18 جدی 1393 - مقالات
در ادامه مطالب افغانستان شناسی، نوبت به ولایت بامیان رسید.
بامیان از جمله ولایت های مرکزی کشور است که به عنوان امن ترین ولایت، با چالش های امنیتی کمتری روبرو است. اما در این ولایت، والی شدن و ولایت کردن چندان آسان نیست و هر والیِ، نمی تواند در بامیان، روزهای خوشی داشته باشد.
در سالهای اخیر بامیان والی های متعددی را تجربه کرده است، که شاید پر چالش ترین آنها حضور خانم حبیبه سرابی به عنوان اولین والی زن در کشور بود که برخی از فعالان مدنی و مخالفانش، شب و روزهای زیادی را برضد او، دست به اعتصاب زده و خواهان برکناری او شدند تا با آغاز رقابتهای انتخاباتی غلامعلی وحدت جایگزین ایشان شود و اکنون وی با چالشهای اعتراضی مردم روبرو گردد.
به هر حال این حق همه ی مردم این ولایت است که آن کسی به عنوان والی منصوب گردد، که تامین کننده منافع بیشتر این ولایت باشد.
ولایت بامیان
موقعيت جغرافيايي ولايت باميان
ولایت بامیان به مرکزیت شهر بامیان از ولایت‌های مرکزی کشور افغانستان است. مساحت آن ۱۷٫۴۱۴ کیلومتر مربع می باشد. ولايت باميان در 190 كيلومتري شمال غرب كابل و در دامنه شمالي سلسله جبال (بابا) قرار دارد. اين سرزمين جزء مرتفع ترين نواحي مركز افغانستان محسوب مي‌شود. ولايت باميان داراي هفت ولسوالي به نام هاي يكاولنگ، سيغان، كامرد، شيبر، مركزي، پنجاب و ورس مي باشد.
تعداد نفوس اين ايالت طبق احسایيه سازمان ملل متحد در سال 2005 بالغ بر 371900 نفر اعلام گرديد. در حالیکه جمعیت آن بر اساس برآوردهای اخیر بالغ بر نیم میلیون نفر است.
از اين تعداد نفوس حدود 85% اهل تشييع و بقيه آن را اهل تسنن و ديگر اقليت هاي مذهبي تشكيل مي دهد.
از نظر وضع اقليمي، باميان داراي زمستان بسيار سرد و برف گير و در فصل بهار و تابستان بسيار خوش آب و هوا و سرسبز مي باشد. ساکنان اصلی این ولایت را هزاره‌ها تشکیل میدهد که البته حدودآ ۳ الی ۵ در صد دیگر تاجیک نیز می باشد وکاملآ به زبان فارسی دری و با لهجه هزارگی صحبت میکنند و اهل تشیع می باشد.
بامیان یکی از شهرهای کهن و تاریخی ایران قدیم و افغانستان امروزی محسوب می‌گردد. وجود پیکره‌های تخریب شده بامیان (توسط طالبان در سال ۲۰۰۰ میلادی تخریب شد)، شهر غلغله، شهر ضحاک و بند امیر این شهر‌ها به یکی از مراکز مهم توریستی افغانستان تبدیل نموده بود.
همچنین وجود صدها اثر باستاني و تاريخي بويژه (جاي خالي) دو مجسمه غول پيكر (سلسال) با 53 متر ارتفاع و (شهمامه) با ارتفاع 35 متر و با قدمت 2800 ساله توجه هزاران توريست و جهان گرد را به خود جلب مي نمايد واز اقصي نقاط جهان سياحان را به سوي اين ديار رهنمون مي شود.
ولایت بامیان یکی از نقاط تاریخی و کهن و همچنین دارای مناظر و طبیعت زیبا است. عنوان« تنها پارك ملّي افغانستان» بيان گر اهميّت و استراتژي جغرافيايي منطقه بند امير مي‌باشد.که بند امير در 75 كيلومتري شمال غرب ولايت باميان و در 34 كيلومتري و لسوالي يكاولنگ قرار دارد. ساحه پارك ملي بند امير 75000 هكتار زمين را شامل مي شود. ارتفاع ناحيه مذكور از سطح دريا 2909 متر است. كه در طول البلد 22-11-67 شرقي و عرضي البلد 19-49-34 شمالي و در ميان سلسله جبال هندوكش و بابا قرار دارد.
گذشته تاریخی بامیان:
در اوستا و همچنان در بندهشن در زبان پهلوی به شکل بامیگان آمده‌است. مجسمه‌های بودا که بلندترین مجسمه‌های جهان محسوب می‌گردید از یادگارهای دینی دوره کانیشکا از امپراتوران کوشانی به حساب می‌آید. هیوان تسنگ زایر چینی در سالهای ۶۰۰ قبل از میلاد از آن ناحیه گذشته‌است از بتهای بامیان چنین یاد می‌کند که اشعهٔ زرین از آن می‌تابد و احجار قیمتی و زیور آلاتش چشم را خیره می‌سازد.
در دوره اسلامی بامیان یکی از شهرهای مهم و آباد خراسان و مرکز شیران بامیان محسوب می‌شود.اما در قرن هفتم هجری بر اثر حمله مغول همانند اکثر شهرهای خراسان به خاک یکسان می‌گردد. جوینی می‌گوید:
و به بامیان رسیدند ارباب آن از باب مخاصمت و مقاومت در می‌آمدند… ناگاه از شست قضا که نای کلی آن قوم بود تیر چرخی که مهلت نداد از شهر بیرون آمد به یک پسر جغتای رسید که محبوبترین احفاد چنگیز خان بود.
با مرگ آن پسر چنگیر فرمان داد تا هر جانور که باشد از بنی آدم تاانواع بهایم بکشند و کشتند و حتی بچه در شکم مادر نگذاشتند و بامیان را «موبلغ» (یعنی شهر بد) نام نهادند. قدمت و شكوه مجسمه هاي بودا در باميان ايجاب ميكند كه اين آثار در رديف عجايب هفت گانه جهان قرار گيرد.
باميان در دوران حكومت طالبان:
در دوران حكومت شش ساله طالبان، اين ايالت متحمل آسيب هاي غير قابل جبران و مضّرات غير قابل توصيف گرديد.
مهاجرت مردم، آتش زدن خانه ها، تخريب اماكن فرهنگي، نابودي كتاب خانه ها و كتب ديني، كشتار دسته جمعي مردم بي گناه و بي دفاع اين سرزمين از شاخصه هاي بيداد و ستم طالبان به حساب مي آيد.
