طرح معادله طالبان با داعش در کشور

وضیعت موجود نماینگر این حقیقت است که جناب رییس جمهور با در نظر داشت وعده های مقام های پاکستانی در راه تحقق صلح و آوردن طالبان بالای میز مذاکره خیلی باورمند و مطمین است در گذشته پاکستانی ها نیز از این نیرنگ ها استفاده سو زیاد نموده اند. در صحبت یکی از بزرگان مطرح کشور شنیدم که می گفت زمانی با پاکستان در پروسه مصالحه باید اطمینان نمود که در افغانستان به نام داعش هسته گذاری نکند اما آنچه که من در این روزها دیده و شنیده ام نه تنها ایالت خیبر پشتونخواه بلکه شهرهای جنوبی کراچی پاکستان همچنان در ولایات هلمند، لوگر، قندوز و بعضی از نقاط دیگر افغانستان شعارهای داعش بر روی دیوارها و صدها اعلامیه که در نقاط مختلف پخش شده اند، برای گسترش یارگیری داعش به افغانستان زنگ خطر است.

همان گونه که می دانیم داعش نیز یکی در همان مسیر و بر مبنای همان اعتقادهای نخست طالبانی به وجود آمده است. این گروه زاییده گروه هایی مانند القاعده، طالبان و امثال اینها است و امروز به نام داعش سر برآورنده اند. این گروه ها در مناطق دیگر مانند آفریقا همچنان در حال فعالیت هستند. من فکر می کنم با توجه به فشارهایی که طالبان به وجود آورده اند و شرایطی طالبان دیگر نمی تواند در بین مردم نفوذی داشته باشند.

لذا امروز پاکستان در افغانستان به دنبال مطرح کردن داعش است و سعی می کند از زمینه هایی که برای طالبان فراهم آوردند، داعش را نیز تقویت کنند و از زمینه حضور داعش به شکل دیگر و با عنوانی دیگر که در اصل دنباله رو مسیر طالبان هستند، مطرح شوند. از طرف دیگر طالبان به نوعی نیروهای بومی در کشور محسوب می شدند اما داعش یک گروه وارداتی است و در طول 7، 8 ماه گذشته سعی کرده است که مانند عراق و سوریه و کشورهایی که داعش در آنها فعالیت دارد، در افغانستان هم نماینده هایی داشته باشند و افرادی را جذب کنند اما هنوز در طول این هفت، هشت ماه گذشته زیاد موفق نشدند که چنین کاری را همه جانبه انجام دهند اما خلاء به وجود آمده بعد از جریان خروج نیروهای خارجی از افغانستان، احتمال این موضوع را که داعش هم در کشور فعال باشد و فعالیت اش را از طریق مرزهای جنوبی افغانستان، نفوذ و گسترش بدهد، وجود دارد.

فعلا ما شاهد یک سری از فعالیت های داعش در افغانستان هستیم. در حال حاضر در حدود 200 تا 300 تن در نقاط مختلف افغانستان با داعش همکاری می کنند.

اخیرا هم ده ها نفر از سران طالبان به گروه داعش رفته اند و با پرچم داعش فعالیت خود را آغاز کرده اند. مردم عادی کمتر به سمت داعش رفته اند و جذب این گروه شده اند اما طالبان سعی می کنند موقعیت خود را در افغانستان حفظ کنند و بر همین اساس هم با داعش به مخالفت برخاستند. گرایش های طالبان از همان ابتدا تا حدود زیادی مختلف بوده است. طالبان به شاخه های مختلفی تقسیم می شدند، گروه هایی از طالبان، تندرو، گروه هایی میانه رو و گروه هایی هم به عنوان اپوزسیون در دولت افغانستان فعالیت می کردند. گروه هایی تندرو هستند، باز هم به شاخه هایی تقسیم می شوند و مانند همین افرادی که به داعش پیوسته اند، ممکن است به همان شکل باشند اما گروه ها و افرادی که تندرو نباشند، بعید به نظر می رسد که با داعش موافق باشند و با آن همراه شوند. این افراد جزء کسانی هستند که می خواهند وفاداری خود را به ملا عمر و رهبر طالبان حفظ کنند.

