27 ثور 1394 - یادداشت
این چندمین سفر نواز شریف به افغانستان است البته در این سفر مقام های سطح یک مثل وزیر دفاع، رییس ستاد مشترک ارتش، رییس استخبارات و… آقای شریف را همراهی می کنند در این سفر قرار است آقای شریف و همراه هان شان با رییس جمهور و رییس اجرایی صحبت نمایند این سفر می دانید که پس از بازگشت رییس جمهور از هند صورت می گیرد.
سفر رییس جمهور افغانستان با استقبال بسیار گرم و توام با امضای چندین موافقتنامه بود مقام های هندی به گرمی از رییس جمهور و هیات همراه شان استقبال کردند و حالا آقای شریف نخست وزیر پا کستان همراه با بلند پایه ترین مقام های کشورش وارد کابل می شود. هند و پاکستان رقبا و یا درستش همان است که دشمنان تاریخی هم می باشند و افغانستان برای هر دو کشور اهمیت زیادی دارد. هر دو کشور سخت در هراس هستند که مبادا افغانستان جغرافیای ضد امنیت و ضد منافع شان قرار بگیرد همانگونه که آقای منادی اشاره داشت که پاکستان این نگرانی را دارد که مبادا افغانستان جایگاه و پناهگاه تروریست های قرار بگیرد که امنیت پاکستان را تهدید نماید البته من با این حرف خیلی موافق نیستم که افغانستان پناهگاه امن برای تروریست های پاکستانی و ابزار دست هندوستان باشد ولی این حرف بارها گفته شده که هند از تروریست های پاکستانی در خاک افغانستان بعنوان ابزار استفاده می کند همانگونه که آقای منادی اشاره کرد این تروریست ها که امنیت پا کستان را تهدید می کنند در افغانستان مستقر می باشند.
شکی نیست که افغانستان به لحاظ امنیتی برای هر دو کشور اهمیت زیادی دارد. بحث اساسی در سفر نواز شریف و همراه هان شان مساله امنیت و طالبان هست. امنیت در واقع مساله بنیادی هرسه کشور است افغانستان سال ها است که امنیتش تهدید شده و حالا به چهار دهه جنگ نزدیک می شود و مشکل امنیتی ازسوی پا کستان و ازخاک این کشور بوده است. افغانستان با ایران و یا هند و یا چین وقتی صحبت می کند خیلی کم موضوعات که با پا کستان صحبت می کند را طرح می کند. ما با پا کستان اینگونه بحث ها را داریم که تروریزم در خاک شما مستقر هستند و گاهی هم می گوییم که سازمان استخبارات شما تروریست ها را آموزش می دهد و آنها را سازماندهی کرده و شما جنگ نیابتی با ما دارید یعنی طالبان به نیابت ازشما با افغانستان می جنگند یک وقت مایک مولن رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا گفته بود که پاکستان با ما جنگ نیابتی راه انداخته است.
شبیه چنین اتهام هایی از سوی پا کستان به ما وارد شده و آنها به یک موضوع تاکید دارند که طالبان پا کستانی در خاک افغانستان پناه برده و سربازان ما را می کشند و به پایگاه های پاکستان از خاک افغانستان حمله صورت می گیرد در کنار این مساله آنها به یک مو ضوع دیگری نیز اشاره دارند که سازمان استخبارات هند در افغانستان فعال است و ناامنی های زیادی را در بلوچستان و جاهای دیگر بوجود آورده است. اینها اتهام ها جدی و امنیتی طرفین به هم دیگر است. در حالی که اینگونه بحث ها را افغانستان با هیچ یک از همسایگان خود ندارد.
