حملات پاریس یازده سپتامبر جدیدی برای خاورمیانه و جهان اسلام

حمله پاریس را نمی‌توان خوش بینانه به گامی بین المللی برای مبارزه با تروریسم تعبیر کرد بلکه خروجی این بحران از یک سو تنگ شدن عرصه بر مهاجران در قاره سبز در داخل این قاره و در سطح منطقه‌ای نیز طرف‌های چون ترکیه و عربستان بیش از پیش وارد منازعه‌ای می‌شوند که چشم انداز روشنی درآن وجود ندارد و در سطح بین المللی نیز موازنه قوا جدید قدرت‌های بین المللی در سوریه شکل می‌گیرد و روس‌ها در آنجا تنها نخواهند بود می‌توان ادعا کرد که؛ حملات پاریس یازده سپتامبر جدیدی برای خاورمیانه و جهان اسلام خواهد بود که نتیجه‌ای جز ریخته شدن خون هزاران مسلمان دیگر در منطقه و تحقیر و اهانت بیش از پیش مسلمانان در اروپا نخواهد داشت..

بامداد روز شنبه هفته گذشته وقوع 8 حمله تروریستی در شهر پاریس که منجر به کشته شدن بیش از 130 نفر و زخمی شدن 300 تن شد که جهان را شوکه کرد و واکنش‌های زیادی را در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی برانگیخته و به خبر اول جهان بدل شد.

در این میان مقامات فرانسه و دیگر کشورهای غربی اعلام کرده‌اند که این حملات اعلان جنگ به پاریس بوده است و تصریح دارند که نبرد با داعش به ویژه در سوریه باید تقویت شود.

برخی ناظران براین باورند که حملات اخیر در پاریس منجر به تقویت جبهه مبارزه با تروریسم و نزدیک شدن ائتلاف تحت رهبری امریکا به ائتلاف روسیه، ایران و حزب الله علیه تروریست‌ها در سوریه است و با نگاهی خوش بینانه از لزوم تشکیل اتاق جنگ مشترک برای مقابله با داعش سخن می‌گویند.

اما تجربه نشان داده که خوش بینی به رفتار غرب در منطقه اشتباهی راهبردی است و حتی متحدان غرب در منطقه نیز به انگیزه‌ها، موضع‌گیری‌ها و عملکرد غرب به ویژه امریکا با دیده تردید می‌نگرند؛ از این رو باید نگاهی واقع بینانه به آنچه در حال روی دادن است بنگریم.

اما روی دیگر سکه به گونه دیگری است؛ زمانی که حادثه پاریس روی داد اولین واکنش در افکار عمومی و رسانه‌های اروپایی تشدید اسلام ستیزی و حمله به مسلمانان به ویژه در کمپ‌های مربوط به آوارگان بود، روزنامه‌ها در پایتخت‌های اتحادیه اروپا تیترهای تند علیه مسلمانان زدند و در شبکه های اجتماعی مسلمانان با هر تفکری به سوژه تبدیل شدند.

و این شرایطی است که بحران آوارگان در ماه گذشته جهان را به سوی خود جلب کرد و کشورهای اروپایی با ژست انسان‌دوستی اعلان کردند که این آوارگان را میزبانی می‌کنند اما با آنچه در یک هفته گذشته در این قاره روی داد موج حملات به شهروندان مسلمان، شرایط دشواری را برای آوارگان و مهاجران رقم خواهد زد.

از این رو انتظار می‌رود با رشد تفکرات دسته راستی در اروپا، قاره سبز به سوی اسلام ستیزی با شدت و سرعت بیشتری پیش برود و این درحالی است که هنوز دولت‌های اروپایی راهبردی مشخص و متحد در قبال بحران‌های بالقوه اجتماعی ناشی از برخورد‌های آینده میان مهاجران و فاشیست‌ها پیدا نکرده‌اند.