در حالی که بحث ها به شکل دیگری در رابطه با ملا عمر مطرح می شود. تندروهایی از طالبان به دنبال پیروی از دربرداری هستند.بله امکان دارد. در حالی که گروهای حقانی و حکمتیار ها گروه هایی هستند که سعی می کنند مردم را به سوی طالبان ترغیب و جذب کنند و تشکیلات آنها بر مبنای انگیزه های طالبان در میان مردم مطرح است اما مسلم است که گروه های تندرو هم در میان این افراد هستند. مخصوصا گروه حقانی که سعی می کند فشار را بر مردم بیشتر وارد کند و بر مبنای اعتقادهای خاص افراط و تفریط را بین طرفداران خود گسترش دهد. ممکن است از این ناحیه کسانی هم به طرفداری داعش برخیزند و یا مخالفت هایی که بین گروه وجود دارد، به طرفداری از داعش، به مخالفت با گروه افغانستانی در بیایند.

داعش مخصوص قوم خاصی نیست. نیروهای وارداتی هستند که حتی در اروپا هم به فعالیت دست می زنند در استرالیا هم همین کارها را انجام می دهند و نوعی خودشان را مطرح می کنند. در عراق، افغانستان و سوریه هم با این شکل می خواهند دنبال کنند. امروز نفوذ آنها در افغانستان بیشتر بر مبنای جذب سران طالبان است تا آنها را در خدمت بگیرند و از این طریق داعش را در کشور نفوذ دهند. فکر نمی کنم افغانستان زمینه این موضوع را که نیروهای وارداتی داعش در آن فعالیت کنند خیلی زیاد وجود داشته باشد و به نظر می رسد آنها در افغانستان علیرغم اینکه ادعا دارند موفقیت هایی را ممکن است در کوتاه مدت به دست آورند هرگز موفق نخواهند شد. داعشی ها در بین مناطق پشتونشین و جنوبی افغانستان حضور دارند در مناطق شمالی و در مناطقی مانند شمال و مناطق مرکزی افغانستان (در بعضی از این مناطق) داعشی ها سعی در جذب نیرو دارند اما فعلا اکثر افرادی که اینجا فعالیت می کنند برای داعش در حد بلند کردن یک پرچم کافی است.

بیشتر از آن دست به فعالیتی نخواهند زد اما در دراز مدت به دنبال جذب نیرو هستند و این مختص به منطقه خاصی نیست. در تمامی مناطق سعی در فعالیت و گسترش دارند.متاسفانه ناامنی هایی که طالبان در افغانستان به وجود آورده همچنین اختلافات درونی که در دولت افغانستان و بین اعضا و گروه ها وجود دارد و این اواخر مشکلاتی که در در مورد خلع دولت و معرفی وزرا مطرح شد اینها می تواند زمینه های تشدید حضور داعش در افغانستان را به وجود آورد. چنانچه شاهد پیوستن ده ها نفر از سران طالبان به داعش بودیم که اعضای کابینه پیشنهادی آقای اشرف غنی و پارلمان معرفی شدند. این همزمانی پیامی را با خود به همراه دارد و آن، این است که خلاء قدرت و مشکلات امنیتی در افغانستان، آن را به گروه داعش وصل نماید.

این موضوع بسیار اساسی و مهم است. اگر داعش در افغانستان فعال شود مسلم است که برای کشورهای منطقه هم آسیب بزرگی به وجود خواهد آمد.

پاکستان به دنبال ناامنی در افغانستان است و به هیچ وجه سعی در همکاری با دولت افغانستان ندارد. هم دولت پاکستان و هم گروه هایی مانند افرادی که در گروهک های افغانستانی و در مناطق مختلف شمال پاکستان علیه منافع افغانستان در خط دیورند فعال هستند، سعی می کنند بر ناامنی و مشکلات در افغانستان بیافزایند اما مسلم است که گروه های همسایه و گروه هایی که در منطقه فعال هستند، اگر از سوی نیروهای خارجی تطمیع نشوند، به هیچ وجه در خدمت داعش نخواهند آمد.

مشکل مهمی که این گروه ها ممکن است علیه کشورهای منطقه به وجود آورند ناامنی است که گسترش آن از طریق افغانستان به کشورهای دیگر بخصوص کشورهای آسیای میانه برای حضور داعش مطرح می شود.

احمد سعیدی