حکومت موقت به معنی بازگشت به سیزده سال گذشته است!

از زمانی که نتیجه دور اول سومین دور انتخابات ریاست جمهوری اعلان شد، برخی نخبگان سیاسی به دنبال شکل دهی حکومت ائتلافی بودند. حکومت ائتلافی در حقیقت تقسیم قدرت سیاسی میان دو تیم انتخاباتی بود. در آن زمان گفته می شد که این ایده از سوی یونس قانونی معاون اول ریاست جمهوری مطرح شده بود و دنبال می شد. حکومت ائتلافی به دلایل زیادی ممکن نگردید. انتخابات به دور دوم رفت. در دور دوم، انتخابات با مشارکت گسترده مردم برگزار شد. اما در فردای انتخابات، تیم اصلاحات و همگرایی انتخابات را تحریم کرد و ناظران خود را از کمیسیون مستقل انتخابات بیرون کشید. این تیم دلیل اصلی تحریم انتخابات را تقلب سازمان یافته تیم رقیب خود خواند. این چنین انتخابات به بن کشیده شد. مشروعیت نهاد های انتخاباتی زیر سوال رفت. بعد از گفتگو های زیاد تیم اصلاحات و همگرایی دوباره به روند شمارش آراء بازگشت.در نهایت توافق صورت گرفت که تمام آراء دور دوم بازشماری شود. دو تیم انتخاباتی در عین حال، توافق نمودند تا حکومت وحدت ملی را به وجود آورد.

در جریان بازشماری آراء اما، میان دو تیم و میان تیم های انتخاباتی و کارمندان کمیسیون تنش های به وجود آمد. تنش ها منجر به طولانی شدن روند بازشماری آراء شد. در نهایت، زمزمه های شکل گیری حکومت موقت از سوی روزنامه نیویورک تایمز مطرح شده است. نگارنده در نوشته های متعدد که در همین روزنامه به نشر رسانده است؛ حکومت ائتلافی و حکومت وحدت ملی را مورد نقد و بررسی قرار داده است. در این مقال تلاش می شود حکومت موقت، پیامد های آن را به بررسی بگیریم.

به صورت مشخص دو رویکرد نسبت به شکل گیری حکومت موقت وجود دارد. اول؛ برخی ها ایده شکل گیری حکومت موقت را ابزاری فشار بر دو کاندید ریاست جمهوری می داند. در حقیقت نخبگان درون حکومت سعی دارد تا مطرح نمودن ایده حکومت موقت دو کاندید را وادارد تا یک توافق نهایی دست یابد و نگذارد روند انتخابات طولانی تر شود. دوم؛ برخی معتقد است که دو کاندید ریاست جمهوری به نتیجه واحد و مورد پذیرش دو طرف دست نمی یابد. به همین خاطر، عده ای فکر می کند که مسئله شکل دهی حکومت وحدت ملی امر جدی است. با این حال، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور کرزی شکل گیری حکومت وحدت ملی را رد کرد.

به هر صورت، این ایده شکل گیری حکومت موقت شایعه باشد و یا یک امر جدی. اما نیازمند بحث و بررسی است. به باور نگارنده، شکل گیری حکومت موقت به معنی بازگشت به سیزده سال گذشته است. حلقه درون حکومت در تلاش است تا قدرت سیاسی را به دست گرفته و برای چند دوره دیگر، قدرت را به دست بگیرد.‏ این بدین معنی خواهد بود که در صورت شکل گیری حکومت موقت هیچ گونه دگرگونی و تغییر در جامعه اتفاق نخواهد افتاد. زیرا، تیم که اکنون به سر قدرت است، دیگر توانایی مدیریت جامعه را ندارد. توانایی های این حلقه به تحلیل رفته است. آن ها هیچ ایده ای مبنی بر تغییر جامعه در ذهن ندارد. به همین خاطر، شکل گیری حکومت موقت منجر به تداوم وضعیت کنونی خواهد شد. از جهت های، شکل گیری حکومت موقت منجر به بدتر شدن وضعیت امنیتی، اقتصادی و سیاسی خواهد شد. زیرا، با پایان رسیدن حکومت حلقه کنونی اوضاع هر روز بد تر شده است. بار ها، گروه های مخالف مسلح دولت از زندان آزاد شده است.‏ تلفات نظامیان و غیر نظامیان افزایش یافته است، درآمد دولت در پایین ترین وضع خود رسیده است، روابط خارجی افغانستان فراز و نشیب زیاد پیدا کرده است. خلاصه حکومت حلقه کنونی دیگر توانایی حکومت کردن را ندارد. به همین خاطر، شکل گیری حکومت موقت، ادامه وضعیت کنونی است. باید از شکل گیری آن به جلوگیری کرد و در برابر آن ایستادگی کرد.‏

