درگذشت رهبر كره شمالي، تعيين جانشين و بازتاب‌هاي بين‌المللي

در پي درگذشت كيم جونگ ايل، رهبر كره شمالي، خبر مرگ وي به تيتر اول اكثر خبرگزاري‌ها و شبكه‌هاي تلويزيوني جهان تبديل شد. رسانه‌هاي كره شمالي امروز(دوشنبه) در خبري ويژه اعلام كردند كه كيم جونگ ايل، “رهبر عزيز” كره شمالي در پايتخت اين كشور در سن 69 سالگي به دليل سكته قلبي درگذشته است.

ظاهرا كيم جونگ ايل براي اولين بار در سال 2008 با سكته قلبي مواجه شده بود اما اين بار سكته، مرگ وي را در پي داشته است. در پي مرگ كيم جونگ ايل، فروشگاه‌ها و ادارات در اين كشور تعطيل شده، پرچم‌ها به حالت نيمه افراشته درآمده و پيونگ يانگ در ماتم فرو رفته است. خيابان‌هاي پيونگ يانگ به صورت غير معمولي آرام است و تمامي پرچم‌ها نيز به حالت نيمه افراشته درآمده‌اند.

تلويزيون دولتي چين نيز كره‌اي‌ها را نشان داده كه از ته دل در خيابان‌ها گريه مي‌كردند. هم‌چنين گروه‌هايي از مردم در مقابل تصاوير كيم جونگ ايل تجمع كرده و به سوگواري پرداختند.

آواز خواندن، رقصيدن و انجام هر نوع سرگرمي تا 29 دسامبر (8 دي ماه) در كره ‌شمالي ممنوع شده است و دولت 12 روز عزاي عمومي اعلام كرده است.

در پي درگذشت کيم جونگ ايل رسانه‌هاي دولتي کره شمالي آغاز زمامداري رهبر جديد اين کشو را اعلام کردند.

فرزند كوچك، جانشين پدر

تلويزيون دولتي کره شمالي ساعاتي بعد از اعلام خبر درگذشت کيم جونگ ايل، “رهبر اعظم” اين کشور اعلام داشت که “کيم جونگ اون”، پسر رهبر سابق، با لقب “وارث کبير” جانشين پدر شده است.

کيم جونگ اون سومين نسل از خاندان کيم است که در نظام کمونيستي کره شمالي به رهبري مي‌رسد و قدرت حکومتي را در اختيار مي‌گيرد.

کيم ايل سونگ، نخستين رهبر نظام کمونيستي کره شمالي، هنگام حکومت بر اين کشور از عنوان رئيس جمهوري دموکراتيک خلق کره استفاده مي‌کرد اما پس از درگذشت او، کاربرد اين لقب، ظاهرا به منظور حفظ حرمت بنيانگذار نظام کمونيستي اين کشور، متوقف شد.

کيم جونگ ايل، فرزند کيم ايل سونگ، با لقب “رهبر اعظم” يا رهبر ارشد يا “رهبر عزيز” بر کره شمالي حکومت کرد و به گزارش منابع خبري کره شمالي، روز شنبه درگذشته است.

در اطلاعيه‌اي که در مورد جانشيني کيم جونگ ايل از تلويزيون دولتي کره شمالي خوانده شد، آمده است که “مهار ارابه انقلاب عظيم کره را اينک کيم جونگ اون در دست دارد که وارث کبير آرمان‌هاي انقلاب و مرام خود اتکايي کشور و رهبر حزب، ارتش و خلق ماست.”

اين اطلاعيه مي‌افزايد که “رهبري داهيانه کيم جونگ اون تضمين کننده پيگيري اهداف انقلاب در خلال نسل‌هاي متوالي است، اهدافي که کيم ايل سونگ پايه گذاشت و کيم جونگ ايل به پيروزي هدايت کرد.”

اطلاعيه رسمي حکومت کره شمالي حاوي جزئياتي از نحوه انتخاب يا انتصاب رهبر جديد و مراسم احتمالي آغاز زمامداري او نيست.