اتهام هایی که من اشاره کردم مربوط به گذشته نه چندان دور روابط دو کشور می شود ولی حالا تغییرات عمده ای در هر دو کشور پاکستان و افغانستان صورت گرفته است. حکومت های نو در دو کشور با سیاست های تازه ای روی کار آمده است و هردو کشور وارد مرحله تازه ای شده اند البته حلقه های در ارتش پا کستان هست که سعی می کنند با همان سیاست های سنتی خود با افغانستان رفتار نماید و از تروریزم بعنوان ابزار علیه افغانستان استفاده نماید ولی وجه غالب و مسلط در سیاست های فعلی پاکستان چیز دیگری هست. حالا عمده ترین مساله مورد بحث صلح و کشاندن طالبان در پای میز مذاکره است و این توقع را افغانستان دارد که حکومت پاکستان طالبان را به پای میز گفتگو بکشاند. آقای احمد رشید شناخته شده ترین خبر نگار پاکستانی در آستانه سفر نواز شریف به این نکته اشاره کرده است که حکومت پاکستان می تواند روی طالبان فشار وارد نماید و این ابزار در اختیار پاکستان هست و می تواند به این گروه فشار وارد نماید آقای رشید می گوید زندگی و هستی طالبان پاکستان هست و خانواده های طالبان دراین کشور زندگی می کنند و دولت پاکستان این قدرت را دارد که طالبان را در پای میز گفتگوها حاضر نماید.
نکته فوق العاده مهم دیگر مساله چین است. آقای شی جین رییس جمهور چین همین چندروز پیش به پاکستان آمد و در این سفر اعلام داشت که چهل شش میلیارد دالر در پاکستان سرمایه گذاری می کند. چین می تواند به پاکستان الزام وارد کند که صلح افغانستان را جدی بگیرد و طالبان را در پای میز حاضر نماید. بی ثباتی و جنگ در افغانستان و پاکستان سرمایه گذاری چین را به خطر می اندازد و چینایی ها بسیار علاقمند صلح و ثبات در افغانستان بخاطر منافع اقتصادی خود می باشد. رهبران پاکستان این بار روی مساله صلح و دشمنان مشترک دو کشور صحبت خواهند کرد دشمنان دو کشور نمی توانند دوستان دو کشور باشند یک مقام پاکستانی از پیش اعلام داشته است که دشمنان افغانستان دشمنان پاکستان هستند وی گفته است که ما به طالبان تفهیم کرده ایم که باید با حکومت کابل وارد مذاکره شود و هیچ گزینه ای جز گفتگو با حکومت کابل را ندارند و گوش طالبان را بازکرده ایم مقام های پاکستان در سفر قبلی از این هم جلو رفته بود و می گفتند که به طالبان گفته اند یا با حکومت افغانستان مذاکره نمایید و اگر نمی توانید پس لطفا خاک ما را ترک نمایید.
در مذاکرات پیشرو من فکر می کنم چنین موضوعاتی طرح خواهد شد. البته این حدس ما درست از آب در آمد وقتی که نواز شریف در کابل آمد و در مذاکرات شان روی همین موضوعات تاکید داشتند. در کنفرانس خبری مشترک آقای شریف گفت: دشمنان افغانستان نمی توانند دوستان پا کستان باشند. در این نشست خبری صحبت از این شد که دو کشور بصورت مشترک مراکز تروریست ها را در هم می کوبند. در ملاقات با رییس اجرایی وقتی که داکتر عبدالله می پرسد که مساله مذاکره و صلح با طالبان چه می شود شما در این مورد چه کرده اید مقام برجسته پاکستانی همراه نواز شریف می گوید ما گوش طالبان را بازکرده ایم و به آنها گفته ایم ک هیچ گزینه ای جز مذاکره با حکومت افغانستان را ندارید.
اهمیت افغانستان در نشست وزرا ناتو مطرح هست. اجازه دهید در مورد نشست دو روزه نکاتی راطرح نماییم اولین مساله بر می گردد به شکل نشست و دومین مساله محتوای مذاکرات ناتو هست. در مورد شکلیات باید بعرض برسانم که نشست ناتو درسه سطح انجام می شود یکی نشست وزرا دفاع 28 کشور ناتو است در جلسات وزرا دفاع موضوعات مهم امنیتی جنگ و امور فنی لوژستیکی بحث می شود مثلا در سال های گذشته این وزرا دفاع ناتو بود که میزان کمک نظامی به افغانستان را مشخص کردند و در شیکاگو تصویب کردند که سالانه امور امنیتی افغانستان چهار میلیارد یکصد میلیون دالر هزینه لازم دارد آنها این مبلغ را روی کشورهای عضو ناتو سهمیه بندی کردند و بیشترین رقم بالای دو میلیارد را آمریکایی ها به عهده گرفت و حالا بر اساس قرارداد امنیتی همان مبلغ را به نیروهای امنیتی کمک می کنند.
