بی اعتنایی اشرف غنی به ایران جبران شد؟

رییس جمهور افغانستان، اشرف غنی چند ماه قبل سفر خود به ایران را به خاطر سفری به عربستان به تعویق انداخت و این موضوع سایه ای از کدورت سیاسی بر روابط ایران و افغانستان انداخت. علاوه بر این ارتباط گرفتن اشرف غنی ایران را نگران ساخته و بعد از آن حمایت رییس جمهور افغانستان از عربستان در جنگ یمن خشم ایران را برانگیخته است. اما اینک اشرف غنی به ایران سفر کرد. روابط ایران و افغانستان بعد از این چگونه خواهد شد؟ چه رویه ای بهترین راه برای منافع دو کشور می باشد؟

امین الله فرهنگ رییس نهاد خدمتگذاران کابل در برنامه «بازنگاه» گفت: افغانستان همیشه در طول تاریخ به حیث کشوری که از نگاه ژیوپولتیک و ژیوکونومیک موقعیت خاص داشت و یک سیاست متوازن را نه تنها در بین همسایه ها بلکه در جهان اختیار کرده بود. همین سیاست متوزان عموماً افغانستان را حفظ می کرد. هر وقت که کمی از این مسیر منحرف می شدف، با مشکلات زیادی مواجه می شد. متاسفانه بعد از تشکیل حکومت وحدت ملی، سفرهای خارجی رییس جمهور افغانستان یک جانبه بود. در ابتدای کار به عربستان و پاکستان رفت و صحبت هایی کرد در حالی که قدرتهای دیگری در اطراف ما هستند که در حواشی و حوالی ما تاثیر گذار هستند و آنها در اولویت ارتباط قرار دارند.

وی در ادامه و در ارتباط با اشتباه رییس جمهور در حمایت از عربستان در جنگ یمن عنوان کرد: موضوع مهم تر دیگر موضوع یمن بود. رییس جمهور بسیار عجولانه و بدون توافق با داکتر عبدالله از حمله عربستان سعودی به یمن حمایت کرد. حالا این سوال پیش می آید که چرا این کارصورت گرفت؟ بهانه این حمایت، دفاع از حرمین شریفین بود، در حالی که چنین خطری برای آنجا وجود ندارد. رییس جمهور با این کاری انجام داد، به این فکر نکرد که ما همسایه ای به نام ایران داریم، ما بیش از ششصد کیلومتر سرحد مشترک با آن کشور داریم، روابط تجارتی و ترانزیتی با این کشور داریم، بیش از دو میلیون مهاجر ما در آنجا زندگی می کنند. همه اینها را مورد سوال قرار داده و خود را به یک طرف و به طرف عربستان کشانده است.

فرهنگ با ابراز امیدواری از بهبود روابط ایران و افغانستان در سفر رییس جمهور گفت: حالا که متاسفانه چنین کاری انجام شد اما خوب است که در این سفر رییس جمهور سعی کند، روابط خود را با ایران دوباره به حالت تعادل بیاورد. همچنین به زودی سفری به هندوستان خواهد داشت امید می رود که دراین کشور نیز دوباره روابط قبلی را بازیابد.

وی معتقد است عدم رعایت تعادل و توازن در ارتباطات خارجی مشکلاتی برای افغانستان خلق خواهد کرد و افزود: به طور مثال، در تمام دوره ای که افغانستان با شوروی روابط سیاسی داشت، همیشه زعمای کشور می گفتند: ما نمونه ای در دنیا هستیم که دو کشور دارای نظام های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به کلی متضادیم که با هم دوست هستیم. بدین ترتیب سیاست خارجی خود را از حالت تعادل به طرف شوروی کشاندیم، نتیجه این شد که شوروی ما را فریب داد دوستی ها از بین رفت و کشور ما را اشغال کرد. به همین دلیل ما باید در روابط خود در کشورهای منطقه تعادل را حفظ کنیم. حفظ توازن بسیار مهم است.

رییس نهاد خدمتگزاران کابل بر حفظ روابط با ایران تاکید کرده و ابراز داشت: وقتی ما می خواهیم با کشورها دوستی بگیریم، باید دوستی دور و نزدیک را در نظر بگیریم. با تمام کشورها رابطه و دوستی داشته باشیم اما برخی کشورها هستند که ما باید روابط خود را با حفظ منافع ملی با آنها گسترده تر بسازیم تا بتوانیم خود را از این حالت بیرون بکشیم.

فرهنگ درخصوص مثالی برای لزوم حفظ رابطه با ایران گفت: آسان ترین و ارزان ترین راه ترانزیتی برای ما کراچی بود اما در اثر تغییراتی که آمد امکانات جدیدی پیدا شد. بندر واگی که در گذشته نبود حالا آن را داریم، بندر خان در خست هم فعال شده است، بندر چابهار هم از امکانات دیگر است. راه ما همیشه راه بندر کراچی بود، ما با پاکستان همیشه مناقشات سیاسی داشتیم که تا به امروز دوام دارد، پاکستان همیشه با وجود میثاقهای بین المللی که حقوق ترانزیتی کشورهای نیاز به مواد خشک را تسجیل کرده و این میثاق میان افغانستان و پاکستان به امضا رسیده، این راه را همیشه به عنوان یک ابزار سیاسی برای ما استعمال کرده است. حالا ما باید در مورد دیگر بدیل ها صحبت و فکر کنیم. یکی از این بدیل ها بندر چابهار است. راه ایران می تواند بدیل خوبی برای کراچی باشد. پس ما نباید روابط خود را با کشوری که از لحاظ ترانزیتی و تجارت اهمیت فوق العاده بالایی دارد مخدوش کنیم.

وی افغانستان را در اوضاع جدیدی که با آن درگیر است تنها دانسته و اظهار کرد: در شرایط فعلی هیچ کدام از کشورها به فکر افغانستان نیست. هر کسی در مسایل خود درگیر است و افغانستان برای آنها اهمیتی ندارد. گروه داعش روز به روز در افغانستان پهن تر می شود اما توجهی به افغانستان صورت نمی گیرد. جهان غرب در افغانستان اعلام کرد که ما جنگ را در این کشور با موفقیت به انجام رساندیم. موفقیت آنها فقط و فقط کشتن اسامه بن لادن بود اما بعد از آن افغانستان را به حالت خود رها کردند. حتی کمکهای نظامی و تمویل اردوی افغانستان و نهادهای امنیتی و سرمایه گذاری در افغانستان با رکود مواجه شد. آنها به همان حالت قبل از یازده سپتامبر برگشته اند که هر چه در افغانستان رخ می دهد تفاوتی برایشان نمی کند و می گویند افغانها خود آنها را حل کنند.

وی بهترین سیاست برای افغانستان را این گونه بیان کرد: بهترین سیاست برای ما در منطقه و با جامعه بین المللی این است که رابطه خود را با هر کشوری حفظ کنیم و با همسایه هایی که به آنها نیاز داریم، نزدیک بسازیم. افغانستان باید از حکومت و مسوولین یک برنامه مدون داشته باشد. روابط خود را با جهان بیرون دوباره تنظیم کند. از همسایه ها شروع کنند و آهسته آهسته به سمت تعادل پیش رود اگر این کار را انجام دهد، با موقعیتی که افغانستان دارد می تواند خود را در موضعی قرار داهد که برای تمام کشورهای منطقه یکی از مهم ترین کشورها شود.