شکل گیری حکومت موقت از طرف به ضرر دموکراسی است. تجربه نشان داده است که حکومت موقت به استبداد گرایده است. شکل گیری حکومت موقت به معنی نادیده گرفتن روند های دموکراسی است. درست است که طولانی ترین انتخابات را داشته ایم، اما همین انتخابات و زد و بند های آن همراه با تنش ها و زد و خورد ها یک نوع تمرین دموکراسی نیز هست.‏ ما کم کم یاد می گیریم که طولانی شدن روند منجر به فلج شدن اقتصاد کشور، افزایش ناامنی، بی ثباتی حکومت و … می شود.بنابراین، شکل گیری حکومت موقت هم رفتن به سمت استبداد است و هم نادیده گرفتن روند دموکراتیک. باور نگارنده بر این است که شکل گیری حکومت موقت ما را برای سال ها از دموکراسی دور می کند.

از این مسئله که بگذریم؛ شکل گیری حکومت موقت، خلاف قانون اساسی کشور است.‏ قانون اساسی شکل گیری حکومت را بر اساس مشارکت مستقیم مردم دانسته است.‏ حکومت موقت بدون شک، دور زدن مردم و توافق نخبگان سیاسی است. ما با شکل دهی حکومت موقت در حقیقت قانون اساسی زیر پا گذاشته ایم و گزیر از حاکمیت قانون نموده ایم. از این جهت نیز، شکل دهی و شکل گیری حکومت موقت به سود جامعه ما نیست.‏

برای اینکه برخی حلقات در دورن حکومت به دنبال تحقق این ایده نرود، لازم است که کاندیدان ریاست جمهوری به یک توافق برسد. در عین حال، تلاش نماید تا بر ستاد انتخاباتی خود کنترل داشته باشد.‏ تا در آینده میان آن ها تنش به وجود نیاید و روند بازشماری آراء متوقف نگردد.‏ در صورت که کاندیدان در این مسئله جدی نباشد، احتمال آن وجود دارد که برخی حلقات در دورن حکومت لابی گری نموده و جامعه جهانی را مبنی بر شکل دهی حکومت موقت راضی نماید.‏

ناگفته نباید گذاشت که به هر میزان، روند بازشماری آراء طولانی گردد پایگاه اجتماعی کاندیدان ریاست جمهوری نیز کمرنگ می شود. کمرنگ شدن پایگاه اجتماعی کاندیدان باعث می گردد که کاندیدان در امر مدیریت جامعه با چالش ها و مشکلات زیادی روبرو گردد.‏ اگر انتخابات برد و باخت نداشته باشیم و ما کاندیدان ناگزیر به تقسیم قدرت باشد؛ به باور نگارنده حکومت وحدت ملی بهتر از حکومت موقت و حکومت ائتلافی می باشد.‏ زیرا، در حکومت وحدت ملی تنها پست اجرایی ایجاد می گردد. از آنجایی که نظام ما ریاستی است، این پست به صورت مستقیم زیر نظر رئیس جمهور خواهد بود. از این جهت، چندان تغییرات اساسی و جدی مشاهده نمی گردد.‏ اما در صورت که حکومت موقت تشکل گردد، ما یک بار دیگر به سیزده سال گذشته بر می گزدیم و سیاست های حکومنی ادامه خواهد یافت و مردم باید با دموکراسی خداحافظی کند. با شکل گیری حکومت موقت از قانون اساسی و مسئله حاکمیت قانون نیز باید خدا حافظی کرد. زیرا، شکل گیری حکومت موقت خلاف قانون اساسی است.