آقای اتمر در مجلس سنا گفت هر روز 12 میلیون دالر بر اساس پیمان امنیتی به نیروهای افغانستان پرداخت می شود. این فیصله ها را وزرا دفاع در بروکسل و شیکاگو داشتند. دوم، نشست وزرای خارجه ناتو هست که حالا در کشور ترکیه این نشست دایر شده است. وزرای خارجه به امور تکنیکی کار ندارند آنها سیاست گذاری می کنند که نوع ماموریت زمان ماموریت و تعهدات چه گونه باشد که حالا اعلام شده است که وزرای خارجه تاکید بر حمایت دوامدار از افغانستان را داشته اند حمایت قاطع و دوامدار از عمده ترین موضوعات قابل در نشست ناتو می باشد. من فکر می کنم تاکید برحمایت از افغانستان و تاکید بر حمایت دوامدار تعریف خاصی خود را دارد. البته باید بگویم که چهار چوب حمایت همان پیمان امنیتی است و هیچ کاری خارج از آن انجام نمی شود این حرف که دو ستان اشاره می کنند که زمان تغییر کرده بنابراین نوع ماموریت ها نیز تغییر می کند هرگز درست نیست. اجازه این مساله توضیح دهم که ناتو از افغانستان خارج شد و تمامی مسوولیت های امنیتی بدوش نیروهای افغان گذاشته شده است حال فکر می کنید در فاز جدید نیروهای ناتو به افغانستان بر می گردد هرگز حتی تصورش را نمی توان کرد که روزی سربازان آمریکا و ناتو به به افغانستان بر می گردند نه هرگز و حتی یک سرباز به افغانستان بر نمی گردد و لو بلغ ما بلغ.
نکته دیگر هم این است که ناتو سه ماموریت را در پایان 2014 برای نیروهای شان در افغانستان اعلام داشت. ماموریت جنگی به پایان خود رسید و همه ماموریت های جنگی و نظامی بدوش نیروهای افغانستان گذاشته می شود. در کنار این مساله ناتو سه ماموریت اساسی را متقبل می شود یک آموزش نیروهای افغانستان دو مشوره دهی به نیروها که با دشمنان چگونه برخورد شود و چه مسایلی در جنگ اولویت دارد و دسته بندی شود و مساله سوم که ماموریت حیاتی شمرده می شود و آن تجهیز نیروهای افغانستان است. همه سه ماموریت در فاز دوم برای نیروهای افغانستان بنیادی هست همکاری دوامدار در همین چهارچوپ انجام می شود و این چهارچوپ تغییر نمی کند اما در پایان این گفتگو به این نکته اشاره می کنم که مفهوم دوامدار اشاره به رویدادهای جدید می تواند باشد. داعش در کنار طالبان و القاعده پدیده نو در افغانستان می باشند. بنابراین حمایت از افغانستان می تواند دوامدار و بلند مدت باشد. اگر چنانچه پدیده ای داعش در افغانستان ظهور نمی کرد آن وقت سیاست گذاری وزرا خارجه ناتو می توانست به نوع دیگری باشد. بهر صورت افغانستان اهمیت خود را دارد و همکاری ناتو با افغانستان در پنج ساحت اهمیت فوق العاده دارد آن پنج ساحت عبارت است از سه مساله آموزش، مشورت دهی، تجهیز نیروها، کمک های مالی و تعهدات شیکاگو و مساله ظهور و حضور داعش که عامل حمایت بلند از افغانستان می شود.
پرسش های دیگر که برمی گردد به عملکردها و دستاوردهای هشت ماهه حکومت وحدت ملی در فرصت بعدی به پرسش های مجریان و خبرنگاران در این خصوص پاسخ خواهیم گفت.
محمد ناطقی
