سلطه و نفوذ عربستان سعودی بر پاکستان

آریانا نیوز: پاکستان و عربستان سعودی طی چند دهه گذشته و چه در دوران دولت های نظامی و دموکراتیک، دارای روابط نزدیک و دوستانه ای بوده اند….

موسسه مطالعاتی – تحقیقاتی بروکینگز امریکا در گزارش ماه می سال 2019 عیسوی خود اقدام به نشر مقاله ای با عنوان سلطه و نفوذ عربستان در پاکستان به قلم مدیحه افضل نمود.

نویسنده در این مقاله می نویسد: پاکستان و عربستان سعودی طی چند دهه گذشته و چه در دوران دولت های نظامی و دموکراتیک، دارای روابط نزدیک و دوستانه ای بوده اند. در این دوران عربستان سعودی کمک های سخاوتمندانه ی اقتصادی به پاکستان نموده و دو کشور در موضوعات دفاعی و امنیتی نیز دارای همکاری های می باشند.

از دهه 1970 عیسوی، عربستان سعودی از طریق ارایه کمک های مالی به مکاتب دینی اهل حدیث و دئوبندی، تاثیر بسیار زیادی در پشت صحنه بر پاکستان گذاشته است. این مکاتب دینی تحت حمایت سعودی ها، قرائت هایی افراطی از اسلام را به جای اسلام موجود در پاکستان ترویج و آموزش می دهند. اگرچه تامین مالی سعودی ها به طور مستقیم قابل ردیابی نیست اما گزارشات کارشناسی و تحلیلی نشان می دهد بیشتر منابع مالی که به سوی مکاتب دینی پاکستان سرازیر استند، توسط منابع به ظاهر خصوصی در عربستان سعودی تامین می شوند. کمک سعودی ها به مکاتب دینی سبب شد تا در دهه ی 1980 عیسوی، مجاهدین افغان، تامین مالی شده و آموزش های لازم را فرا گیرند.

یکی از مهمترین علت های کمک های مالی عربستان سعودی به مکاتب دینی پاکستان، جاه طلبی سعودی ها برای رهبری و حاکمیت جهان اسلام در مقابله و رقابت با دیدگاه های رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و ایجاد امپراطوری کلان عثمانی است. عربستان می خواهد از طریق جمعیت زیاد پاکستان در مفکوره و عمل مردم این کشور نفوذ کند و نقش رهبری خود را تقویت کند.

همچنین واقعه حمله شوروی به افغانستان نیزسبب گردید تلاش سعودی ها برای نفوذ در پاکستان بیش از پیش افزایش یابد. حمله شوروی به افغانستان موجب شد تا سعودی ها مکانیزم کمک به مجاهدین خاصتاً از طریق تامین مالی مکاتب دینی را آغاز نمایند.

اگرچه روابط عربستان و پاکستان همواره با دوام بوده اما این رابطه بدون قید و شرط نیز نبوده است. در یک اقدام شگفت آور و در آوریل 2015، خیلی زود و اندکی پس از دریافت وام 5/1 ملیارد دالری از عربستان، پارلمان پاکستان با قاطعیت رای به بی طرفی اسلام آباد در مداخله نظامی سعودی ها در یمن و اقدام علیه گروه های حوثی داد. هدف اصلی عربستان از مداخله نظامی در یمن، مقابله با ایران بود چرا که ریاض حوثی ها را نیروهای تحت حمایت تهران قلمداد می کند. واکنش پاکستان به عدم پیوستن به مداخله جویی های رژیم سعودی به وضوح نشان داد که چگونه اسلام آباد سعی دارد در روابط خود با ایران و عربستان توازن برقرار نماید و البته در عین حال دوستی و حمایت های ریاض را مورد پذیرش قرار می دهد.

در ماه های اخیر، ولیعهد سعودی محمد بن سلمان و عمران خان، صدراعظم پاکستان با زیرکی و فرصت طلبی، نوعی دوستی مجدد میان دو کشور ایجاد نمودند. بحران بدهی های مالی سنگین پاکستان و تمایل عمران خان به دوری از غرب و همچنین مشکلات به وجود آمده برای بن سلمان در پیوند با کشورهای غربی در جریان قتل جمال خاشقجی، سبب شد تا پاکستان و عربستان فرصت را مغتنم شمرده و بار دیگر به یکدیگر نزدیک شوند. این روابط با سفر ماه فبریوری ی 2019 محمد بن سلمان به پاکستان و تعهد 20 ملیارد دالری وی در قبال پاکستان در قالب یادداشت تفاهم و همچنین استقبال عمران خان و مقامات اردوی ملی پاکستان با فرش قرمز از بن سلمان، نوید نفوذ هر چه بیشتر عربستان در پاکستان را می دهد.