پیامدها و تاثیرات یورش ارتش شوروی سابق به افغانستان

حدود 36 سال قبل هجوم ارتش سرخ شوروی به افغانستان شیرازه ملت را بهم ریخت و مردم ما را درگیر جنگی ناخواسته کرد که تا کنون نیز ادامه دارد.

امروز پس از گذشت بیش از سه دهه ، کسانی که بانی بهم ریختگی این ملت و کشور بودند خود را ناجی معرفی کرده اذهان عمومی را نسبت به اشغال شوروی مردد می کنند. به همین دلیل نگاهی داریم به پیامدها و تاثیرات یورش ارتش شوروی سابق.

در رابطه با تهاجم نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در سال 1358خورشیدی به نظر می رسد سه محور محور عمده و اساسی وجود دارد.

محور اول چرا اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در سال 1358 وارد افغانستان شد؟ در رابطه با دلیل این سوال باید به وضعیت سیاسی ان زمان در منطقه توجه شود. سال 58 سالی هست که هنوز جنگ سرد در افغانستان و منطقه وجود دارد، جنگ سرد میان امریکا و ناتو از یک طرف و پیمان ورشو و همچنان اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف دیگر به شدت ادامه دارد.

افغانستان به دلیل نقطه خاص جغرافیاییش همیشه مورد توجه بوده و فکر می شده افغانستان می تواند به عنوان یک دروازه از جنوب آسیا و شبه قاره هند باشد و هم می تواند دروازه باشد به سوی کشورهای اسیای میانه و به همین دلیل است که افغانستان از حساسیت بیشتری در آن زمان برخوردار می شود و اغاز شروع جنگ سرد در منطقه ما در سرطان سال 52 زمانی که داوود خان کودتای سفید را علیه ظاهر خان انجام داد در واقع شروع می شود ولی در سال 57 وقتی حکومت اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان به وجود می اید واکنش بسیار جدی را از سوی امریکا و همپیمانان ناتو می بیند و این واکنش سبب می شود مقاومت هایی را در برابر این حکومت به وجود بیاید و در سال 58 اتحاد جماهیر شوروی مجبور می شود به افغانستان بیاید، زیرا یک تحلیل غلط از اوضاع منطقه و افغانستان داده می شود که وارد افغانستان می شود.

اما پیامدهایش بسیار سنگین و غیر قابل جبران بود در افغانستان بیش از یک میلیون نفر کشته شد و میلیون ها نفر دیگر آواره کشورهای دیگر شد و صدها هزار نفر دیگر مجروح شد و هزاران نفر دیگر به صورت مفقود الاثر باقی ماند. زیر بناهای افغانستان هم از لحاظ اجتماعی هم فرهنگی هم اقتصادی به طور کلی نابود شد و اسیب های روانی که مردم دچار شده اند.

این جنگ برای اتحاد جماهیر شوروی هم بسیار پرهزینه بود. ده سال پس از این جنگ هنگام خروج نیرهای روسی حدود 15 تا20 هزار نفراز این نیروها کشته شده بودند یا زندانی بودند و یا مفقود الاثر شده بودند و اتحاد جماهیر شوروی از هم پاشید و کشورهای متعددی از اتحاد شوروی جدا شد.

بحث دوم ، این ها پیامدهایی بود که هم ما متحمل شدیم هم اتحاد جماهیر شوروی متحمل شد.

بحث سوم، 36 سال از آن زمان گذشت و اتحاد جماهیر شوروی باید مورد نکوهش قرار بگیرد زیرا عمل خود سرانه و بدون توافق با سازمان ملل بوده است.

برخی آگاهان مسایل سیاسی معتقدند امروز که روسیه وارث اتحاد جماهیر شوروی هست معتقد است ان عملکرد رهبران اتحاد جماهیر شوروی در ان زمان یک خبط بزرگ سیاسی، تاریخی برای اتحاد جماهیر شوروی بود.

ولی ما و فدراتیو روسیه امروز باید نگاهمان به اینده تغییر کند فدراتیو روسیه می تواند درافغانستان در بخش های که تجربه دارد کار کند و نگاهشان به افغانستان یک نگاه نظامی نباشد بلکه نگاه سیاسی و اقتصادی باشد.

مثلا در بخش اقتصادی می تواند روس ها در زمینه هایی مثل شرکت ها، کارخانه ها، ساختن شاهراه های کشور به ویژه سالنگ که تجارب بسیار دارد کمک کند و این نگاه مردم افغانستان را نشان می دهد که نگاه شان سازنده و مثبت باشد.

چیزی که بسیار مهم است وقتی در سال 1358 به افغانستان حمله شد این حمله با واکنش سریع غرب روبه رو شد ولی پاکستان بسیار سریع و هوشیارانه از آن فرصت استفاده کرد و خود را وارد صف مبارزه با اتحاد جماهیر شوروی کرد و این باعث شد بسیار توجیه پذیر باشد برای غرب و امریکا که اگر قرار باشد پاکستان در صف مقدم با اتحاد جماهیر شوروی باشد پس باید کمک ها به پاکستان بیش از اندازه باشد.

به پاکستان کمک های بسیاری شد برای مثال انها اسلحه هایی را که باید به مجاهدین می دادند را برای خود می گرفتند و اسلحه های کهنه خود را به مجاهدین می دادند و بقیه امکانات مالی که به صلاحیت دولت پاکستان بود یعنی به چه کسی چقدر امکانات بدهد و این سبب شد که پاکستانی ها سود کلانی از این قضیه ببرند و این بهره برداری ها و سود بری ها تا هم اکنون هم ادامه دارد هم اکنون سالانه چیزی حدود دو میلیون دالر پاکستان از امریکا دریافت می کند بیشتر به خاطر توجیه همان مسایلی است که در 34 سال پیش پاکستان ها بر خود داشت.

اما شاید بخواهید بدانید سازمان ملل در برابر یورش ارتش سرخ به افغانستان چه اقداماتی را انجام داد؟

اولین کار سازمان ملل این کار انها را نکوهش کرد و غیر قانونی دانست و در این رابطه اعلامیه صادر کرد و کسانی که به مقاومت افغانستان کمک می کردند تایید کرد که این کمک ها صورت بگیرد به همین خاطر امریکا و کشورهای عضو ناتو به خوبی توانست از مقاومت ان زمان وجبهه مخالف دولت افغانستان حمایت بکند و هر چه گذشت سازمان ملل بیشتر خود را درگیر مسایل سیاسی افغانستان کرد.