موضوع صلح در افغانستان فقط مربوط به افغانستان نیست بلکه بحثی منطقه ای و حتی فرامنطقه ای است. نقش جامعه مدنی هم در مذاکرات این است که از دولت بخواهد در روند مذاکرات صلح جایگاه خاص و قانونی برای رای جامعه مدنی قایل شود و در نشست هایی که با نیروهای مخالف دارد جامعه مدنی را در نظر بگیرد. نظارت جامعه مدنی از روند صلح می تواند خود ممد واقع شود. به عنوان مثال طی بررسی هایی که داشتیم شورای عالی صلح با وجود صرف هزینه های بسیار هنگفت از جیب مردم افغانستان هنوز دارای یک استراتژی مشخص در روند صلح نیست و این خود یک خلا بسیار بزرگ است. متاسفانه این استراتژی هنوز ساخته نشده است. این نقص بسیار بزرگی در کشور ما است. جامعه مدنی با نظارت بر این اوضاع می تواند مفید واقع شود.
ثاقب در خصوص جنبه سیاسی صلح اظهار کرد: متاسفانه هرازگاهی که برنامه صلح در افغانستان شروع شده، با وضعی بسیار فجیع تمام شده است. هیچ کس نمی تواند فراموش کند که یک دکان دار پاکستان باب صحبت و مذاکره را با رییس جمهور ما باز می کند و این خود نشان دهنده ضعف عمیقی است که در شورای عالی صلح وجود دارد. این نشان می دهد که شورای عالی صلح برنامه ای تعریف شده برای خود ندارد و همیشه با ساختارهای سنتی کار می کند که ما بارها از آنها نتیجه اشتباه گرفته ایم. این بحث صلح سیاسی است.
رییس شبکه خبرگزاری زنان در خصوص نقش جامعه مدنی در صلح اجتماعی گفت: بحث دیگر بحث صلح اجتماعی است. متاسفانه دشمنان افغانستان به اختلافات مذهبی، زبانی و نژادی دامن می زنند و از درون بر مردم کار می کنند. این اوضاع باعث می شود که مردم نتوانند برای یک افغانستان واحد کار کنند. بحث صلح اجتماعی بحث دیگری از صلح است که شورای عالی صلح می تواند با همکاری نهادهای مدنی کوشش کند که از مردم را از دورن متقاعد به صلح کند. چرا که اگر طالبان از درون مردم این جامعه بلندمی شوند به دلیل عدم آگاهی است و کمبودهای اقتصادی است. از آن طرف تبلیغات دشمن هم قوی عمل می کند. جامعه مدنی می تواند نقش موثری در بهبود اوضاع داشته باشد.
وی در ارتباط با نقش زنان در مذاکرات صلح بیان کرد: متاسفانه در جنگ هایی که در افغانستان رخ می دهد، زنان دچار آسیب های فروانی می شوند. به طور مثال در فاجعه قندوز، زنان دچار خشونت های جنسی شدند. جنگ و صلح همیشه در تمامی دنیا مخصوصاً در افغانستان، بحثی مردانه مطرح شده است. همیشه زن ها در حاشیه رانده می شوند. ما زنانی داشتیم که بیشتر از مردانی که ادعای روشنفکری می کنند عملگرا هستند. آنها جان خود را برکف گرفته و حتی درون خانه طالب شده اند و آنها را به سوی دروازه های دولت کشانده اند.
ثاقب ادامه داد: در صلح اجتماعی باید هر شهروند افغانستان احساس امنیت روانی کند. متاسفانه با توجه با ساختار مرد سالارانه افغانستان کمتر زنی احساس امنیت روانی می کند. به دلیل فسادی که در دستگاه قضایی ما است زنها وقتی که داخل دستگاه قضایی می شوند با مشکلات فروانی روبه رو می شوند و این در مورد تمام ارگان های دولتی نیز صادق است. افغانستان هیچگونه امنیت روانی ندارد.
وی خواستار مورد اهمیت دادن زنان در مذاکرات صلح است و می گوید: در صلح سیاسی دولت افغانستان متعهد به قطعنامه 1325 و همچنین کنوانسیون «سیدا» است. کنوانسیون سیدا متعهد است که اقداماتی را روی دست بگیرند تا زنها و کودکان کمتر مورد تهدید و خشونت قرار بگیرند. قطظعنامه 1325 در مورد چگونگی صلح بحث می کند و این صلح امکان ندارد مگر اینکه زنها به عنوان یک کتله بسیار بزرگ در حکومت داری خوب باشند و این ضرورت جامعه است.
ثاقب در پایان گفت: پیشنهاد من این است که اگر مذاکرات صلح دوباره آغاز شود، باید یک چوکی خاص به زنان اختصاص داده شود که خواست های زنان در اولویت کاری َآن باشد. آنهم نه زنی که ازطرف یک حزب یا قوم خاصی می آید. زنی که به زنان می اندیشد و یک چوکی خالی دیگر برای جامعه مدنی باشد. جامعه مدنی که درخواست های واقعی مردم افغانستان را با خود دارد و بتواند آن را در پای میز مذاکره مطرح کند.
