چقدر از فیصله های کانفرانس بن عملی شد؟

اگر از فرصت های طلایی که بعد از شکست طالبان نصیب مردم افغانستان شده بود، استفاده خردمندانه می شد و بسیاری از فیصله های بن انحراف نمی یافت، افغانستان امروز کمتر به چالش های بی امنیتی، فساد اداری،افزایش فقر و افزایش تولید قاچاق مواد مخدر مواجه می بود.
چهارم دسامبر سال جاری، بن آلمان پس از ده سال میزبان دومین نشست درباره افغانستان است. کانفرانسی که نتیجه فیصله های آن، وضعیت امروز کشور می باشد.

بنا به گفته مسئولان مربوطه، این کانفرانس بن، روابط افغانستان با جهان و تضمین کمکهای جامعه جهانی با افغانستان به مدت ده سال یعنی بعد از ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۴ را مشخص خواهد نمود که اهمیت فراوانی برای کشور دارد.
اما زمانی فیصله های این نشست بین المللی ارزش پیدا می کند که روشن شود، آیا فیصله های کنفرانس بن اول به صورت درست عملی شده یا نه؟ چرا که کانفرانس بن در سال ۲۰۰۱ تا کانفرانسی که چند روز دیگر برگزار می شود، متفاوت است. در آن وقت دولت وجود نداشت ، لذا نمایند گان جامعهء جهانی طرح و برنامه هایی را برای پیشبرد امور افغانستان ارایه کرده و نظام سیاسی کشور را در آن پایه گذاری نمودند، ولی این کانفرانس برای حفظ و تقویت نظام و دولت موجود است.
بسیاری از حاضرین نشست بن اول معتقدند که فیصه های آن نشست ، عملی نشده و یا اگر شده بسیار ناقص است. آن زمان هیات های افغان با وجود اختلافات شدید، بر اثر فشار جامعه ی جهانی ۹ روز به بحث و گفتگو پرداختند که حاصل آن توافقاتی در بخش های مختلف به خصوص تدوین قانون اساسی افغانستان، تقسیم قدرت، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شورای ملی بود.
بر اثر مصوبات آن زمان، طی ده سال گذشته جامعه جهانی ۵۶ میلیارد دالر به حکومت افغانستان مساعدت نمودند، که حکومت افغانستان تنها ۱۸ میلیارد دالر آن را به دست آورده است که بابت همین مقدار هم بارها مورد ملامت خارجی ها قرار گرفته اند. در حالی که خارجی ها نیز هشتاد درصد این کمکها را حیف و میل نموده و یا از طریق ادارات موازی، وزارتخانه ها، ولایات و کمپنی های امنیتی آنگونه که می خواستند، مصرف کردند.
نداشتن یک پلان درست و دقیق برای نحوه بازسازی افغانستان، سبب گردید تا امروز شاهد باشیم که قانون تطبیق نشده، قوای امنیتی مستحکم نگردیده، ظرفیت های اداری ارتقاء نیافته، مشکلات بخش تعلیم و تربیه و صحت هنوز برطرف نشده است.
در اجلاس بن ۲۰۰۱ پیش بینی شده بود تا با ایجاد قوه قضائیه بی طرف و مترقی جلو بی عدالتی ها، فساد، قانون شکنی ها و نقض حقوق بشر را بگیرد ولی هرگز تحقق نیافت. بازسازی اقتصادی و خلع سلاح سرتاسری متوازن پیش بینی شده بود که کمترعملی شد. انتخاب نظام سیاسی و قانون اساسی دموکراتیک مطابق به اراده آزاد مردم افغانستان، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی آزاد و دموکراتیک در نظر گرفته شده بود، اما در عمل بگونه تحمیلی و غیر دموکراتیک صورت گرفت.
لذا بسیاری ها معتقدند اگر از فرصت های طلایی که بعد از شکست طالبان نصیب مردم افغانستان شده بود، استفاده خردمندانه می شد و بسیاری از فیصله های بن انحراف نمی یافت، بدون تردید دولت کرزی به دست آوردهای چشمگیر نایل شده، افغانستان امروز کمتر به چالش های بی امنیتی، فساد اداری، کُندی باز سازی، افزایش فقر و انکشاف تولید قاچاق مواد مخدر مواجه می بود.
در حالی که عده ای از هموطنان مدعی هستند که ما از کانفرانس بن هیچ خیری ندیده ایم زیرا روز به روز حملات انتحاری افزایش می یابد، برخی دیگر تمام انکشافات در عرصه نظامی و سیاسی در ده سال گذشته را از برکت کانفرانس بن اول می دانند.
به هر حال کانفرانس بن دوم باید بهای اشتباهات و بازی های سیاسی دولتمردان افغانستان در ده سال اخیر را بپردازد و نگرانی های امنیتی، فساد لجام گیسخته اداری، روند کُند بازسازی، تشدید فقر، قاچاق مواد مخدر، و تداوم نقض حقوق بشر را مورد بحث قرار دهد.
ولی امیدواریم فیصله های این کانفرانس که چشم انداز چهارده سال آینده افغانستان است، طوری حاصل شود که از اشتباهات گذشته درس گرفته و از تکرار آنها جلوگیری نماید.