چرا پاکستان، سران طالبان را دستگیر می‌کند و یا به قتل می‌رساند؟

آریانا نیوز: عبدالسلام ضعیف سفیر پیشین طالبان در گفتگو با روزنامه دیلی تایمز، از موج جدید دستگیری سران طالبان در پاکستان خبر داد…

پس از سقوط رژیم طالبان در سال 2001، اداره پرویز مشرف رهبر نظامیان کودتاچی پاکستان، در یک معامله نانوشته، روند فروش سران و قوماندانان طالبان را به نهادهای امنیتی امریکا مثل سازمان سیا و پنتاگون آغاز کرد.
در این اقدام، بسیاری از مقامات طالبان از جمله ملا عبدالسلام ضعیف سفیر این گروه در اسلام‌آباد، به امریکا فروخته و سپس راهی گوانتانامو شدند.
از همراهی پاکستان با امریکا، یک سال نگذشته بود که اردوی ملی و سازمان استخبارات پاکستان یا آی.اس.آی، تغییر موضع داد و در صدد حمایت و تقویت طالبان برآمد. دستگیری سران طالبان متوقف شد و به جای آن، شوراهای کویته، میرام‌شاه و پشاور ایجاد گردید.
همزمان با انسجام طالبان در پاکستان، فعالیت‌های تروریستی نیز در سال 2003 در افغانستان آغاز شد و در اندک زمانی شدت گرفت.
پس از سال 2003 که فعالیت‌های طالبان در افغانستان از سر گرفته شد، در استراتیژی دولت پاکستان نیز پلانی برای دستگیری و یا برخورد با طالبان، جایگاهی نداشت اما با این وجود، بازهم شاهد دستگیری تعدادی از سران طالبان در پاکستان بوده‌ایم.
یکی از این افراد که توسط سازمان استخبارات پاکستان دستگیر گردید، ملا عبیدالله وزیر دفاع دوره طالبان و معاون ملامحمد عمر بود. ملا عبیدالله در سوم جنوری 2007 در حالی توسط آی.اس.آی در بلوچستان پاکستان دستگیر شد که اوج فعالیت طالبان در مرکز بلوچستان یعنی شهر کویته بود و روند عسکرگیری شبکه حقانی از مکاتب دینی در مناطق وزیرستان شمالی در آن طرف خط دیورند نیز شروع شده بود. زمانیکه این مقام طالبان دستگیر گردید، جلسات شورای کویته با حضور ملامحمدعمر و سایر سران طالبان دایر بود اما آی.اس.آی نه تنها معترض شورای کویته نشد بلکه جلسات این شورا نیز زیر سایه این سازمان، برگزار می‌گردید.

ملا عبیدالله تا لحظه آخر که در پنجم مارچ 2010 در زندان آی.اس.آی در کراچی براثر شکنجه یا عوامل دیگر درگذشت، در سلول انفرادی و یا کوته‌قفل نگهداری می‌شد. طالبان طی اعلامیه ای در 24 دلو 1390 برابر با 13 فِبریوری 2013، مرگ این مقام خود را در زندان پاکستان تایید کردند.
پس از مرگ ملا عبیدالله، بلافاصله ملا عبدالغنی مشهور به ملا برادر یکی دیگر از سران برجسته طالبان، در شهر کراچی دستگیر شد. او نیز برای آی.اس.آی بسیار مهم بود و تا به جنونش نکشاند، لحظه‌ای او را راحت نگذاشت. ملا برادر در سنبله 1392 در حالی از زندان آزاد شد که به انواع و اقسام مریضی‌های روحی و جسمی دچار شده بود.

یکی دیگر از رهبران پیشین طالبان، ملا معتصم آغاجان است. او در دوره طالبان، وزیر مالیه این گروه بود. پس از این که رژیم طالبان پاشید، او من‌حیث رییس کمسیون سیاسی این گروه تعین شد. معتصم آغاجان در سال 2010، خلاف میل سازمان آی.اس.آی، با ملامحمد عمر اختلاف پیدا کرد و بلافاصله در شهر کراچی مورد حمله مسلحانه قرار گرفت و زخمی شد. او سپس به کابل آمد و بعداً به ترکیه و امارات رفت.
معتصم آغاجان در حال حاضر، فعالیت چشمگیری ندارد.

مولوی عبدالرقیب تخاری نیز برای خود داستانی دارد. او در زمان طالبان، وزیر امور مهاجرین این گروه بود اما پس از سقوط رژیم طالبان، برای شورای کویته و ملامحمد عمر، به درد سر تبدیل شد. مولوی رقیب از دوستان صمیمی معتصم آغاجان بود که در تاریخ ۲۸ دلو 1392 در محله ناصرباغ شهر پشاور براثر فَیْر مرمی افراد مسلح ناشناس کشته شد و پیکرش یک روز بعد، با چرخبال دولت افغانستان از کابل به تخار منتقل گردید.

مولوی یاسر یکی دیگر از سران طالبان نیز به سرنوشت ملا عبیدالله و مولوی عبدالرقیب دچار شد و جانش را در پاکستان از دست داد.

