6 جوزا 1394 - یادداشت
تفاهمنامه استخباراتی و مشکلات در حکومت ملی، این دو موضوع در واقع عنوان بحث و گفتگوی محمد ناطقی رییس کمیسیون عالی نظارت از تطبیق توافقنامه سیاسی در سمینار ” کابل استار و تلویزیون آرزو است.
اجازه دهید ابتدا مبنایی قضیه را تعریف نماییم. یعنی اینکه اصولا حکومت افغانستان اصولا می تواند چنین کاری نماید و یا نه؟ من فکر می کنم مساله تفاهمنامه اشکال مبنایی ندارد رهبران حکومت وحدت ملی در اصل با آن موافق هستند سخنگوی داکتر عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی در پاسخ به این پرسش که رییس اجرایی در جریان امضای تفاهمنامه امنیتی با پا کستان هست و یا نه؟ آقای رحیمی سخنگوی ریاست اجرایی گفت بله داکتر در جریان دقیق قضیه می باشد. این به این معنا است که بحث روی تهیه چنین سندی با استخبارات پاکستان در سطح یک صورت گرفته است. استاد محقق در یک گفتگوی تلویزیونی اذعان داشت که این سند “نشانی شد” شده و بحث های مقدماتی روی آن صورت گرفته است اما نهایی نشده است. آقای نبیل علیرغم آن پنج مرحله که برای امضای تفاهمنامه باید سپری شود در بحث غیر علنی مجلس گفته است که طرفدار امضای یک چنین سندی با پاکستان هست.
تمام این این موضع گیری ها دال مرکزی بسوی این هدف است که مبنای ا رسیدن به یک چنین سندی اشکال ندارد. پرسش اساسی در این است که اشکال و اختلاف در چیست و رهبران حکومت وحدت روی چه نکاتی تفاوت نظر و دیدگاه دارند جواب دادن به این مساله دو صورت می تواند داشته باشد. صورت اول قضیه ارجاع داده می شود به رهبران حکومت وحدت ملی آنها خواهان این مساله هستند که متن سند باید بگونه ای تنظیم شود که استقلال و حاکمیت ملی را به خطر نیاندازد و از آن سوء استفاده نشود. داکتر عبدالله رییس اجرایی حکومت اطمینان داد که سندی تهیه نخواهد شد که امنیت استقلال و تمامیت ارضی و… ما را تهدید نماید و یا بخطر اندازد. سخنگوی ریاست اجرایی به موضوع دیگری اشاره داشت که تفاوت میان آنچه گفته شده و بحث شده و با آنچه نوشته شده وجود دارد یعنی اینکه دخل تصرف روی ماده های سند صورت گرفته است. اینگونه موضوعات می تواند سبب اختلافات میان رهبران حکومت وحدت ملی در مورد سند شود.
من این مساله با روزنامه هشت صبح گفتم و حالا با شما می گویم یک پارچگی وحدت ملی و وفاق سیاسی بنیادی تر از تفاهمنامه استخباراتی با پاکستان هست و اگر این سند مایه اختلاف در حکومت ما شود پس بهتر است که اصلا امضا نشود.
صورت دوم و سوم از تفاوت نظرها و اختلافات برمی گردد به جامعه سیاسی و بر می گردد به محتوای تفاهمنامه امنیتی. البته می دانیم که جامعه سیاسی نسبت به امضای این سند بسیار حساس هستند و دلیل آن بد رفتاری ظلم و حمایت دولت و ارتش استخبارات این کشور از تبهکاران هست و الا افغانستان با ده ها کشور دیگر پیمان استراتژیک پیمان امنیتی و قرادادها و تفاهمنامه امضا کرده است و هیچ گاهی این بحث صورت نگرفته است که باید از پنج مرحله عبور نماید اما حالا این موضوعات طرح شده و رییس امنیت ملی گفته است که امضای سند باید مراحل پنجگانه را طی نماید. نخبگان سیاسی و سیاست مداران زیادی داریم که با امضای چنین سند همکاری امنیتی مخالف هستند. گفته شده رییس جمهور پیشین آقای کرزی بشدت با این تفاهمنامه مخالف هست و خواهان لغو آن شده است و برخی هم با احساس زیادی در رسانه ها حرف می زنند و در این حد که آن را خیانت ملی دانسته و خواهان محاکمه افرادی شده اند که این سند را امضا کرده اند.
از این گونه اختلافات و تفاوت دیدگاه که بگذریم یک بحث اساسی، محتوای این است. البته تا هنوز کسی نمی داند که متن اصلی نشانی شد و یا امضا شده چه می باشد. دیروز اعضای پارلمان به نقل از آقای نبیل در نشست غیر علنی به نکاتی ازمتن و محتوای تفاهمنامه اشاراتی داشتند و در برخی از رسانه هم به مندرجات سند اشاره شده است همان گونه که اشاره کردم کسی متن امضاشده را ندیده البته لزومی ندارد که کسی امور امنیتی و اسناد مرتبط به آن را در اختیار داشته باشد و بداند. مسایل امنیتی حساس و ارتباط به منافع ملی دارد. من بشدت درمورد سند و مسایلی که بیرون داده شده مخالف هستم و اینکه در مجلس طرح شد که آقای نبیل رییس امنیت ملی چنین و چنان گفت اگر قرار باشد که کسی حرفهای آقای نبیل را نقل کند پس بهتر این است که خود ایشان حرف های شان را بگوید و احتیاج به وکیل و وصی ندارد.
