راهكار های مبارزه با فساد اداری

فساد اداری، پدیده ای كه در همه كشورها كم و بیش وجود دارد اما فساد در افغانستان به اوج خود رسیده، طبق راپور دیده بان شفافیت بین المللی، افغانستان در فساد اداری در بین 180 كشور به رده دوم قرار دارد. باید اذعان كرد كه فساد اداری را نمی توان ریشه كن ساخت، زیرا در جایی كه انسان است، در آنجا فساد موجود می باشد اما با راهكار های مشخص می توان كاهش نمود.

پس چگونه می توانیم فساد اداری را كاهش دهیم؟

1- اراده مستحكم سیاسی:

علم روان شناسی اثبات نموده كه انسان با اراده اش می توان به قله های موفقیت رسید. در جامعه ای كه نخبگان بلند رتبه و مردمش بخاطر تغیرات مثبت در جامعه اش اراده جدی نداشته باشند، آن جامعه نمی توان به موفقیت ها دست یافت. مقصدم از اراده مستحكم سیاسی این است كه رییس جمهور، ریس اجرایی، معاونان، والی ها و دیگر مقام های بلند رتبه كشور قبول نمایند كه بدون كاهش فساد، چرخ اقتصاد كشور را نمی توان به حركت آورد. معنی اراده سیاسی این است كه یک انسان تنبل و فاسد اگر برادر رییس جمهور هم باشد، نباید به كار گماشته شود. در صورتی كه انسان های مفسد و دزد نزدیكترین شخص مقام های هم باشد، باید مجازات گردند.

با موجودیت چنین حساسیت و اراده در قبال فساد می توان با این مرض سرطانی موفقانه مبارزه كرد.

2- مجازات عاملان فساد:

یكی از موثرترین راه هاییكه می تواند فساد را در یک كشور كاهش دهد، مجازات عاملان فساد می باشد. مجازات عاملان فساد بسته گی دارد به ماده اول یعنی به اراده مقام های بلند رتبه دولتی. در صورتی كه یک اراده جدی از طرف مقام های بلند رتبه كشور برای به محاكمه كشانیدن اشخاص مفسد جامعه موجود نباشد، نمی توان فاسدان را به جزای اعمالش رساند. بنابراین شرط اول مجازات عاملان فساد اداری، حمایت جدی رییس جمهور، ریس اجرایی از عملكردهای مثبت قوای قضایی می باشد.

3- جلوگیری از فساد استخدامی:

تحقیقات نشان داده كه عدالت و شفافیت كاركنان دولتی با میزان خوشبختی جامعه ارتباط مستقیم دارد. به این معنی كه در جامعه ای كه میزان عدالت و شفافیت كاركنان دولت بلند باشد، آن جامعه سعادت مندتر هستند. عدالت و شفافیت با انسان های عادل و شفاف به وجود می آید. از این لحاظ استخدام اشخاص با ظرفیت و درست، جلوگیری از گماشتن انسان های مفسد و ناتوان برای كاهش فساد كمک خواهد كرد.

4- نقش رسانه های آزاد، جامعه مدنی و عالمان دین:

مطبوعات برای اطلاعات و افشای پرونده های فساد اداری نقش خوبی می توانند ایفا كنند. جامعه مدنی و اهل معارف (معلمان) در برنامه مبارزه با فساد اداری بیشتر شركت نموده در مبدل ساختن فرهنگ فساد اداری به یک محیط سالم كمک كنند. علمای كرام و سران قومی در پخش پیام ها، دولت را می توان همكاری كرد.

5- توازن و بلند بردن معاشات:

پروژه هایی كه از طرف انجو ها و یا دونرها حمایت می شود، به كاركنان شان 1000- 15000 دالر معاش پرداخت می كنند. من 2 سال قبل با یک مشاور معارف سر خوردم كه شب و روز در خانه خواب می كرد، اما از دونر 7000 دالر معاش می گرفت. توازن و بلند بردن حقوق كارمندان برای كاهش فساد از راه های معقولی به شمار می رود.

6- ثبت دارایی های كارمندان بلند رتبه:

اشخاصی كه در دوایر دولتی گماشته می شوند، باید دارایی های شان را مطابق به قانون مندرجه بین المللی ثبت كنند. این كار برای كاهش فساد جدا یاری می رساند. اسناد و شواهد می رساند كه بعضی اشخاص بعد از احراز كرسی ها در مدت بسیار كم صاحب بلند منزل های مجلل و موتر های مودل بالا شده اند.

7- احیای اخلاق جامعه:

متاسفانه فساد اداری در افغانستان به یک فرهنگ تبدیل شده است. بزرگان ما حكایت می كنند كه در گذشته ها رشوه گرفتن و رشوه دادن یک عمل بی نهایت زشت به شمار می رفت. اما امروز در جامعه افغانستان رشوه به یک كار عادی و معمولی تبدیل شده است. در عین حال چنین وضعیت وخامت و آلودگی جامعه را نیز بیان می كند. دولت مكلف است برای احیای اخلاق جامعه تدابیر جدی را در پیش گیرد.

8- سیستم حكومتداری الكترونیكی، نظارت جدی از قراردادها، لغو نهادهای موازی مبارزه با فساد اداری و تشویق افشاگری عاملان، از دیگر مواردی هستند كه می تواند برای كاهش فساد مؤثر واقع شود.