به گزارش بي.بي.سي مانند بسياري ديگر از جنبه‌هاي زندگي در کره شمالي، از جمله شرح حال کيم جونگ ايل، زندگي‌نامه کيم جونگ اون هم چندان روشن نيست و ابهاماتي در آن وجود دارد.

در همين حال خبرگزاري رسمي كره‌ شمالي در گزارش اعلام كرده كه مراسم تدفين رهبر كره شمالي 28 دسامبر(7 دي) در پيونگ‌يانگ برگزار مي‌شود.

اين خبرگزاري در ادامه گزارش كرده مردم و ارتش اين كشور بايد كاملا صادقانه از كيم جونگ اون، به عنوان “جانشين بزرگ” تبعيت كرده و وي را “مقدس” بشمارند: “در سايه رهبري دوست ما، كيم جونگ اون، به دردها و مشكلات خود غلبه خواهيم كرد.”

رهبر كره شمالي سال گذشته جوانترين فرزند خود را به عنوان ژنرال ارتش اين كشور منصوب كرد. سپس پست‌هاي معاون رئيس كميسيون مركزي ارتش در حزب حاكم و عضويت كميته مركزي اين كميسيون به وي اعطا شد. اقدامي كه در واقع تاييد جانشيني وي تفسير شد.

مرگ كيم جونگ ايل 17 سال پس از در اختيار گرفتن سكان هدايت كره شمالي از پدرش رخ داده است.

طبق گزارش‌هاي منتشر شده، كيم جونگ ايل كه در كره شمالي به “رهبر عزيز” معروف است، از بيماري ديابت و امراض قلبي رنج مي‌برد.

كيم جونگ ايل و تلاش براي قدرت

تلاش مستمر رهبر كره شمالي براي دستيابي به تسليحات هسته‌اي و مقتدر ساختن ارتش كشورش همواره از سوي كره جنوبي و آمريكا يك تهديد محسوب مي‌شده و آنها مدعي بودند كه وي تلاش داشت تا با فراهم كردن تسليحات كشتار جمعي دست به اقدامات تروريستي بزند.

كيم جونگ ايل در سال 2008 دچار سكته قلبي شد، اما پس از آن سفرهاي بسياري را به چين و روسيه انجام داد و به دنبال گسترش روابط بود.

كيم جونگ ايل پس از مرگ كيم ايل سونگ در سال 1994 رهبري كشورش را برعهده گرفت و براي هدايت اين كشور كمونيستي حدود 20 سال تحت نظر پدرش تعليم ديد.

در سپتامبر 2010 كيم جونگ ايل، پسر حدودا 27 ساله خود را با نام كيم جونگ اون، به عنوان جانشين تعيين كرد و به وي بالاترين سمت نظامي را اعطا كرد.

افسانه‌ها در كره شمالي حاكي از آن است كه كيم جونگ ايل در كوه «پائكتو» در يكي از مكان‌هاي مقدس كره شمالي در سال 1942 به دنيا آمد. تولد وي با رويت رنگين‌كمان و تشكيل يك ستاره جديد همراه بود! اما برخي گزارش‌ها از تولد وي در سال 1941 در سيبري حكايت دارد.

پدر رهبر كره شمالي كه سال‌ها براي استقلال كشورش از ژاپن مبارزه مي‌كرد، پس از بازگشت به كره شمالي از يك پايگاه در روسيه در سال 1945 به عنوان رهبري كمونيست ظهور كرد. اين رويداد پس از شكست ژاپن در جنگ جهاني دوم رخ داد. پس از آن كيم جونگ ايل در شرايطي رشد كرد كه شبه‌جزيره كره به دو بخش شمالي تحت تسلط شوروي و بخش جنوبي تحت تسلط آمريكا تقسيم شده بود.

كره شمالي در سال 1950 به كره جنوبي حمله كرد و همين‌ امر موجب وقوع جنگي شد كه حدود سه ‌سال به طول انجاميد و ميليون‌ها تن از غيرنظاميان در آن كشته شدند.

