نقش و جایگاه مهم افغانستان در سازمان شانگهای

با نزدیک شدن به زمان خروج سربازان ناتو از افغانستان نگرانی های منطقه ای از افزایش نا امنی ها در افغانستان و تشدید فعالیت های تروریستی در کشور افزایش یافته است. عمدتا همسایگان شمالی افغانستان نگران آن اند که مبادا پس از خروج قوای بین المللی از افغانستان فعالیت های تروریستی از افغانستان به مرزهای این کشورها کشانده شده و امنیت این کشورها به خطر بیافتد. به همین دلیل وزیر امورخارجه روسیه اعلام کرد که خروج نیروهای ناتو از افغانستان خطرات جدی را برای منطقه به همراه خواهد داشت. سرگی لائوروف می گوید که خروج فوری نیروهای ایتلاف از افغانستان، باعث گسترش نا امنی در منطقه آسیای مرکزی می شود.

وی در گفت و گو با خبرگزاری شینهوا، گفت که کشورهای آسیای مرکزی، پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان در وضعیت دشواری قرار خواهند گرفت چراکه در این کشورها، پیش از این افراط گراها نفوذ کرده است.

به نظر می رسد عمده نگرانی کشورهای آسیای مرکزی و هم مرز با روسیه از رشد و گسترش تندروی اسلامی در آسیای میانه ناشی می شود از این رو روسیه در تلاش است تا با تقویت همکاری هایش با افغانستان و حمایت از عضویت این کشور در سازمان شانگهای، از رشد افراط گرایی در مرزهای خودش جلوگیری نماید. وزیر امورخارجه روسیه می گوید که افغانستان یک شریک خوب و درازمدت برای تمامی کشورهای عضو شانگهای است و این سازمان از افغانستان، حمایت می کند.

به گفته او، روسیه طرف دار برقراری یک دولت ملی و مستقل در افغانستان است که بتواند در برابر جنایت های سازمان یافته باندهای مافیایی مواد مخدر، از شهروندان افغانستان دفاع کند، از این رو کشورهای عضو شانگهای، از سال ها به این سو، افغانستان را، کمک کرده و با جامعه جهانی در این راستا همکار بوده است.

بنابراین اگر افغانستان بتواند آنگونه که وزیر خارجه روسیه می گوید حمایت اعضای شانگهای را در دهه های آینده با خود داشته باشد می تواند در مسیر مبارزه با تروریزم گام های بلندی بردارد. زیرا تمامی همسایگان دور ونزدیک افغانستان به شمول کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان اعضای این سازمان اند و ایران، هند، مغولستان و پاکستان از جمله اعضای ناظر آن می باشند.

مسلما سازمان شانگهای پس از اینکه افغانستان به عنوان عضو ناظر در آن حضور یافت، فرصت های بیشتری را برای افغانستان در زمینه مسایل امنیتی و استخباراتی فراهم خواهد کرد. زیرا تروریزم تهدید جدی علیه منافع اعضای شانگهای در منطقه نیز می باشد به همین دلیل این سازمان در تلاش های ضد تروریزم در منطقه فعالیت های جدی را انجام می دهد و به گفته وزیر خارجه روسیه معلومات عملیاتی در راستای مبارزه با تروریزم و قاچاق مواد مخدر در افغانستان را در اختیار دولت این کشور قرار می دهد.

آنگونه که از سخنان وزیر خارجه روسیه از اعضای اصلی و مهم سازمان شانگهای بر می آید شانگهای ضرورت تشدید همکاری ها با افغانستان را درک کرده و در تلاش است تا نقش فعال تری را در افغانستان بازی کند. لاوروف می گوید که مساله آموزش نیروهای افغان بخش عمده ای از برنامه های مشترک شانگهای و افغانستان خواهد بود و کشورش، سالانه برنامه آموزش 200 پولیس افغان در پوهنتون های نظامی افغانستان را آغاز کرده است، و روسیه همچنان شمار بورس های تحصیلی به محصلان افغان افزایش خواهد یافت و در این راستا کمک ها به افغانستان، افزایش خواهد یافت.

به نظر می رسد عمده دلیل این جدیت در رویکرد سازمان شانگهای و اعضای آن نسبت به افغانستان ریشه در همان نگرانی های جدی این سازمان از رشد افراط گرایی و تروریزم در افغانستان و مطنقه پس از خروج قوای بین المللی از این کشور دارد. به همین دلیل با آنکه سازمان شانگهای بیشتر جنبه های اقتصادی همکاری های منطقه ای را دنبال می کند ولی اکنون همه دریافته اند که تامین امنیت در منطقه، رابطه مستقیمی با رشد اقتصادی افغانستان دارد.

