افغانستان به صلحی پایدار نیازمند است

در این روزها حرف های تازه ای از رسیدن به یک توافق و تامین صلح در کشور به گوش می رسد. موافقان آن، آن را تنها راه تامین ثبات می دانند اما مخالفانش عادلانه بودن و پایداری آن را به دیده شک می نگرند. در این میان کسانی هستند که تاکید بر شفافیت روند و هزینه قابل پرداخت آن نموده و بدین باورند که نباید به صلح به عنوان یک نیاز فوری نگریسته شود بلکه باید تامین صلح به عنوان یک ارزش قبول شده باشد و بر پایداری آن تاکید صورت گیرد. اساساً صلح به چه معناست و بین چه کسانی باید صورت گیرد؟ هزینه رسیدن به صلح چیست؟

داکتر جعفر مهدوی عضو مجلس نمایندگان و استاد دانشگاه در برنامه «به روایتی دیگر» گفت: سه نوع صلح وجود دارد: یک، صلحی است که به صلح رومی معروف است. در این صلح یک نفر مغلوب می شود و طرفی که غالب است شرایط و دیدگاه های خود را بر دیگری تحمیل می کند و از طریق تقلب و غلبه یافتن به دست می آید. طرف شکست خورده مجبور می شود که شرایط را بپذیرد. مانند جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم برای کشورهایی که شکست خوردند. صلح دومی که ما در آستانه آن هستیم و در افغانستان در بحث مذاکره با طالبان پیش بینی می کنیم، عنوان صلح ظاهری یاد می شود. این صلح صلحی که است که دیدگاه جنگ به عنوان یک راه حل از بین می رود. دو طرف به این نتیجه می رسند که نمی توانند از طریق جنگ دیدگاهها و نقطه نظرات خود را تثبیت کنند. این صلح از طریق مذاکره به دست می آید. صلح سوم، صلح آرمانی و صلح اجتماعی یا صلح پایدار است که از طریق ایجاد یک نظام اجتماعی و سیاسی به دست می آید که در آن عدالت اجتماعی یا به عبارت دیگر مفاهیم و ارزش های نهفته در عدالت اجتماعی اصل قرار می گیرد و از طریق گفتگو به دست می آید.

وی در ارتباط بانوع صلحی که افغانستان به آن نیازمند است عنوان کرد: صلح و ثبات پایدار در افغانستان یا صلحی که تضمین کننده همه جانبه ثبات افغانستان باشد در نتیجه گفتگو به دست می آید. گفتگو در یک شرایط امن و توام با آزادی و برابری فرصت مذاکره و نهادینه شدن فرهنگ گفتن و شنیدن به دست می آید. چیزی که سالها در افغانستان حاکم بوده، این بوده است که یا فقطز فرهنگ گفتن و یا فقط شنیدن بوده است. صلحی که قرار است در افغانستان بیاید در نقطه آغاز صلح ظاهری است. امیدوار هستیم این صلح ظاهری که قرار است از طریق مذاکره به دست آید گامی برای رسیدن به صلح اجتماعی باشد.

این نماینده مجلس رسیدن افغانستان به صلح پایدار را امری مشکل دانست و دلالیل آن را چنین ذکر کرد: صلحی که مردم افغانستان به دنبال آن هستند صلح رومی نیست. جنگ نتیجه نداد، هردو طرف به بن بست رسیدند. زمانی می توانیم در افغانستان به صلحی پایدار و اجتماعی دست یابیم که گفتگو به عنوان یک فرصت و به عنوان یک فرهنگ عمومی در جامعه مورد احترام همه طرف ها باشد. در غیر آن ما نمی توانیم به صلح پایدار برسیم. به عنوان مثال: اگر حکومت مساله خود را با طالبان حل کند جریانی به نام مجاهدین صدای خود را بلند می کنند، اگر مشکل خود رابا مجاهدین حل کند، جریانهایی به نام نهادهای مدنی، جنبش های حقوق زنان می توانند صدای اعتراض خود را بلند کنند. از بین همه این چالش ها و بسترهای ناهمواری که در جامعه ما موجود است، ما باید به دنبال بستر امن به همراه آزادی وبرابری دست پیدا کنیم.

وی درارتباط با مفهوم صلح عادلانه گفت: وقتی تعریفی عمیق از صلح داشته باشیم، صلح تنها به مفهوم نفی خشونت نیست اما گام اولیه آن همین نفی خشونت است. به طور مثال در جوامع سیاسی دیکتاتوری جنگی نمی بینیم ولی هیچ ارزش انسانی در آنجا وجود ندارد. همه چیز در آنجا در یک فرهنگ تک گویی جریان دارد. حاکم دستور می دهد و بقیه مجبور به اطاعت هستند. مانند نظام هیتلر و بسیاری از نظام های استبدادی دیگر. عملاً جنگی وجود ندارد و ظاهراً صلح برقرار است ولی آن صلح نمی تواند بستر و زمینه اجتماعی شکوفایی و ظهور استعدادهای مردم را در آن جامعه فعال کند و همه انسانها فراتر از باورهای سیاسی، اعتقادی، قوم و مذهب بتوانند در آنجا احساس شهروندی کنند.

مهدوی در ادامه گفت: به همین دلیل صلح عادلانه، صلحی است که در آن احترام به ارزشهای انسانی و احترام به آزادی بیان موجود باشد. به این دلیل پسوند صلح عادلانه بسیار مهم است و صلح عادلانه از گذر تحقق عدالت اجتماعی عبور می کند. در ارتباط با افغانستان گام اول به مفهوم نفی جنگ و خشونت است، خوب برداشته شده است اما حکومت در همین گام هم باید هزینه آن را بپردازد. هزینه آن این است که دیدگاههای طرف مقابل که طالبان باشد را بشنود اما برای رسیدن صلح پایدار مسیری طولانی را در پیش داریم و مسیر عبور و رسیدن به آن هم از طریق مذاکره یا صلح ظاهری می گذرد که یک ضرورت است.