پدر رهبر كره شمالي ايده‌هايي شبيه استالين داشت و با شخصيت جدي و مقتدر خود، كشورش را هدايت مي‌كرد. تصاوير بزرگ نقاشي شده از وي از ساختمان‌هاي سراسر كره شمالي آويزان شده است.

كيم جونگ ايل فارغ‌التحصيل دانشگاه كيم ايل سونگ در پيونگ يانگ بود و در زماني كه به عنوان جانشين پدرش انتخاب شد، 33 ساله بود. حتي پيش از روي كار آمدن وي مشخص بود قرار است براي مدتي طولاني در عرصه سياسي باقي بماند و همچنان موضع پدرش را حفظ كند.

كره جنوبي همواره كيم جونگ ايل را به عنوان مغز متفكر بمب‌گذاري سال 1983 كه به مرگ 17 مقام كره جنوبي در ميانمار انجاميد، اعلام مي‌كند. بمب‌گذاري سال 1987 در خطوط هوايي كره كه به مرگ 115 سرنشين آن منجر شد، نيز از ديگر اتهامات رهبر كره شمالي است.

يكي از عوامل وابسته به وي اعلام كرد: كيم جونگ ايل خود دستور ساقط كردن اين هواپيما را صادر كرده بود.

پس از مرگ پدر كيم جونگ ايل در سال 1994 وي رياست كميسيون دفاع ملي، فرماندهي ارتش خلق كره و رياست حزب حاكم كارگران را به عنوان رئيس‌جمهور مادام‌العمر به عهده گرفت.

وي پس از آنكه سكان هدايت اين كشور منزوي را در اختيار گرفت، به توصيه پدر خود عمل كرد و بيشتر منابع اين كشور را به تجهيز ارتش كشورش اختصاص داد. وي توانست پنجمين ارتش بزرگ جهان را تشكيل دهد.

كيم جونگ ايل همچنين تلاش كرد تا زرادخانه تسليحات هسته‌اي اين كشور را كه در اولين آزمايش و انفجار هسته‌اي كره شمالي منفجر شده بود، بازسازي كند. اين انفجار زيرزميني در اكتبر 2006 رخ داد.

دومين آزمايش هسته‌اي در سال 2009 انجام شد كه با تحريم‌هايي از سوي سازمان ملل همراه بود.

در همين خصوص مذاكرات شش‌جانبه خلع سلاح هسته‌اي با هدف توقف فعاليت‌هاي غني‌سازي اورانيوم در قبال اعطاي كمك‌هاي غذايي به اين كشور در سال 2007 آغاز شد، اما پس از آن با خارج شدن اين كشور از دور مذاكرات اين روند با بن‌بست روبه‌رو شد و تلاش ديپلمات‌ها براي ازسرگيري مذاكرات بي‌فايده بود.

كره شمالي همواره با تحريم‌هاي بي‌شماري روبه‌رو بوده است. سيل دهه 1990 نيز به تشديد اين روند كمك كرد و ميليون‌ها گرسنه برجاي گذاشت. پس از آن تعداد بيشماري از مردم اين كشور به چين گريختند و بسياري ديگر در راه فرار از كشور جان باختند.

جورج بوش، رئيس‌جمهور سابق آمريكا كه در سال 2002 روي كار آمد، با محكوم كردن اقدامات كره شمالي اين كشور را يكي از “محورهاي شرارت” خواند و پس از آن مدعي شد: كيم جونگ ايل ظالمي است كه با گرسنگي دادن به مردم كشورش درصدد توليد سلاح‌هاي هسته‌اي است.

مذاكرات ميان دو كره در سال 2000 براي اولين‌بار ازسرگرفته شد و دور دوم اين نشست در كره جنوبي در سال 2007 برگزار شد. اين اقدامات در راستاي عادي‌سازي روابط انجام مي‌شد، اما در اوايل سال 2008 و به دنبال روي كار آمدن لي ميونگ باك، رئيس‌جمهوري كره جنوبي اين روند متوقف شد.