یکی از کسانیکه اکنون توسط سازمان استخبارات پاکستان مورد پیگرد و تهدید قرار دارد، محمد طیب آغا رییس دفتر ملاعمر و سرپرست پیشین تیم مذاکره‌کننده طالبان در دوحه است.
طیب آغای 44 ساله، در دوره طالبان، نخست در یکی از شعبه‌های نهاد امور خارجه طالبان مشغول به کار شد اما پس از چندی من‌حیث کارمند در سفارت امارت طالبان در اسلام‌آباد به فعالیت آغاز کرد. این جوان، به زودی مورد توجه ملامحمد عمر قرار گرفت. رهبر پیشین طالبان، او را در دفتر خود من‌حیث دستیار تعین کرد که صلاحیت فراوانی داشت.
طیب آغا تا زمان سقوط حاکمیت طالبان در سال 2001 در همین سمت باقی ماند. او در آستانه فروپاشی ساختار طالبان، به شمال افغانستان رفت تا جان هزاران همقطارش را نجات دهد اما موفقیت اندکی کسب کرد. سپس عازم شهر کویته شد و تقریباً 7 سال گمنام بود تا این که در سال 2008 در سفر به مکه، بار دیگر اسم او بر سر زبان‌ها افتاد.
طیب آغا اولین فردی بود که نظر طالبان را درباره مذاکرات به صراحت بیان کرد و گفت طرف آنان در مذاکرات، امریکایی‌ها استند. دو سال بعد یعنی در سال 2010 بار دیگر اسم طیب آغا رسانه‌ای شد زیرا او در همین سال به نماینده گی از طالبان و با میانجیگری جرمن ها، با امریکایی‌ها مذاکره کرد. این مذاکرات مقدمه‌ای شد که در سال 2013 دفتر سیاسی طالبان در قطر گشایش یابد و طیب آغا من‌حیث رییس آن معرفی شود. او در زمانی که مسوول این دفتر بود، به چندین کشور از جمله ایران سفر کرد. فعالیت‌های مستقل و خودسرانه طیب آغا، سازمان استخبارات پاکستان را عصبانی کرد. چهار سال پیش منزل پدری طیب آغا در شهر کراچی، چندین نوبت مورد تلاشی قرار گرفت و حتی دو تن از برادرانش مدتی راهی زندان آی.اس.آی شدند. سختگیری بر خانواده طیب آغا در پاکستان، باعث شد که سه سال پیش پدر و سایر اعضای خانواده‌اش به قطر بروند.

اکنون عبدالسلام ضعیف سفیر پیشین طالبان در گفتگو با روزنامه دیلی تایمز پاکستان، از موج جدید دستگیری سران طالبان در پاکستان خبر داده است. وی دو روز پیش گفت که طالبان با این فشارها تسلیم نخواهند شد. اکنون سؤال این است: با وجود حمایت بدون چون‌وچرای پاکستان از طالبان، چرا سازمان استخبارات این کشور، سران طالبان را دستگیر می‌کند و یا به قتل می‌رساند؟ پاسخ این است که استراتیژی اردوی پاکستان و سازمان آی.اس.آی، در حمایت و پشتیبانی از طالبان افغانستان قرار دارد اما آن عده از سران طالبان که شامل گزینه‌های زیر باشند، مورد پیگرد و تهدید پاکستان قرار دارند:

1- آن عده از سران طالبان که برنامه‌ها و پلان‌های آی.اس.آی را برای افغانستان نپذیرند و یا با آن مخالفت کنند، دستگیر و یا به قتل می‌رسند. ملا عبیدالله از این دسته بود.

2- آن عده از سران طالبان که به صورت مستقل با کشورهای خارجی و یا با حکومت افغانستان در خصوص مسایل مختلف از جمله مذاکرات صلح، تماس بگیرند و پاکستان را در جریان قرار ندهند، مورد پیگرد آی.اس.آی واقع می‌شوند. ملا برادر و طیب آغا از این جمله استند.

3- آن عده از سران طالبان که با شورای کویته مخالفت کنند، توسط آی.اس.آی محبوس و یا مورد سوءقصد قرار می‌گیرند.

با اینکه اسناد موثقی از نقش آی.اس.آی در ترور معتصم آغاجان و مولوی عبدالرقیب وجود ندارد اما مخالفت این دو تن با شورای کویته، به مذاق آی.اس.آی خوش نیامد و این موضوع می‌توانست برای آنان خطرآفرین باشد.
اینگونه بود که یکی را روانه خاک و دیگری را پس از زخمی شدن، آواره کشورها کرد.

سخن آخر اینکه پاکستان، حامی طالبان بوده و است اما آن عده از سران طالبان که در سه گروه بالا قرار بگیرند، توسط آی.اس.آی دستگیر و یا به قتل می‌رسند. با این تعریف و توضیح، اکنون بهتر می‌توان اظهارات اخیر ملا عبدالسلام ضعیف را درک کرد.