از سوی دیگر بحران در اروپا در منظر راهبردی یک نتیجه آشکار خواهد داشت و آن تشدید دخالت‌های نظامی غرب در سوریه و عراق خواهد بود، حالا پس از هدف قرار گرفتن فرانسه توسط تروریست‌ها، ناتو می‌تواند به عملیات گسترده خود علیه داعش سرعت ببخشد و این شرایطی است که درحال حاضر روسیه هم در سوریه وارد عمل شده است.

ورود همزمان روسیه و ناتو در سوریه منجر به تشدید جنگ در این کشور خواهد شد، زمانی که روس‌ها وارد عمل شدند موازنه میدانی به سود نیروهای طرفدار دولت دمشق تقویت شد و تروریست‌ها که طیفشان از داعش تا ارتش آزاد و جیش الاسلام و جبهه النصره بود در موضع ضعف قرار گرفتند ولی حالا با آمدن ناتو هیچ بعید نخواهد بود که موازنه به سود مخالفانی که غرب آنها را میانه رو می‌نامد، تغییر کند.

با تقویت این مخالفان بحران در سوریه بار دیگر در بن بست قرار می‌گیرد و راه حل نظامی برای مشخص شدن وضعیت نهایی این بحران پیچیده در دستور کار طرف‌های میدانی قرار می‌گیرد، این درحالی است که حالا علاوه بر جنگنده‌های روس، جنگنده های فرانسوی نیز بر فراز سوریه حضور پیدا می‌کنند.

حضور جنگنده‌های فرانسوی در آسمان سوریه از آنجایی خطرناک خواهد بود که تصمیم گیران در الیزه خود را مدعی تاریخی سوریه می دانند و به راحتی اجازه نخواهند داد که آب خوش از گلوی روسیه در ساحل شرقی مدیترانه پائین برود. نکته اینجاست که هرچند دوست نداریم تحلیلی مبتنی بر تئوری توطئه ارائه دهیم ولی باید اذعان کنیم که در نگاهی استراتژیک حملات پاریس یک فرصت طلایی برای فرانسوی‌ها جهت دخالت در سوریه با حمایت داخلی و بین المللی فراهم کرده است.

از جهت دیگر، ترکیه نیز تلاش خواهد کرد با استفاده از ورود ناتو به بحران زمینه را برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع مد نظرش در سوریه عملی کند تا به بهانه حمایت از اوارگان خواست‌های سنتی و دیرینه خود به شمال سوریه را تامین و از سوی دیگر کردها در مناطق مذکور را تحت کنترل درآورد و اجازه شکل گیری نوار کردی متحد در شمال سوریه را ندهد.

سعودی‌ها نیز دست بسته نخواهند نشست و معارضان تحت رهبری خود را با سلاح‌های جدیدی تجهیز می‌کنند و به آنها تحت عنوان مقابله با داعش یا القاعده کمک می کنند هرچند در رسانه ها مقامات غربی بگویند که این کمک‌ها باید متوقف شود.

برآیند آنچه به آن اشاره شد بیان‌گر این واقعیت است که حمله پاریس را نمی‌توان خوش بینانه به گامی بین المللی برای مبارزه با تروریسم تعبیر کرد بلکه خروجی این بحران از یک سو تنگ شدن عرصه بر مهاجران در قاره سبز در داخل این قاره و در سطح منطقه‌ای نیز طرف‌های چون ترکیه و عربستان بیش از پیش وارد منازعه‌ای می‌شوند که چشم انداز روشنی درآن وجود ندارد و در سطح بین المللی نیز موازنه قوا جدید قدرت‌های بین المللی در سوریه شکل می‌گیرد و روس‌ها در آنجا تنها نخواهند بود.

در پایان می‌توان ادعا کرد که؛ حملات پاریس یازده سپتامبر جدیدی برای خاورمیانه و جهان اسلام خواهد بود که نتیجه‌ای جز ریخته شدن خون هزاران مسلمان دیگر در منطقه و تحقیر و اهانت بیش از پیش مسلمانان در اروپا نخواهد داشت.