لایق اداره ی ولایت قندهار چه کسی است؟

ولایت قندهار همیشه یکی از ولایتهای محبوب کرزی ها بوده است چرا که هم زادگاه آنان است که از آنجا توانستند تا ارگ کابل پیشروی کنند و هم اینکه دوستان باوفایی در قندهار دارند که مطیع آنها هستند. جدای از اینکه این ولایت به منبع درآمد سرشاری برای دولتمردان افغانستان تبدیل شده است.

حساسیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قندهار بر کسی پوشیده نیست و به گمان عده ای، کسی که بتواند قندهار را با خود همراه نماید در واقع نیمی از افغانستان را از آن خود کرده است.

حال چنین ولایت مهم و حساسی در زمان حکومت حامد کرزی در اختیار کرزی ها بود و اکنون قرار است در دولت جدید زمام آن را اشرف غنی بر عهده گیرد. و باز هم این مردم قندهار هستند که می دانند چه کسی لیاقت زمامداری این ولایت است.

در ادامه مباحث افغانستان شناسی، نیم نگاهی داریم به این ولایت:

ولایت قندهار

قَندَهار یکی از ولایت های افغانستان است که در جنوب شرق کشور موقعیت دارد و اکثر باشنده های این ولایت پشتون هستند.

مرکز این ولایت شهر قندهار است. جمعیت این ولایت نزدیک به یک میلیون نفر است که ۳۰۰ هزار نفر از ایشان در شهر قندهار زندگی می‌کنند. بیشینه مردم ولایت قندهار پشتوزبان هستند.

از کابل 595 کیلو متر و از هرات 647 کیلو متر مسافه دارد قندهار دارای دیوار های قدیمی ، بلند و عریض بوده که در چهار سمت قندهار دروازه های بزرگ موجود است که بنام دروازه عیدگاه یاد میشود. در این شهر مقبره های اشخاص برجسته و نامدار افغانستان مانند مقبره آحمد شاه ابدالی پادشاه نامدار کشور، میرویس هوتکی و همچنان آرامگاه های رجال معروف کشور است. دریاهای ارغستان ، ارغنداب ، ترنگ ، دهله ، معروف ناوه در این ولایت جریان دارد..

قندهار دارای چندین ولسوالی به شرح زیر است :

ولسوالی ارغستان

ولسوالی اَرغَنداب

ولسوالی پنجوایی

ولسوالی خاک‌ریز

ولسوالی دامان

ولسوالی ریگ

ولسوالی زری

ولسوالی سپین بولدک

ولسوالی شاه‌ولی کوت

ولسوالی شورابک

ولسوالی غورک

ولسوالی معروف

ولسوالی میانشین

ولسوالی مَیوند

ولسوالی نیش

قندهار سومین شهر پر جمعیت افغانستان است که طبق سرشماری رسمی سال ۲۰۰۶ میلادی حدود ۴۵۰٬۳۰۰ نفر جمعیت داشته‌است. این شهر مرکز ولایت قندهار است. قندهار بین رودهاى ترنگ و ارغنداب واقع شده‌است.

قندهار به شکل یک مربع مستطیل است و چون طبق نقشه ساخته شده بسیار منظم است شهر به چند محله تقسیم شده و هر محله متعلق به یک یا چند قوم و قبیله است و اکثر اهالی آن را افغانان (عمدتاً درانی) تشکیل می‌دهند. در اطراف قندهار باغ‌های میوه تاکستان‌ها و زیارتگاه‌های بسیاری است و مردم بیشتر برای تفریح به آنها می‌روند تا برای عبادت و زیارت.

تاریخچه قندهار:

برخی برآنند که شهر بولایت ی قندهار را لهراسپ شاه معروف ساخته است. در دوره‌های ماد و هخامنشیان٬ آراخوزیا (رُخَج) سرزمینی در اطراف رودخانه ارغنداب بوده و یکی از ساتراپی‌های هخامنشیان بشمار می‌رفت. در سنگ‌نبشته بیستون داریوش بزرگ٬ آراخوزیا در فهرست ساتراپی‌های هخامنشیان آمده‌است.

در سال ۳۲۹ پیش از میلاد، اسکندر مقدونی پا به سرزمین هندوکش که تاریخ‌نویسان یونانی آن را پارپامیز (Paropamisus) گفته‌اند نهاد. اسکندر هرات را تصرف و پس از سپری نمودن زمستان در سیستان، وارد ناحیه‌ای شد که به نامش اسکندریه (قندهار امروزی) نامیده شد.

در ۳۰۵ ق. م. موریاها بر پاراپامیز (گنداره یا گندهارا)، آراخوزیا و گدروزی (گدروزیا – بلوچستان) تسلط یافتند. در این دوران دین بودایی توسط آشوکا به این سرزمین وارد شد.

پس از اسلام٬ قندهار جزیی از خراسان بزرگ محسوب می‌شد. دوبار شهر به طور کامل ویران گردید، اول بار به دست مغول و بار دیگر در پایان قرن هشتم هجری به دستور امیر تیمور گورکانی.

در اوایل سده شانزدهم میلادی مغولان هند قندهار را گرفتند. طی دوصد سالی که مغولان حکومت هند را در دست داشتند، شهرهای مرزی خراسان از سه سو مورد کمکش و محل منازعه بودند: مغولها از یک سو، صفویان از سمت غرب، و ترکان ازبک از سمت شمال. کابل، هرات و قندهار بارها میان این مدعیان متخاصم دست به دست شدند. در این دوران خوشحال خان ختک شاعر جنگجوی مشهور پشتون بر علیه سلطه بابری‌ها قیام کرد. دولت صفوی که در جنوب و غرب خراسان با تبعیض مذهبی و بیداد حکومت می‌‌کرد در برابر مخالفت و قیام‌ها از پا در آمد.

در ابتدا میرویس‌خان هوتک از قبیله غلجایی پشتون به تسلط گرگین‌خان حاکم گرجی الاصل صفوی در ۱۷۰۹ میلادی در قندهار پایان داد و دولت مستقل هوتکی را تاسیس کرد. حکومت غلجایی قندهار در ۱۷۳۸ میلادی توسط نادر افشار پایان داده شد. نادر افشار سرانجام خود بخاطر تندخویی اش در ۱۷۴۷ میلادی در قوچان توسط افسران قزلباش لشکر خود به قتل رسید.

پس از این حادثه، احمدشاه ابدالی که یکی از سران قبیله پشتونهای ابدالی، افسر گارد محافظ نادرشاه و معاون قشون افغان بود، با نیروی شش هزار نفری خود به سوی قندهار رهسپار شد و لویه جرگه را در مزار شیر سرخ قندهار برای انتخاب يک رهبر ملی از ميان خود افغان‌ها تشکيل داد و سرانجام بعد از نه روز گفت و شنيد، به عنوان پادشاه خراسان تعیین گرديد. وی در ۱۷۵۳ یا ۱۷۵۴ شهر کنونی را ساخت و آن را احمد شاهی نام نهاد و «اشرف البلاد» لقب داد. در دفاتر رسمی هنوز هم به همین لقب یا «دارالقرار» یاد می شود. تیمورشاه بعداً پایتخت خراسان را از شهر قندهار به کابل انتقال داد.

از مناطق دیدنی قندهار می توان به چهل زینه، جاده عیدگاه و فرودگاه قندهار، تپه مندیگک، و آرامگاه بابا صاحب اشاره کرد.