بازي حرفه‌اي بسكتبال، جمع‌آوري خودرو و فيلم‌هاي خارجي جزو برنامه‌هاي مورد علاقه كيم جونگ ايل بود و طبق گزارش‌ها وي چندين فيلم تاريخي در كره شمالي ساخته است.

كيم جونگ اون، فرزند خلف پدر

كيم جونگ اون، كوچكترين پسر كيم جونگ ايل، رهبر كره شمالي از سومين همسر او “كو يونگ هوي” است.

كو يونگ هوي، همسر سوم كيم جونگ ايل، چند سال پيش درگذشت. كيم جونگ اون در سال 1983 و يا اوايل 1984 متولد شده است. در ابتدا پيش‌بيني نمي‌شد كه وي گزينه نهايي براي جانشيني پدرش باشد.

تحليل‌گران توجه خود را برروي پسران ديگر رهبر كره شمالي مانند “كيم جونگ نام” و برادر بزرگ‌ترش، “كيم جونگ چول” متمركز كرده بودند، اما پس از اينكه خبرگزاري يونهاپ كره‌جنوبي در ژانويه سال 2009 گزارش داد كيم جونگ ايل، جوان‌ترين پسر خود را به عنوان جانشين انتخاب كرده، گمانه‌زني‌ها درخصوص امكان رسيدن كيم جونگ اون به سمت رهبري كره شمالي افزايش يافت.

ناظران كره شمالي هم‌چنين اعلام كردند، انتصاب كيم جونگ اون به عنوان رئيس كميسيون دفاعي ملي نشان‌دهنده انتخاب او به عنوان رهبر آينده كره شمالي از سوي پدرش است.

كميسيون دفاع ملي در كره شمالي مهم‌ترين نهاد دولتي محسوب مي‌شود.

در تاريخ دوم ژوئن 2009 آژانس اطلاعاتي كره جنوبي با ارائه گزارشي به پارلمان اين كشور اعلام كرد، به مقامات كره شمالي دستور داده شده تا از انتخاب كيم جونگ اون به عنوان رهبر آينده كره شمالي حمايت كنند.

گفته مي‌شود هم‌اكنون شعرها و آهنگ‌هايي در توصيف كيم جونگ اون تهيه شده تا به نوعي تصوير اين رهبر جوان در اذهان عمومي ارتقا يابد.

از سوي ديگر، گزارش‌ها حاكي از آن است كه نزديك به 10 ميليون عكس از كيم جونگ اون آماده شده تا در سراسر كره شمالي و در كنار عكس پدر و پدربزرگش نصب شود.

در همين حال گمانه‌زني‌هايي حاكي از آن است كه “چانگ سونگ تائك”، همسر خواهر كيم جونگ ايل نيز به عنوان قدرت پشت پرده، پس از درگذشت رهبر كره شمالي در كنار كيم جونگ اون خواهد بود. وي هم‌اكنون رئيس بخش اداري حزب كارگران كره شمالي است.

برخي تحليل‌گران مي‌گويند: تا زماني كه كيم جونگ اون آمادگي كامل براي رهبري كره شمالي را كسب كند، چانگ سونگ تائك، نايب‌السلطنه او خواهد بود.

اطلاعات اندكي درخصوص كيم جونگ اون در دست است، اما گفته مي‌شود مادر او همسر مورد علاقه كيم جونگ ايل بوده است.

در يك كتاب كه در سال 2003 منتشر شد، نويسنده ژاپني آن نوشته است: همسر سوم كيم جونگ ايل و مادر كيم جونگ اون، محبوب‌ترين همسر رهبر كره شمالي بوده است.

گفته مي‌شود در سال 2004 با مرگ “كو يونگ هوي” به خاطر ابتلا به سرطان سينه شانس كيم جونگ اون براي رسيدن به سمت جانشيني پدر كمرنگ‌ شد.

با اين وجود اخراج “كيم جونگ نام”، پسر ديگر كيم جونگ ايل از ژاپن در تاريخ مه 2001 و مشكلات اخلاقي “كيم جونگ چول”، پسر ديگر رهبر كره شمالي، شانس كيم جونگ اون را براي جانشيني پدر افزايش داد.

