مقاومت هند در برابر تحریم های جدید امریکا

آریانا نیوز: ویبسایت بهارت شاکتی، در مقاله‌ای مفصل به بررسی شرایط هند برای ادامه روابط تجاری با ایران در سایه اعمال مجدد تحریم‌های امریکا در پی خروج دولت این کشور از توافق هستوی با تهران پرداخته است…

هند که توانست در تحریم‌های قبلی برای کشورهایی مانند چین، کوریای جنوبی و جاپان، از امریکا معافیت بگیرد و تجارت با ایران را ادامه دهد، اما شرایط این بار با کسی مانند دونالد ترمپ در راس دولت امریکا به مراتب سخت‌تر است. هند البته در موضع‌گیری‌های رسمی بارها اعلام کرده از تحریم‌های یک‌جانبه امریکا تبعیت نخواهد کرد و فقط منافع ملی را در ادامه روابط تجاری با تهران مد نظر قرار خواهد داد. با این حال تصمیم‌های سختی پیش روی دولت نارندرا مودی، صدراعظم هند قرار دارد.
از یک سو امریکا باید در صورت اصرار بر قطع واردات تیل از ایران، جایگزین‌های مناسبی برای واردات از عربستان، امارات متحده عربی، یا حتی تیل خودش به هند ارایه دهد. اما ایران هم بیکار ننشسته و وعده‌ی تخفیف‌های قابل توجه به هند داده است. تهران علاوه بر اینکه در حال حاضر پس از عراق، دومین تأمین کننده تیل خام هند است، نقشی مهم در منطقه اقتصادی خاص هند، پاکستان، عمان دارد. علاوه بر آن نقش ایران در متصل کردن هند به افغانستان، آسیای مرکزی و کریدور شمال-جنوب اهمیت این کشور را برای هند دوچندان می‌کند. هند برای رویارویی با برنامه‌های محور چین-پاکستان سرمایه‌گذاری راهبردی بسیاری در بندر چابهار ایران انجام داده است و بیش از ۵۰۰ ملیون دالر سرمایه صرف دسترسی به آسیای مرکزی کرده است.
در سفر اخیر حسن روحانی، رییس جمهور ایران، به هند نیز در اعلامیه مشترکی که دو کشور صادر کردند، عزم جدی دو کشور برای افزایش همکاری در پروژه‌های مشترک مورد تأکید قرار گرفت. در نتیجه تهران نیز پذیرفت سرعت مذاکرات درباره میدان گازی فرزاد ب را افزایش دهد و دو کشور توافق کردند سازوکارهای گفتگو بین شوراهای دفاعی و امنیت ملی همدیگر داشته باشند تا روابط را از رابطه صرفاً خریدار-مشتری به روابط بلندمدت راهبردی ارتقا دهند. مودی نیز با پافشاری بر استقلال هند در سیاست خارجه، تأکید کرد کشورش اگر بخواهد از ایران تیل بخرد، این کار را انجام خواهد داد.
با این حال مشکلات یکی پس از دیگری در راه شرکت‌ها و بانک‌ها و مؤسسات هندی برای رابطه با ایران ایجاد می‌شوند و برای مثال شرکت تیل هندوستان (HPCL)، خرید محموله تیل ایران را پس از عدم تمایل شرکت بیمه‌گذار هندی به ارایه پوشش برای خرید تیل از ایران به دلیل نگرانی از تحریم‌های امریکا، لغو کرد. بانک مرکزی هند نیز دست از ادامه روابط خود با ایران کشید.
در چنین شرایطی، هند به تلاش برای دریافت معافیت از امریکا ادامه خواهد داد، همانطور که برای خرید تسلیحات از روسیه نیز این رویه را دنبال می‌کند. ضمن آنکه امریکا نیز اگر شراکت با هند را برای پیشرفت راهبردهای خود در هند-اقیانوسیه و جنوب آسیا ضروری می‌داند، باید نیازهای جدی این کشور در زمینه انرژی را مد نظر قرار داده و شرایط لازم برای ارضای آن‌ها را در نظر بگیرد. قطع روابط با ایران، راهبردهای هند را به شدت تحت‌الشعاع قرار خواهد داد و با منافع ملی این کشور در تعارض است. در این میان، روش‌های جایگزین برای پرداخت هزینه سوخت به ایران، مانند استفاده از روپیه هند، ریال ایران، تبادل کالا به کالا، استفاده از بانک‌های ایرانی، اروپایی، چینی یا روسی یا مؤسسات وابسته به بریکس (BRICS) می‌تواند گزینه‌هایی برای برون‌رفت از بحران باشد.
هند امیدوار است بتواند در نشست ۲+۲ با امریکا که به زودی (اوایل سپتمبر ۲۰۱۸) میان وزرای خارجه و دفاع دو کشور برگزار می‌شود از امریکا بابت ادامه تجارت با ایران، بدون اینکه لازم باشد کاهش محسوسی در آن ایجاد کند، معافیت بگیرد. در غیر این صورت، هند قطعاً قادر خواهد بود از پس فشار تحریم‌های امریکا علیه ایران برآید اما این واشینگتن است که علاوه بر از دست دادن اعتبار خود، منافع بسیاری را در زمینه همکاری با هند در بخش‌های دفاعی و انرژی از دست می‌دهد.
تحلیل گران سیاسی نیز معتقدند منافع گسترده هند در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی برای حفظ روابط با ایران و مهم‌تر از آن، اهمیت ژئوپلیتیک حفظ روابط با ایران برای تحقق راهبردهای هند در افغانستان و آسیای میانه منجربه آن خواهد شد تا دهلی نو در برابر تحریم های جدید واشینگتن علیه تهران از خود مقاومت و ایستاده‌گی نشان دهد. نکته مهم دیگر، توانایی اقتصادی داخلی هند برای ایستاده‌گی در مقابل تحریم‌های امریکاست که این کشور را حتی از کشورهای اروپایی قدرتمندتر و صاحب‌اختیارتر می‌کند.