منازعه ها، زخم ناسور!

با فرا رسیدن فصل بهار و پایان یافتن سردی زمستان، ذهنیت جامعه به نوعی در نگرانی و اضطراب قرار میگیرد. تکرار این نگرانی و اضطراب سبب گردیده که چنین وضعیتی بدل به یک خصیصه دایمی و ژنتیکی شود. در کنار هزاران مصیبت و رنجی که مردم ما از حاکمیت های ستمگرانه گذشته به میراث برده اند، موضوع اختلاف و نزاع دوامدار به بهانه های گوناگون و تضییع حقوق شهروندی هم چون زخم ناسوری است که موجب رنج و اندوه همیشگی مردم ما می گردد.

منازعه کوچی ها در کشور از زمره آن زخم ناسوری است که از یک سوی مردم اسکان یافته در بعضی از مناطق مرکزی و شمالی را به رنج و مصیبت گرفتار ساخته است، از دیگر سوی آن دسته از اتباع کشور را که به دلیل بی کفایتی و یا اعمال سیاست های تفرقه افگنانه حکومت ها از همه حقوق شهروندی محروم گردیده و سپر بلا و اغراض شوم دسیسه گران قرار گرفته اند.

بر اساس گزارش ها مقام‌های ولایت میدان‌ وردک به دلیل احتمال هجوم کوچی ها و نیز به منظور پیش گیری از هرگونه برخورد ناگوار نیروهای امنیتی را در ولسوالی بهسود ولایت میدان وردک، بصورت آماده باش درآورده و خط حایل ایجاد نموده اند.

این نیروها متشکل از پولیس، اردو و امنیت ملی می ‌باشند. هم چنین به همین منظور هیئتی نیز به منطقه اعزام گردیده بود، این هیئت وظیفه دارد تا تنش های موجود را پایان بخشد. گفته می شود که در این رابطه هیئت های هم از سوی حکومت و هم از ولایت میدان ‌وردک به بهسود تعیین شده اند.

در تنشی که میان کوچی ها و ساکنین منطقه در روز های قبل رخ داده بود دو تن از ساکنان محل زخمی و سه تن دیگر تا هنوز ناپدید می باشند. هم چنین به تعداد ده ها خانواده نیز مجبور به کوچ اجباری از محل سکونت خود گردیده اند. البته در این باره گزارش های ضد و نقیض و گوناگون نشر می گردد.

نکته دیگری که در این ارتباط قابل تذکر می باشد اینست که در منازعه کوچی ها ، متاسفانه تحریک های دستگاههای قدرت به تنهایی دخالت ندارند. بلکه عناصر دیگری نیز سعی دارند که از آن بهره برداری نمایند. چنانچه بنا به نقل از شاهدین قضایا گفته می شود که طالبان و نیز طالب های خارجی نیز در تحریک کوچی ها و حتا در یورش به مناطق مسکونی بصورت مستقیم دست دارند. بگفته یکی از باشندگان حصه دوم بهسود ،‌ کوچی موتر داتسن و یا سلاح ثقیله با خود ندارد، ‌اما کسانی که به مناطق مسکونی هجوم آورده اند و در سال های قبل نیز این حادثه روی داده بود ، همه مهاجمان با سلاح های سنگین و موترهای داتسن که معمولا طالب ها از آن استفاده می کنند مجهز بودند.

به هر روی وقوع رویداد های ناگوار میان کوچی ها و ساکنین مناطق مرکزی و شمالی کشور، بصورت متواتر و بی توجهی مسئولین در این رابطه این سوال را به میان می آورد که آیا موضوع کوچی ها یک مسئله حقوقی است یا سیاسی ؟ ‌زیرا اگر این مسئله یک قضیه حقوقی است چرا مسئولین قضایی کشور درباره سکوت و بی تفاوتی اختیار نموده اند و قضایا فورا بخود رنگ سیاسی یا قومی میگیرد؟ اگر موضوع سیاسی است ،‌این قضیه جنجال بر انگیز از کدام مرجع و نهاد با قدرت سیاسی سرچشمه گرفته و حمایت می گردد؟