كيم جونگ اون كه در سوئيس تحصيل كرده، همانند ساير برادرانش تحت تاثير فرهنگ غرب قرار نگرفت و هنگام تحصيل در يك كشور غربي پس از اتمام كلاس‌هايش به خانه بازمي‌گشت و براي صرف شام در بيرون از منزل با مقامات سفارت كره شمالي همراه مي‌شد.

پس از بازگشت به پيونگ يانگ، وي وارد دانشگاه نظامي كيم ايل سونگ شد. اطلاعات اندكي درخصوص شخصيت وي در دست است. در اوت سال 2010 كيم جونگ ايل به چين سفر كرد.

يك ايستگاه تلويزيوني كره جنوبي به نقل از يك مقام كره جنوبي گزارش داد: كيم جونگ اون نيز در اين سفر همراه پدر بوده است.

گزارش‌هاي موجود همچنين حاكي از آن است كه كيم جونگ اون برخي از مشكلات جسمي پدر را به ارث برده و هم‌اكنون داراي ديابت و امراض قلبي به خاطر عدم انجام تمرين‌هاي ورزشي است.

گفته مي‌شود او يكي از طرفداران مسابقات حرفه‌اي بسكتبال آمريكا (NBA) است. اما امكان تائيد اين جزئيات همانند ساير اطلاعات در كره شمالي مرموز، امكان‌پذير نيست.

واكنش‌ها به مرگ رهبر كره شمالي

اعلام خبر مرگ كيم جونگ ايل واكنش‌هاي متفاوتي را در سراسر جهان به همراه داشته است.

رسانه‌هاي كره‌جنوبي از جمله خبرگزاري يونهاپ گزارش دادند كه ارتش اين كشور به دنبال مرگ رهبر كره شمالي به حالت آماده باش در آمده است و لي ميونگ باك، رئيس جمهور كره‌جنوبي جلسه شوراي امنيت ملي برگزار كرده است.

كاخ سفيد نيز اعلام كرد كه باراك اوباما، رييس جمهور آمريكا اخبار مربوط به درگذشت رهبر كره شمالي را به دقت زيرنظر دارد و مقامات آمريكايي در حال تماس با هم‌پيمانان خود در كره‌جنوبي و ژاپن هستند.

در بيانيه‌ كاخ سفيد آمده است: ما به ثبات در شبه‌جزيره كره و آزادي و امنيت براي هم‌پيمانانمان متعهد هستيم.

لي ميونگ باك، رئيس جمهوري كره جنوبي نيز به تمامي مقامات اين كشور دستور داده در شرايط اضطراري قرار بگيرند.

هم‌چنين كاخ سفيد اعلام كرد كه در پي درگذشت رهبر كره شمالي، باراك اوباما و رئيس‌جمهور كره‌جنوبي طي تماسي تلفني با يكديگر در مورد اين موضوع گفت‌و‌گو كردند.

به گزارش خبرگزاري شينهوا، كاخ سفيد در بيانيه‌اي اعلام كرد: باراك اوباما، رئيس‌جمهوري آمريكا تاكيد كرد كه كشورش به برقراري ثبات در شبه‌جزيره كره و تامين امنيت كره‌جنوبي متعهد است.

در اين بيانيه آمده است: اوباما با لي ميونگ باك، رئيس‌جمهوري كره جنوبي در يك تماس تلفني به بحث و گفت‌وگو در خصوص وضعيت شبه‌جزيره كره پس از درگذشت كيم جونگ ايل پرداخت.

براساس اين بيانيه، رئيس‌جمهوري آمريكا تاكيد كرد: واشنگتن تعهد جدي به برقراري ثبات در شبه‌جزيره كره و تامين امنيت كره جنوبي به عنوان يك كشور هم پيمان دارد.

كاخ سفيد اعلام كرد: رهبران كره جنوبي و آمريكا توافق كردند، درخصوص اوضاع و تحولات منطقه با يكديگر ارتباط داشته باشند و با همكاري‌هاي امنيتي به فعاليت‌هاي دوجانبه ادامه دهند.