آقای نبیل اصرار به بحث پشت در های بسته دارد اما رییس کمیسیون امنیتی مجلس با خبرنگاران می گوید که آقای نبیل چنین گفت اما آنچه که رسانه ها به نقل از مقامات رسمی و غیر رسمی و به نقل از اظهارات نمایندگان مجلس گفته است، در واقع اشاره و اشعار به سه چهار مساله دارد. اولین موضوع خط دیورند است که گفته می شود در این سند امضا شده به آن اشاره شده رییس امور امنیتی پارلمان هم گفت که به مساله دیورند اشاره شده است حال پرسش این است که چگونه بحث شده؟ خط رد شده و یاتایید بدون تردید می توان گفت خط دیورند باید تایید شده باشد زیرا بحث این است که این سند از سوی نمایندگان دو سازمان امضا شده اند. اگر این تفاهمنامه نشانی شد و یا امضا شده باشد فکر می کنید پاکستان خط دیورند را قبول نکرده و آن را رد کرده و به ادعای سنتی افغانستان صحه گذاشته باشد اصلا تصور چنین امری ممکن نیست.
نتیجه اینکه اگر بحث دیورند در تفاهمنامه ذکر شده یعنی اینکه خط تایید شده است.
امروز با یک کارشناس بحث داشتم وی مدعی بود که سند را دیده او می گفت خط دیورند را تایید کرده و این کار برخلاف منافع و مصالح ملی کشور ما هست در این مورد باید ملت تصمیم بگیرد.
نکته دیگری که گفته می شود در تفاهمنامه آمده است مساله مبارزه و تعهد دو کشور علیه جدایی طلبان دو کشور هست. اگر این مساله به همین صورت باشد فکر نمی کنم کدام اشکالی داشته باشد افغانستان ملت یک پارچه هست جدایی طلب ندارد و اگر خدای ناخواسته روزی جدایی طلب پیدا شد این خوب است که پاکستان ما را برای سرکوب جدایی طلب کمک نماید و افغانستان هم بارها و بارها اعلام داشته که در امور هیچ کشوری مداخله نمی کند و از هیچ شورشی و جدایی طلبی حمایت نمی کند. برخی استناد می کند که در گذشته افغانستان از داعیه پشتونستان حمایت کرده خوب این مربوط به گذشته بود اما حالا هیچ پشتونی در پاکستان نداریم که جدایی طلب باشد و از پاکستان جدا شود آنها پاکستان را وطن خود می دانند و وطن همان مادر است و کسی در حق مادر خود خیانت نمی کند.
مساله دیگری که در رسانه ها آمده مساله تبادل اطلاعات دو سازمان استخباری است. این البته حساس است ولی باید برای آن حد و مرزی در نظر گرفته شده باشد و این طوری نباشد که دو کشور بگونه برابر اطلاعات امنیتی شان به گونه مطلق در اختیار هم بگذارند و فکر می کنم این کار هم از خود حد حدودی داشته باشد. و مساله دیگری که گفته شده است و آن این هست که دو کشور متعهد می باشند که مبارزه مشترک با تروریست ها داشته باشند البته تروریست ها تهدیدات جدی برای هردو کشور هستند افغانستان خود قربانی تروریستها شده و این تروریست از خاک پاکستان آمده و حال اگر دو کشور صادقانه وارد کارزار مشترک با تروریست ها شوند این مساله پیش از هر امری به نفع افغانستان است. برخی روی صداقت پا کستان شک دارد و این گاهی تبدیل به یقین هم شده است ولی برای رسیدن به یک راه حل و اینکه تا ابد نمی توانیم جنگ داشته باشیم پس باید از یک جای شروع کرد و به یک نتیجه دست یافت.
در پایان این بحث که به سوالات شما پرداخته شد اجازه دهید به یک نکته اساسی اشاره داشته باشم و آن این است که هند چه برداشت کرده و شما قضیه معدن آهن حاجی گگ را عطف به امضای تفاهمنامه کرده اید. شرکت های هندی این همه سال مردم مارا سرکار گذاشتند و حالا که می بینند استخراج معدن حاجی گگ به نفع شان نیست به بهانه های قرارداد شان را فسخ می کنند و شما هم می گویید از تبعات امضای تفاهمنامه است که نیست. اصل دلیل ارزان شدن بهای آهن و فولاد در دنیا می باشد و آنها دیدند که ادامه کار به نفع شان نیست خیلی راحت می خواهند قراداد را لغو نمایند. مساله دیگری راکه مقامات هندی طرح کرده و با تفاهمنامه امنیتی مخالفت می کنند این است که آنها پا کستان را سخت مورد نکوهش قرارداده که سند را با یک ذهنیت منفی علیه هندوستان تهیه کرده به این معنا که این موضوع را به افغانستان قبولانده که خاک افغانستان بستر و جایی برای استخبارات هند می باشد و از جغرافیای افغانستان علیه پا کستان استفاده می شود.
بنابراین باید دو کشور علیه چنین نیروهای امنیتی هندی که جدایی طلبان پاکستانی را حمایت می کنند، وارد مبارزه مشترک شوند. هندی ها یک چنین قراتی از سند پیش خودشان دارند و به شدت مخالف آن می باشند.
محمد ناطقی