آیا هند برای آمریکا جایگزین پاکستان است؟

سفر اوباما به هند سوالهای بسیاری را در ذهن مردم منطقه ایجاد کرده است. اوباما در دیدارش با رییس جمهور هند موضوعاتی چون همکاری های نظامی دهشت افکنی، تغییر اقلیمی و خطرات فعالیت های هسته ای را مورد بحث قرار دهد. این سفر برای پاکستان مهم و با ارزش است. آیا پس از این هند جایگزین پاکستان در سیاستهای منطقه برای آمریکا خواهد شد؟

فردین هاشمی استاد دانشگاه در برنامه «آماج» گفت: در خصوص روابط هند و آمریکا، کمی باید به گذشته برگردیم. به سالهای بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی. زمینه های همکاری از آن زمان بین دو کشور وجود داشته است. بخش کوچکی از گسترش روابط هند و آمریکا به ایجاد توازن چین در سطح منطقه برای دهه های پیش رو بر می گردد.

وی در ارتباط با دلیل توجه ویژه آمریکا به هندوستان عنوان کرد: نگاه ابر قدرت جهان، آمریکا به هند به این دلیل است که هند پتانسیل لازم را دارد. چه از لحاظ جمعیت، چه از لحاظ فرهنگی و چه از لحاظ نظام سیاسی باثباتی که هند ایجاد کرده است. تمام اینها نشانه ها یا عناصری است که هند خود را به آمریکا پیوند داده است.

هاشمی افزود: روابط هند و آمریکا روابط استراتژیک در ابعاد کلان است. در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، نظامی و حتی امنیتی است اما در خصوص پاکستان این روابط محدود به یک روابط راهبردی امنیتی، مبارزه با تروریزم می شود و بس.

وی در ارتباط با تاثیرات نزدیکی آمریکا با هند بر پاکستان گفت: پاکستان در یک حوزه امنیتی جای می گیرد که جنوب آسیاست و طبیعتاً موازنه قوایی که در جنوب آسیا شکل می گیرد ما بین هند و پاکستان و در صورت کمتر افغانستان است. ایران جزو منطقه امنیتی شرق میانه است. از لحاظ جغرافیایی و امنیتی متفاوت است و رقابتهایی که ایران و آمریکا انجام می دهند و تنشهایی که در روابط دو کشور وجود دارد از لحاظ تیوریک و سیاسی عمدتاً در شرق میانه خود را نشان می دهد اما سیاست خارجی آمریکا در خصوص پاکستان در یک چارچوب منطقه ای مشخص معنا دارد. نزدیکی آمریکا به هند طبیعتاً تاثیر منفی بیشتری بر جایگاه پاکستان در سیاست خارجی آمریکا خواهد داشت. سفری که امروز اوباما به هند کرده است می تواند بدیلی برای پاکستان باشد اما این بدیل از سال 1990 شکل گرفته است. این سفر محصول یکی دو سال اخیر نیست.

استاد دانشگاه در ارتباط با درخواست هند برای عضویت به شورای امنیت سازمان ملل و پاسخ نسبتاً مطلوبی که رهبری آمریکا به آن نشان داده عنوان کرد: در صورتی که هند تبدلیل به یک هژمون منطقه شود، تلاش پاکستان برای رقابت با هند پایان خواهد پذیرفت. پایان رقابت پاکستان با هند ثبات بیشتر را برای افغانستان به دنبال خواهد داشت و ما شاهد رشد همکاری منطقه ای خواهیم بود. تازمانی که بالانس قدرت میان هند و پاکستان وجود داشته باشد پاکستان به سیاست های امنیتی خود در منطقه ادامه خواهد داد و نتیجه آن کاهش همگرایی های منطقه ای خصوصاً از لحاظ اقتصادی خواهد بود اما اگر از لحاظ امنیتی و سیاسی هند به عضویت دایم درشورای امنیت ملل متحد در آید و بتواند خود را به عنوان قدرت اصلی در سطح منطقه مطرح بسازد و پاکستان توان مقابله با هند را نداشته باشد، پاکستان هم همکاری خود را با کشورهای افغانستان و هند بیشتر خواهد کرد.