جایگاه هند در فرآیند صلح افغانستان

جایگاه هند در فرآیند صلح افغانستان

آریانا نیوز: ملکی مانند هند که منافعش با صلح و ثبات در افغانستان تأمین می‌گردد ناگزیر است به دنبال راهی باشد تا طرف‌های درگیر در کشور را نسبت به خطرات میدان دادن به جریان نظامی طالبان در عرصه‌ سیاست آگاه کند…

سایت تحلیلی فرست پست هند در گزارشی، آخرین تحولات امنیتی در افغانستان را این گونه توصیف می کند. حمله‌ گسترده‌ طالبان به غزنی و مذاکره‌ مستقیم آن‌ها با امریکا در ماه گذشته، در عین بهره‌مندی از آشیانه‌های امنی که در پاکستان از آن برخوردار استند، همگی بخشی از راهبرد نظامی طالبان در افغانستان است که سال‌هاست به واسطه‌ آن عرصه را بر نیروهای دولت مرکزی این کشور تنگ‌تر کرده است. حمله‌ طالبان به غزنی تا حدودی یادآور حمله‌ آن‌ها به کندز در سال ۲۰۱۵ عیسوی بود.
فرست پست در ادامه به جایگاه هند در شرایط امروز افغانستان پرداخته است. هند در مذاکرات اخیر میان امریکا و طالبان هیچ جایگاهی ندارد. دهلی همواره طالبان را در ‌واقع شبه‌نظامیانی می‌داند که حامی منافع پاکستان استند و از سوی این کشور حمایت می‌شوند لذا موضع رسمی هند در قبال طالبان هیچ تمایزی بین چهره‌های مختلف طالبان قایل نمی‌شود و مذاکره‌ مستقیم با آن‌ها را همواره مردود دانسته است. این در حالی است که با افزایش حضور داعش در افغانستان، دیگر کشورهای منطقه، مانند روسیه و ایران، اولویت خود را مبارزه با داعش می‌دانند و حاضرند برای شکست آن در افغانستان، با طالبان همکاری کنند. از این رو صحبت از بهبود وجهه‌ طالبان و میدان دادن به این گروه در عرصه‌ سیاسی افغانستان، بحث داغ بسیاری از محافل شده است. به این ترتیب طالبان در دفع خطر داعش کمک خواهد کرد و این البته همان چیزی است که راولپندی پاکستان به دنبال آن است، چرا که به این ترتیب طالبان دیگر در مرکزیت مبارزه با تروریزم قرار نخواهد داشت. از طرفی با تقویت جایگاه سیاسی طالبان، اهمیت راهبردی پاکستان برای امریکا و جامعه‌ جهانی همچنان بالا خواهد بود و هند که همواره به دنبال آن بوده است که پاکستان را من‌حیث کشور حامی تروریزم نشان دهد، بازنده‌ قطعی میدان است.
اشرف غنی و عبدالله عبدالله اگر فقط در یک چیز اتفاق نظر داشته باشند، این دیدگاه است که بیشتر چالش‌های پیش روی افغانستان و حکومت وحدت ملی در کشور، از پاکستان آب می‌خورند. بدنه‌ نظامی پاکستان تا زمانی که مردم افغانستان، خودشان سرنوشت خود را به دست نگیرند، از بازی با تمامیت ارضی، منابع و جان آن‌ها دست نخواهد کشید.
فرست پست هند در ادامه نوشت: واقعیت این است که راهبرد کنونی امریکا در افغانستان، منجر به هیچ چاره‌ای برای بحران مزمن در این کشور نشده است. هیچ یک از اهداف راهبردی امریکا اعم از نابود کردن آشیانه‌های امن طالبان در پاکستان، کاهش توانمندی آن‌ها در نبرد، و بازداشتن پاکستان از تغذیه و تقویت طالبان، تاکنون حاصل نشده است و کار به جایی رسیده است که دولت دونالد ترمپ، رییس جمهور امریکا، ناگزیر شده است به خواسته‌ی همیشگی طالبان در این سال‌ها که مذاکره‌ مستقیم با امریکا بوده است تن دهد. این در حالی است که پیش از این امریکا خواهان برقراری صلح به دست مردم افغانستان بود.
