چین جایگزین عربستان برای پاکستان؟

منطقه با تغییر در رویکردها، تصمیم ها وسیاست گذاری های کلان کشورهای روبرو است. یکی از مهم ترین این تغییر رویکردها جواب رد دادن پاکستان به عربستان در حمایت از جنگ در یمن است. در کنار این سرمایه گذاری کلان چین در پاکستان اوضاع منطقه را متحول ساخته است. آیا پاکستان می خواهد چین را جاگزین عربستان کند؟ روابط چین با پاکستان چه تاثیراتی در افغانستان خواهد گذاشت؟

سید مسعود استاد دانشگاه در برنامه «آماج» گفت: حمایت جدید چین از پاکستان در منطقه نوعی عدم توازن سیاسی را به وجود آورده است. چین و پاکستان حرکت هایی بسیار جهشی را در منطقه به منظور به وجود آمدن بازارهای نو، سیاست نو و در حقیقت نوعی متحد نو انجام داده اند. چین از چهار سال قبل به این طرف در صدد ارتباط نزدیک با پاکستان است و حرکت هایی بسیار جهشی را بیرون از مرزهایش سازمان می دهد. حرکت های این کشور حرکت هایی رقابتی به منظور به دست آوردن بازارهای دیگر است.

وی در خصوص سرمایه گذاری کلان چین در پاکستان اظهار کرد: نواز شریف صدر اعظم پاکستان می گوید که روابط ما با چین از کوه بلندتر، از برق قوی تر و از فولادتر سخت تر است. در واقعیت هم چنین چیزی است و چین تلاش می کند که یک توانمندی خاص را بر پاکستان از طریق سرمایه گذاری چهل و شش میلیارد دالری ایجاد کند. همانطور که در دو سال پیش اعلام کرد این کار را در کشورهای خارجی انجام می دهد و حالا چین یکی از بزرگترین سرمایه گذاری های خارجی خود را در پاکستان انجام داده است.

مسعود در ارتباط با هدف از این سرمایه گذاری چین گفت: پاکستان یک قدرت در منطقه است. در منطقه اختلافاتی میان پاکستان و هندوستان و هندوستان با چین وجود دارد. این رقابتها نشان می دهد که دلیل حمایت چین از پاکستان چیست. از بیست و سه سال قبل به این طرف پیشرفت های سریع اقتصادی در هند صورت گرفته است. به خصوص در مورد انرژی هسته ای و اتمی، این کار در هند برتر ازپاکستان صورت گرفته است. در کنار این موضوع در مورد هر چیز دیگری هندی ها نسبت به پاکستان بسیار فعالتر هستند و بسیار سریعتر رشد می کنند. هند هم اکنون چهار بازار کلان در کشورهای بوتان ، بنگلادش، سریلانکا و نپال دارد که پاکستان در حال حاضر و به سادگی نمی تواند به این بازارها برسد و یگانه راه برای پاکستان بودن در کنار افغانستان است. سرمایه گذاری در چین و تشویق چینی ها به این معنی است که پاکستان می خواهد خود را از یک کشور نیمه صنعتی به کشوری صنعتی پیشرفته تبدیل کند. بندر گوادر را هم تبدیل به بندرگاه بسیار کلان می کند تا عایدی های اساسی بندر گوادر جانشین دبی شود.

استاد دانشگاه در خصوص ایجاد بندر گوادر از طریق سرمایه گذاری چین عنوان کرد: اگر پاکستان بندر گوادر را که چین در آنجا سرمایه گذاری می کند با تمامی تاسیساتش بتواند ایجاد کند یک رقیب برای دبی می شود. در کنار این چین تلاش می کند که از طریق بندر گوادر خود را به خلیج فارس برساند و از طریق خلیج فارس به احمر و شرق میانه برود. از طرف دیگر چین تلاش می کند که از طریق افغانستان و جاده ابریشم به آذربایجان، ترکیه و مدیترانه برسد و از این طریق به یونان و ایتالیا برود. مرکز اساسی بزرگترین سرمایه چین در ایتالیا است.

وی سرمایه گذاری چین را در پاکستان به نفع منافع خودش می داند و می گوید: حرکت هایی که چین در پاکستان انجام می دهد نوعی حرکت چینی است نه حرکت پاکستانی. همانطور که آمریکا پاکستان را به منظور اهداف خود یک وسیله ساخته بود چین می خواهد از پاکستان برای رسیدن به اهداف خود استفاده کند. تعریفی که چینی ها از پاکستان دارند تعریفی اقتصادی است، برخلاف اینکه چینی ها از ما تعریفی سیاسی دارند. این رقابتی قوی را با جهان و آمریکا نشان می دهد. چینی ها کار خود را انجام می دهند و حرف اقتصادی می زنند ولی کار آنها در پاکستان حرف اقتصادی به معنای حرف سیاسی است.

مسعود در خصوص رد تقاضای حمایت نظامی پاکستان از عربستان گفت: پاکستان در سیاست خارجی خود معقولیت بسیارقوی را انجام داده است. پاکستان در رابطه با عربستان، با مراجعه نمودن به پارلمان و در نظر گرفتن مردم در خانه ملت، به عربستان سعودی «نه» گفته اند. دراین مورد فقط این پاکستان نیست که نه گفته است. روز اولی که عربستان قصد جنگ با یمن داشت تعداد زیادی از کشورها در جنگ با عربستان سعودی و به منظور چنین حرکتی جنبش هایی انجام دادند. حالا خوش بختانه آرام آرام بیشتر کشورها مخالفت خود را با عربستان نشان می دهند و عربستان باید از این خیال خام که می توند کشورهای اسلامی را هم با خود همراه کند بیرون بیاید.

وی اظهار کرد که بندر گوادر می تواند رقیبی برای جاده ابریشم شود و درمورد مضرات آن برای افغانستان بیان داشت: چین وقتی در پاکستان و افغانستان سرمایه گذاری می کند، به خاطر منافع خود این کار را می کند. آنها می خواهند بندر گوادر را بسازند و این بندر بهترین بندر برای آنها و برای دنیا خواهد شد. این بندر مسیر را برای چین بسیار کوتاه می کند و از لحاظ مصرفی فوق العاده برای چین به صرفه است.

مسعود ادامه داد: این اهمیتی که بندر گوادر دارد جاده ابریشم در افغانستان هم دارد. با ساختن بندر گوادر شاید تا اندازه ای اهمیت جاده ابریشم کاسته شود. به همین دلیل پاکستانی ها در بدخشان فاجعه آفریدند و شاید بعدها نیز، دهها فاجعه دیگر را هم سازمان دهند تا از این خط و اهمیت آن جلوگیری کنند. چهل و شش میلیارد دالر سرمایه گذاری در چین سرمایه گذاری پاکستان را برای این فعالیت ها در افغانستان بالا می برد و این خلاف منافع افغانستان است.