واقعیت این است که افغانستان نقش حیاتی و مهمی را در تحولات منطقه ایفا می کند بطوریکه عدم امنیت و ثبات این کشور بر تمامی کشورهای منطقه تاثیر گذار است. توسعه و ثبات افغانستان بدلیل موقعیت حساس این کشور در قلب اسیا و مسیر تاریخی ابریشم خود بخود به رونق اقتصادی و بازگشت ثبات و ارامش در کشور های منطقه کمک می کند. افغانستان حلقه وصل جنوب و شمال آسیا و همینطور شرق و غرب آن است این موقعیت بی نظیر و حساس باعث می شود که نقش این کشور در توسعه اقتصادی و ثبات منطقه اهمیت فوق العاده ی بیابد. بنا بر این همکاری های منطقه ی در افغانستان بی هیچ تردیدی فرصت های بی نظیری را برای توسعه و تقویت اقتصاد منطقه فراهم می آورد.

این همکاری ها می تواند به بهبود اوضاع اقتصادی و امنیتی منطقه کمک کند.

رشد افراط گرایی و خشونت در افغانستان به ثبات و توسعه کشور های منطقه آسیب می رساند. پدیده افراط گرایی و تروریزم اکنون به تهدید جدی علیه ثبات و امنیت منطقه و جهان تبدیل شده است اقتدار روز افزون طالبان در افغانستان و پاکستان نشان از آن دارد که این گروه و حامیان آنان دوباره در تلاش اند تا بر منابع بیشتر قدرت و ثروت منطقه مسلط شده و ثبات و امنیت کشورهای منطقه را با تهدید های بیشتر مواجه سازد.

بنا بر این افراط گرایی و تروریزم تنها دشمن دو کشور افغانستان و پاکستان نمی تواند به حساب آید بلکه تمامی کشور های منطقه از رشد افراط گرایی و تروریزم آسیب می بینند. به همین دلیل می توان گفت تنها همراهی تمام عیار قدرت های مطقه ی و فرامنطقه ای و همسایگان افغانستان با همدیگر می تواند ترویزم را از افغانستان و منطقه ریشه کن کند.

گروه های تروریستی و اندیشه های افراط گرایانه این گروه ها تهدید بالقوه جدی برای تمامی همسایگان افغانستان از جمله کشورهای ایران، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان نیز می باشد به همین دلیل این کشورها باید در شکست کامل تروریزم در منطقه با افغانستان و جامعه جهانی کمک کنند. همسایگان شمالی افغانستان در همراهی با قدرت بزرگ منطقه ی –روسیه- باید از نظام جدید در افغانستان حمایت نموده و همکاری های شان را در زمینه های مختلف با افغانستان افزایش دهند.

زیرا همکاری این کشور ها با نیرو های ناتو در افغانستان می تواند مانع بازگشت افراط گرایی و خشونت در افغانستان باشد. بدیهی است که ایران نیز از گسترش و نفوذ افراط گرایی در خاک این کشور و همسایگی خودش به شدت نگران است و به همین دلیل تداوم همکاری این کشور با دولت افغانستان کاملا ضروری به نظر می رسد.

مسئله ی دیگری که نقش افغانستان را در منطقه اهمیت دار می سازد افزایش تولید مواد مخدر – تهدید مشترک کشورهای منطقه – در خاک افغانستان است که مبارزه با آن به یک همگرایی و همکاری جدی در سطح منطقه ضرورت دارد. این درحالیست که روسیه و تاجیکستان از جمله کشورهایی است که همواره از تولید مواد مخدر در افغانستان و ورود آن به این کشورها اظهار نگرانی کرده و گفته اند که قاچاق مواد مخدر از افغانستان، شهروندان این کشور را در معرض تهدیدات جدی قرار می دهد.

آمار های رسمی موجود نشان می دهد در حدود یک میلیون افغان معتاد به مواد مخدر هستند از سوی هم تجربه سالهای اخیر نشان داد که دولت افغانستان به تنهایی قادر به مهار و کنترل کشت تولید و قاچاق این مواد نیست. بنا براین کنترل و مهار اعتیاد و مواد مخدر در افغانستان و منطقه به یک همکاری وسیع مطنقه ی و بین المللی نیازمند است.

منبع:روزنامه افغانستان