ژاپن نيز به دنبال درگذشت رهبر كره شمالي جلسه نشست امنيتي برگزار كرد. چند دقيقه پس از اعلام خبر درگذشت رهبر كره شمالي، يوشيهيكو نودا، نخست وزير ژاپن سخنراني خود را لغو و به دفترش بازگشت.

وي به مقامات اين كشور دستور داده است اطلاعات بيشتري در مورد درگذشت رهبر كره‌شمالي در اختيار وي قرار دهند.

به رغم وجود يك جانشين، برخي ناظران كره شمالي نسبت به وقوع درگيري‌هاي پشت پرده و بي‌ثباتي هسته‌اي پس از مرگ رهبر اين كشور هشدار داده‌اند.

وزير امور خارجه انگليس نيز اعلام كرد، درگذشت رهبر كره‌شمالي مي‌تواند نقطه عطفي در تاريخ اين كشور باشد.

ويليام هيگ، وزير امور خارجه انگليس از جانشين كيم جونگ ايل، رهبر فقيد كره شمالي خواست به همكاري‌ با جامعه بين‌المللي روي آورد تا از اين طريق اميدها براي بهبود وضعيت زندگي مردم كره شمالي افزايش يابد.

هيگ خاطرنشان كرد: مردم كره شمالي در حال حاضر در حال عزاداري براي رهبر فقيد كشورشان هستند و ما متوجه اين موضوع هستيم كه آنها زمان دشواري سپري مي‌كنند.

وي در ادامه خاطرنشان كرد: درگذشت كيم جونگ ايل مي‌تواند نقطه عطفي براي كره شمالي باشد. اميدواريم كه رهبر جديد كره شمالي به همكاري با جامعه بين‌المللي روي آورد تا از اين طريق زندگي مردم اين كشور در ابعاد مختلف ارتقا يابد.

وزير امور خارجه انگليس تصريح كرد: ما از كره شمالي براي همكاري جهت برقراري صلح و امنيت در منطقه و ازسرگيري مذاكرات شش‌جانبه خلع سلاح هسته‌اي كره شمالي استقبال مي‌كنيم.

از سوي ديگر كوين راد، وزير خارجه استراليا نيز اعلام كرد كه درگذشت رهبر كره‌شمالي موقعيتي را براي اين كشور جهت همكاري با جامعه بين‌المللي ايجاد مي‌كند.

كرملين نيز مراتب تسليت خود را از مرگ كيم جونگ ايل اعلام كرد و سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه تاكيد كرد مرگ رهبر كره شمالي تاثير در روابط دو جانبه نخواهد داشت.

ديميتري مدودف، رييس جمهور روسيه نيز با ارسال پيامي براي كيم جونگ اون، مرگ پدرش را تسليت گقت.

چين نيز اعلام كرد از شنيدن خبر درگذشت رهبر كره شمالي “متاثر” شده و مراتب همدردي عميق خود را با ملت كره شمالي ابراز مي‌كند.

سخنگوي وزارت خارجه چين اظهار داشت: ما از شنيدن خبر درگذشت كيم جونگ ايل، رهبر كره شمالي متاثر شديم و مراتب همدردي خود را با مردم كره شمالي اعلام مي‌نماييم.

دولت آلمان هم اعلام كرد مرگ رهبر كره‌شمالي فرصتي براي ايجاد تغييرات مثبت در اين كشور فقير، هسته‌اي و به شدت منزوي است.

سخنگوي وزارت خارجه آلمان گفت: البته اين امر فرصتي براي تغييرات در اين كشور است اما انتظارات ما هم‌چنان به قوت خود باقيست: كره‌ ‌شمالي برنامه‌هاي هسته‌اي‌اش را كنار بگذارد تا شرايط اسفناك اجتماعي مردم اين كشور از بين برود و آمادگي خود را براي انجام تغييرات سياسي و اقتصادي اعلام كند.