مردم قربانی عدم تخصص مسوولان هستند

با وجود گذشت سالها و انجام سرمایه گذاری های کلان در صنعت برق افغانستان، هنوز فقط حدود یک سوم مردم به برق دسترسی دارند. متاسفانه کشور ما هنوز فاصله زیادی تا قطع کامل واردات برق از کشورهای خارجی دارد . البته شرایط در شهر کابل بهتر از سایر شهرها و مناطق است.

براساس آمارها، میزان تقاضای برق در شهر کابل طی پنج سال گذشته به شدت افزایش داشته و هم اکنون در کابل 70 درصد مردم به برق دسترسی در 24 ساعت شبانه روز برق دارند.

کشور ما به دلیل سالها جنگ، بسیاری از زیر ساختهای صنعت برق را از دست داده است و بازسازی و توسعه صنعت برق کشور به سرمایه گذاری های کلانی نیاز دارد که پیش بینی می شود افغانستان تا سال 2020 میلادی به بیش از سه هزار مگاوات برق نیاز داشته باشد این رقم هم اکنون به حدود 600 مگاوات می رسد.

هرچند مسوولان وزارت آب و انرژی همیشه تلاش کرده اند بگویند که کمبود بودجه و نبود امکانات و تجهیزات علت عدم توسعه صنعت برق کشور می باشد اما واقعیت این است که طرح های غیرکارشناسی و اشتباه در طراحی زیرساخت ها و نبود تخصص مسوولان عامل اصلی کمبود برق در ولایات مختلف است.

با نگاهی اجمالی به وضعیت حوزه های برق رسانی در کشور می توان فهیمد که زیرساخت های انرژی در افغانستان به اشتباه طراحی و ساخته شده است به نحوی که خطوطی که برای واردات برق از کشورهای همسایه به کابل کشیده شده است از ظرفیت کافی برخوردار نیست و نمی تواند بیش از 380 مگاوات برق را انتقال دهد.

با این توضیح که چنانچه مقامات وزارت انرژی بخواهند بیش از این مقدار برق به کشور وارد کنند، کابل هایی که وظیفه انتقال برق را به عهده دارند، ذوب خواهد شد. این کابل ها از الگوی 220 کیلوولتی استفاده می کنند که برای فاصله های بیش از 330 کیلومتر مناسب نیستند، در حالی که مثلا فاصله مرز ازبکستان تا شهر کابل حدود 700 کیلومتر است. این اشتباه محاسباتی را شرکت برق افغانستان مرتکب شده است.

این اشتباه محاسباتی سبب می شود که در زمان های اوج مصرف، چیزی حدود 50 مگاوات برق در شبکه انتقال هدر برود؛ در حالی که اگر از کابل های 500 کیلوولتی استفاده شده بود، میزان هدر رفتن برق به یک چهارم می رسید.

حال شاید بهتر بتوانید متوجه شوید که چرا وضعیت انرژی در افغانستان اینگونه است. مسوولان محترم این وزارتخانه به جای اقدامات زیربنایی، به طرح های کوتاه مدت و زودبازده دل بستند تا با راه اندازی چنین طرح هایی، در زمان مسوولیت تمجید و تشویق شوند و البته سهم خود را هم از قراردادها بردارند.

هرچند بحث کمبود منابع مالی برای اجرای طرح های نیرو در افغانستان همیشه مطرح بوده و نمی توان منکر این معضل شد، اما کمک کنندگان بین المللی، برای ارایه کمک های مالی شرط هایی می گذارند که گاه روند امور را پیچیده تر می کند. برای مثال صندوق کمک آمریکا برای مساعدت به دولت کابل در توسعه زیرساخت های انرژی شروطی را مطرح کرد و در نهایت هم فقط چند ژنراتور دیزلی به دولت افغانستان کمک کرد.

البته آمریکاییها همیشه تلاش کردند از بالا و پایین کمکهای خود به نوعی کم کنند یا با شرط و شروط گذاشتن یا با اختلاس در قراردادها. اما اینها نباید بهانه ای باشد که مقامات جدید دولت اشرف غنی به موضوع حیاتی و حساس انرژی نپردازند.