عملیاتی که در نطفه خفه شد

روسیه با پشتیبانی اطلاعاتی حزب‌الله و ایران طرح عربستان برای حمله به دمشق از جنوب سوریه را که قرار بود پاسخی غافلگیرانه به حملات روسیه در شمال و شمال غرب سوریه باشد، ناکام گذاشت.

پیاده نظام این عملیات، گروهک «جیش الاسلام» به فرماندهی «مرد شماره یک عربستان در سوریه» یعنی «زهران علوش» بود، اما زمانیکه جنگنده‌های روس غوطه (در ریف دمشق) را بمباران کردند، عملیات در نطفه خفه شد.

ماجرا از کجا آغاز شد؟

زمانیکه «محمد بن سلمان» پسر شاه عربستان (جانشین ولی‌عهد و وزیر دفاع این کشور) جمعه 19 ژوئن (29 خرداد) گذشته به مسکو رفت و با ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه دیدار کرد، پوتین به او یک پیشنهاد داد.

طبق نوشته «الاخبار» لبنان، این پیشنهاد اینطور بود: ما دوستان ایرانی خود را متقاعد می‌کنیم که در یمن کنار بیایند و نفوذ سنتی شما حفظ و گذرگاه آبی حیاتی و همچنین گذرگاه‌های نفت خلیج (فارس) از طریق دریایی سرخ به اروپا برای شما و دنیا امن بماند اما در مقابل، در سوریه به سراغ راه حل سیاسی برویم.

پوتین در این دیدار دیدگاه روسیه را مبنی بر این توضیح داد که تجاوز عربستان به یمن احتمالا به جنگی طولانی تبدیل خواهد شد و توافق هسته‌ای تهران با کشورهای غربی در حال تکمیل شدن و اعتراف به نقش محوری ایران در منطقه است و گروه داعش نیز از کنترل حامیان خود خارج شده و می‌رود تا خطری برای کل جهان بخصوص برای عربستان که نماد دینی [اهل سنت] و همچنین برای روسیه بشود که بسیاری از جنگجویان داعش از کشورهای آسیای میانه هستند.

طبق این دیدگاه روسیه بود که عربستان (دو ماه بعد) در ماه آگوست سرلشگر «علی مملوک» رئیس دفتر امنیت ملی سوریه را پذیرفت و بر خلاف اینکه احساس اولیه این بود که این دیدار می‌تواند دریچه و فرصتی (برای حل بحران سوریه) باشد، شاهزاده بن سلمان برای اینکه این پیشنهاد معامله روس‌ها را بپذیرد چند مشکل داشت که مهم‌ترینش کشمکش داخلی عربستان و دشواری متقاعد کردن متحدان آمریکایی و ترکیه و قطر بود.

در چنین زمانی، ایتلاف عربستان با حمایت آمریکا پیشروی‌های خوبی در یمن به دست آورده بود. انصارالله از شهر «عدن» (در جنوب یمن) و بیشتر مناطق جنوب عقب‌نشینی کرد و حتی «خالد بحاح» معاون رییس‌جمهور مستعفی یمن در 17 آگوست «آزادی عدن» را اعلام کرد. بن سلمان چنین اوضاعی احساس کرد که کار بخوبی در حال پیشرفت است و می‌تواند لقب «قهرمان پیروزی» را در مقابل رقیبش «محمد بن نایف» (ولی‌عهد و وزیر کشور) به خود اختصاص بدهد، در نتیجه اینطور عمل کرد که می‌تواند این پیشنهاد پوتین را کنار بگذارد و از آن بگذرد.

درخواست بن سلمان برای دیدار دوباره با پوتین

الاخبار نوشت: اما اوضاع یمن بر وفق مراد بن سلمان «شاهزاده رؤیاپرداز» پیش نرفت. نیروهای اشغالگر ائتلاف عربستان امید گذشتن از سد «تعز» (جنوب) و «مأرب» (شرق) را داشتند تا به «صنعاء» (پایتخت) برسند اما تلفات انسانی و مادی عربستان همزمان با افزایش روزافزون هزینه جنگ بالا رفت و اوضاع بد اقتصادی در داخل عربستان ملموس شد. همه این عوامل اصلا به سود جنگ بن سلمان در یمن و رقابتش با محمد بن نایف (ولی عهد) نبود.

[یک ماه بعد] فشار داخلی بر جانشین ولی‌عهد (بن سلمان) افزایش یافت و حملات هوایی روسیه در سوریه آغاز شد. تعهد روسیه به کمک به بشار اسد کاملا روشن بود. بن سلمان بار دیگر احساس کرد که نوشدارو در مسکو است پس دوباره خواستار دیدار با پوتین شد. این بار دیگر پوتین در کاخ کرملین (در مسکو) از بن سلمان استقبال نکرد بلکه او را به تفریحگاه سوچی (در جنوب سوریه) برد و در حاشیه مسابقات «فرمول-1» با او دیدار کرد. مطلعان از این دیدار می‌گویند که «دیدار خیلی سرد و سنگین» بود.

الاخبار افزود: میهمان سعودی پوتین پیشنهاد احیای «دیل» (معامله) را داد. راهکاری که آبروی عربستان در یمن را حفظ کند و در مقابل راه حل سیاسی در سوریه آغاز شود. منابع می‌گویند که پوتین به شیوه خودش به بن‌سلمان پاسخ داد و گفت:‌پیشنهادی را که می‌توانست ما را به حل‌وفصل برساند، (به شما) داده بودم. اما شما به توافقی که من به آن پایبند بودم، ملتزم نماندید. الان دیگر نیروهای روسیه در سوریه هستند و کار از کار گذشته است.