دستگاه دیپلوماسی ما رویکرد سنتی دارد!

مشکل اساسی این است که دستگاه دیپلوماسی ما یک رویکرد سنتی دارد و دنباله رو یک روند مذاکرات سنتی و پنهان است.

سرتاج عزیز مشاور امنیت ملی نخست وزیر پاکستان در سخنان خود درکابل گفته بود که تبلیغات ضد طالبان باید متوقف شود، علیه طالبان از زور نیابد استفاده شود و هرگاه کابل بخواهد ما آماده همکاری در پروسه صلح افغانستان هستیم. درحالی که سفر سرتاج عزیز به کابل از طرف رسانه های پاکستانی سفری بدون دستاورد عنوان شده است. اما دستاورد سفر سرتاج عزیز به کشور چه بوده است؟

رحمت الله بیژن پور آگاه سیاسی دربرنامه نگرش در مورد نتایج سفر سرتاج عزیز به کشور گفت: پاکستان در باب به دست آوردن نیات اهداف و تحقق اهداف خود ناکام نیست. به هر صورت تبلیغات ریکا بدون آن که به سوی ساختارهای اقتصادی و تامین وضعیت سرمایه گذاری در داخل کشور معطوف باشد به یک جدل سیاسی میان پاکستان و افغانستان بدل شده است. این کنفرانس فرصت خوبی بود که دولت افغانستان آن را از دست داد.

وی افزود: پاکستان پیشنهادات شفافی را ارایه کرد و ادعا کرد که طرفدار مناسبات حسنه است و باید بر همین اساس اعتماد سازی صورت بگیرد. آنان برای اعتماد سازی خواستار عدم مواضع سختگیرانه بر طالبان تا بتوانند آنان به گفتگو و مذاکرات بپردازند. از سویی تداوم مناسبات میان پاکستان و افغانستان در اصول دیپلماتیک بیشتر، کشور ضرر می کند. آنان ادعا می کنند که احساسات حسنه بروز می دهند و افغانستان تبلیغات افراطی می کند.

بر باور وی خواسته های افغانستان برای پاکستان در حوزه دیپلماتیک قابل قبول نیست و گفت: چون آنان هنوز اعتراف نکرده اند که پشتوانه و تامین کننده طالبان هستند. بلکه مدعی هستند برای اعتماد سازی نیازمند کاهش تبلیغات علیه طالبان هستند.نه تنها اعتماد سازی صورت نگرفته است بلکه خشونت لفظی نیز به وجود آمده است. در حالی که دولت افغانستان این فرصت طلایی در رابطه با این مساله را قربانی مناسبات خود با پاکستان کرد. این کنفرانس عاملی نبود که مناسبات ما با پاکستان بهبود یابد اما لازم بود تا افغانستان بیشتر به کنفرانس توجه کند. حکومت باید با گفتگوهای رو در رو، اعزام هیات ها و مذاکرات در محضر سازمان ملل سبب پیشرفت دردیپلوماسی با پاکستان می شد.

این آگاه سیاسی ادامه داد: یکی از دستاورد پاکستان همین از دست دادن فرصت افغانستان بود. سرتاج عزیز از طریق افرادی که در این جا حضور دارد توانست بر محورهای قدرت فشار وارد کند به نحوی که در جریان مذاکرات و با انعکاس دادن ناامنی افغانستان در سطح سرتاسری، نمایندگان 30 کشور و 40 سازمان بیرونی شرایط سرمایه گذاری ها، مشارکت های اقتصادی و همکاری های اقتصادی را نامناسب جلوه داد. از سویی با این کار پاکستان به اهداف خود دست یافت. مشکل اساسی به نظر من این است که دستگاه دیپلوماسی ما یک رویکرد سنتی دارد و دنباله رو یک روند مذاکرات سنتی و پنهان است.

بیژن پور خاطرنشان کرد که وقتی مجموعه ای از برنامه ها، پروژه ها و برنامه ها در یک استراتژی تدوین نمی شود طبیعی است که در روند مذاکرات بی برنامگی صورت می گیرد و افزود: افغانستان فرصت بسیار خوبی را به دست آورده بود اما متاسفانه این کنفرانس تحت تاثیر یک سری بهانه ها توسط افراد معلوم الحال قربانی و افغانستان تهی دست از جلسه خارج شد. ما اگر یادداشت رسمی در رابطه با مداخلات پاکستان به سازمان ملل ارایه کنیم ، آنان اول خواستار این می شوند که ما سرحدات مرزی خود را مشخص کنیم. با این کار تنها بهانه دست پاکستان می دهیم. یکی از مشکلات این است که از جانب ما پیشنهادات مشخصی در محاکم بین المللی وجود ندارد. نمی شود که ما ادعاهای خود را با برچسب ها و در حد یک اتهام به سوی پاکستان ارایه دهیم.

وی گفت: وقتی در داخل امکانات، ساختار ملی و دولت و حاکمیت آن گونه ضعیف است که برای پاکستان هیچ گونه تهدیدی محسوب نمی شود یقینا پاکستان بحث را جدی نمی گیرد. برهمین اساس افغانستان باید با دیپلمات های خبره در سطح بین المللی و منطقه ای به دیپلوماسی بپردازد. تنها اختلافات حکومت وحدت ملی نیست بلکه بخشی از نیروهای حکومت وابسته به پاکستان هستند وعدم توجه دولت به این موضوع سبب بروز حالت انفعالی شده است. بنابراین دولت باید در ابتدا یک تلاش جدی به خرج دهد تا اقدامی برای شناسایی ستون پنجم صورت بگیرد.

بر باور بیژن پور تا زمانی که ما در راستای شناسایی عوامل بیرونی و ضعف های داخلی افغانستان عمل نکنیم دیپلوماسی ما بهبود نخواهد یافت و ادامه داد: برای تامین هر نوع مناسبات و رسیدن به اهداف باید خود را مجهز و آماده کنیم. باید با سازکار واقعی به میدان برویم و به گونه تصادفی در میادین خود را برافروخته نکنیم. ممکن است در نتیجه استفاده از خرد سیاسی با پاکستان بتوانیم جایگاه مساوی پیدا کنیم. باید ضعف خود را پیدا کرده و با رفع آن به یک قوت تبدیل شویم و در حوزه دیپلماسی در طراز مساوری قرار بگیریم.