تغییر ناگهانی رویکرد امریکا در افغانستان، ناشی از میل شدید واشینگتن به برقراری ثبات- حتی به صورت نمادین و ظاهری- و پایان یافتن عملیات نظامی طولانی مدت امریکا در افغانستان است. در چنین شرایطی طالبان می‌داند با در درست داشتن کنترول قسمت‌های بیشتری از خاک افغانستان، می‌تواند در مذاکرات با امریکا دست بالاتری داشته باشد. از طرفی پاکستان نیز به خوبی دریافته است که هرچه بیشتر به این رویکرد یک بام و دو هوای خود ادامه دهد، امریکا تمایل کمتری به هزینه کردن در افغانستانی خواهد داشت که به باتلاق قدرت‌های جهانی بدل شده است، در نتیجه، پاکستان که دیگر طعم غلبه بر قدرت‌های جهانی را چشیده است دیر یا زود جسارت این را پیدا خواهد کرد که تمام آنچه هند در افغانستان در طول این سال‌ها برای آن تلاش کرده است را نابود کند.
از این رو شرایط امروز برای دهلی، شرایطی نامطلوب و از نظر نظامی پرخطر است. هند هیچ‌گاه از ترس اینکه ارگ سفید از دهلی کمک نظامی مطالبه نکند، نتوانسته بر برخورد سخت نظامی با طالبان پافشاری کند. دستگاه سیاسی هند نیز فرستادن نیروی نظامی این کشور به افغانستان را ممنوع کرده است و به همین خاطر دست هند برای راضی کردن دولت ترمپ در این مورد خالی است. از سوی دیگر هند علاقه‌ چندانی به شخصیت یا جریان خاصی در افغانستان ندارد و همواره در تلاش بوده است با حمایت از حکومت افغانستان، از تغییر شرایط در این کشور به نحوی که منافع دهلی در خطر قرار بگیرد جلوگیری کند. اما پاکستان چشم به منافع بیشتری در افغانستان دوخته است و به دنبال دولتی سرسپرده در این کشور است تا اهرم‌های خود برای فشار بر هند را بیش از پیش افزایش دهد.
در چنین شرایطی، ملکی مانند هند که منافعش با صلح و ثبات در افغانستان تأمین می‌گردد ناگزیر است به دنبال راهی باشد تا طرف‌های درگیر در کشور را نسبت به خطرات میدان دادن به جریان نظامی طالبان در عرصه‌ سیاست آگاه کند، هر چند چنین راهی شاید وجود خارجی نداشته باشد. به نظر می‌رسد راولپندی با گذاشتن دو راهی طالبان یا داعش مقابل کشورهای منطقه، زمان را به دهه‌ی ۱۹۹۰ بازگردانده است، جایی که افغانستان محلی بود برای استخدام و آموزش نیروهای جهادی از سرتاسر دنیا.
البته اگر طالبان افغانستان بتواند این اطمینان را به هند بدهد که هیچ نیت پلیدی علیه این کشور در سر نمی‌پروراند، هیچ جای نگرانی برای دهلی نخواهد ماند و فرقی نخواهد کرد غزنی یا حتی کابل تحت کنترول چه قدرتی باشد. اما آیا واقعاً هند تا این حد خوش‌اقبال است؟ بعید است عمران خان، صدارعظم جدید پاکستان، بتواند هنگام دیدار با همتای هندی خود، نارندرا مودی، چنین تضمینی به او بدهد.

بیشتر بخوانید  نگرانی‌ها از افزایش موارد نقض حقوق بشر در افغانستان
همرسانی کنید!