دو سال پیش، رییس‌جمهور فرمانی را صادر نمود و از نهادهای مختلف حکومتی، از جمله وزارت زراعت و ارگان‌های محلی، خواست تا زمینه اسکان دایمی کوچی‌ها را فراهم نموده و به این قضیه خاتمه بخشند. در این فرمان آمده است ” به ‌منظور توزیع زمین جهت اسکان کوچی‌ها، با در نظر داشت مصوبات شورای وزیران، بار دیگر به وزارت‌های زراعت و آبیاری، امور داخلی و اداره مستقل ارگان‌های محل، اکیدا هدایت داده می‌شود، تا طی مدت حد اکثر سه ماه، کار عملی توزیع زمین به‌ منظور اسکان و معیشت کوچی‌ها را آغاز کنند”.

اما تاکنون هیچگونه اقدام جدی از سوی مراجع تعیین شده صورت نگرفته است. این در حالی است که مهم تر از همه قانون اساسی کشور در مورد کوچی‌ها، صراحت کامل دارد که حقوق شهروندی آنان تامین گردد. بطور مثال در ماده چهاردهم قانون اساسی آمده است: ” دولت برای انکشاف زراعت و مالداری، بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و معیشتی دهقانان و مالداران و اسکان و بهبود زندگی کوچیان، در حدود بنیه مالی دولت، پروگرام‌های موثر طرح و تطبیق کند”.

در طی این مدت همانگونه تطبیق مواد قانون اساسی در بسیاری از زمینه ها مورد اغفال و بی توجهی قرار گرفته است ،‌ در زمینه بهبود بخشیدن به وضعیت کوچی ها پایان بخشیدن به منازعه یاد شده در این مدت حکومت هیچ‌گام موثری برداشته نشده است. اقدام هایی که دراین زمینه تاکنون صورت گرفته متاسفانه موقتی و غیر موثر بوده است. اتخاذ چنین سیاست های بیمارگونه و ناکارآمد سبب گردیده است که با اجرای روشهای امتیاز بخشی به طرف های منازعه ، عناصر سوء استفاده جو هر ساله به دامن زدن و شعله ور ساختن آتش آن مبادرت ورزند.

در ارتباط با موضوع و تاکید بر حل قانونی و عادلانه قضایا نکاتی را باید یاد آور شد معضل کوچی ها از مواردی بشمار می رود که مخالفان مسلح سعی دارند از زمینه آن در هر فرصتی برای برهم زدن ثبات و امنیت کشور بهره می برند. به این جهت آغاز و ادامه درگیری ها و نزاع های کوچی ها با باشندگان محلی در ولایت میدان وردک، یکی از آن فرصت هایی است که طالبان درپی بهره برداری از آن هستند. متاسفانه چنین وضعیتی را در سالهای گذشته نیز شاهد بودیم که طالبان مسلح با در دست داشتن سلاح های سبک و سنگین به بهانه درگیری کوچی ها و ده نشینان وارد محلات مسکونی در ولایت میدان وردک شده و ساکنان محلی را هدف قرار دادند.

بی توجهی و سهل انگاری دولت نسبت به موضوع طی سالهای گذشته سبب گردیده است فرصت های مساعد و مناسب در جهت تحکیم حاکمیت و تقویت وفاق ملی بدون دست آورد لازم ازدست برود و اگر این شرایط و روش ادامه یابد ، افغانستان فرصت های بیشتر خود را در آینده از دست خواهد داد و بسا که چالش ها و بحران های پیش بینی ناشده دیگر دامنگیر کشور گردد. منافع و مصالح ملی ایجاب می نماید که حکومت برای پایان بخشیدن به منازعه کوچی ها بر اساس قانون و عدالت هم به تامین امنیت و حقوق شهروندی ساکنین مناطق یاد شده همت گمارد و هم درپی تامین حقوق کوچی ها و تطبیق مواد قانون اساسی و فرمان رئیس جمهور باشد.

منبع:روزنامه افغانستان