17 دلو 1393 - مقالات
در سلسله بررسی های احزاب سیاسی، درمورد نقش این حزب در تحولات سیاسی کشور و موضوعات مرتبط به ساختار تشکیلاتی آن و آیا اینکه حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در انتخابات پارلمانی آینده سهم خواهد گرفت باید گفت: بله بدون شک حزب وحدت درانتخابات آینده نقش مهمی خواهد داشت. اصولا فلسفه تشکیل حزب سیاسی مشارکت در قدرت مشارکت درانتخابات است.
حزب در تمامی انتخابات گذشته در طی 13 سال نقش بارزی را بعهده گرفت ما در نشست بن هم نقش اساسی داشتیم و من عضو اصلی نشست بن 2001 بودم. استاد محقق رهبر حزب در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد و نفرسوم در انتخابات ریاست جمهوری سال 2004 شد. در دوره انتخابات پارلمانی درگذشته شرکت داشتیم در هردو دور انتخابات پارلمانی تعدادزیادی نامزدان وکلای ما به پارلمان رفتند. در دور شانزدهم، حزب وحدت شانزده وکیل را به پارلمان فرستاد که تعداد آنها اعضای رسمی حزب وحدت مردم و گروهی هم هواداران حزب وحدت مردم افغانستان می باشند. درانتخابات پارلمانی پیش رو ما شرکت می کنیم امید وار هستیم که نقش خوبی درانتخابات پارلمانی پیش رو داشته باشیم. درحال حاضر ما درتلاش هستیم که تغییرات و اصلاحات عمده در قوانین انتخابات و ساختارتشکیلاتی دو کمیسیون را داشته باشیم دراین مورد کارهای زیادی کرده ایم.
در قانون، جدول زمانی انتخابات معمولا نوشته شده است. در قانون اساسی، تاریخ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نوشته شده است که همان 16 حمل سال پنجم از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری هست ولی متاسفانه می بینید که ما هرگز موفق نشده ایم که این جدول های زمانی انتخابات را بدرستی عملی نماییم. دلایلی زیادی برای تغییر داریم دلایل اقلیمی دلایلی سیاسی و دلایلی امنیتی و در موارد هم دلایلی لوجستکی و… درانتخابات پارلمانی همین موضوعات طرح و شاید هم خیلی جدی هم باشد. ما برای رسیدن به اصلاحات عمده در قانون و درساختار، احتیاج به زمان داریم انتخابات گذشته درس بزرگی به ما داده است ما باید اصلاحات و تغییرات درانتخابات بیاوریم.
انتخابات گذشته ما چندان خوب برگزار نشد. مساله تقلب مساله ساختار و موضوع نمایندگان و حتی بی طرفی مقام های حکومتی از جمله گرفتاری های انتخابات ریاست جمهوری شد.حالا هم عین همان دشواری ها را داریم و شاید درمواردی هم شدید ترشده باشد. تغییر درقانون و تغییر در ساختار و جابجایی نمایندگان یکی از جدی ترین مشکلات انتخابات خواهد بود. تاریخ برگزاری انتخابات را که اشاره کرده اید هم قطعا تغییر می کند ما نمی توانیم انتخابات را در موقع و زمانش برگزار نماییم. به همین دلیل طرف دار تغییرجدول زمانی هستیم اما این تغییرنه درحدی باشد که اصل پروسه را تخریب نماید. حزب وحدت تغییرات منطقی را در جدول زمانی انتخابات پارلمانی قبول دارد و با آن موافق هست.
برنامه ما به دو صورت طرح خواهد شد یکی نامزدان حزبی که بصورت مشخص با نام و عنوان و لوگوی حزب وحدت وارد انتخابات می شوند این دسته برای حزب اولویت زیادی دارد و ما سعی می کنیم که چنین شود این مساله از خود دلیل دارد که عمده ترین آن همان استراتژی مشارکت احزاب در انتخابات هست ما این همه اصرار داریم که نظام انتخاباتی براساس نظام مختلط برگزار شود نه برمبنایی سیستم اس ان تی وی و یا پی آر، فلسفه تاکید تنها یک چیز است و آن حضور و مشارکت احزاب سیاسی درانتخابات و دموکراسی است. دموکراسی قومی، مذهبی سمتی نداریم قاعده دموکراسی، احزاب سیاسی است و به همین اساس ما بخش بزرگی از نامزدان مان را تشویق می کنیم که نام و نشان حزب وارد انتخابات شود و این کار خوبی است و سعی می کنیم که قانون هم در همین جهت تغییر نماید.
گروه دومی که ما معرفی خواهیم کرد نامزدان بی طرف و مستقل می باشند. این گروه البته درفضای سیاسی افغانستان شانس بیشتری دارد. تخریب های گذشته همین را تایید می کند همان گونه که اشاره کردم ما درگذشته شانزده نامزد وکیل حزبی داشتیم که برخی هوادار و عده ای هم عضو حزب بود ولی در پارلمان افغانستان درحال حاضر استحاله شده است. استحاله به این معنا که هویت و ماهیت دیگری بخود گرفته و بسیار سعی می کنند که بی طرف باشند. بی طرف در نظام سیاسی غیرحزبی مثل افغانستان، طرفدار و خریدار دارند بنابراین ما هم سعی می کنیم که عده ازدوستان ما بعنوان بی طرف و مستقل ثبت نام نمایند و حزب بدون شک با آنها کمک خواهد کرد و امکانات و تسهیلات که دراختیاردارد، دراختیار آنها هم خواهد گذاشت. نتیجه این نوع مشارکت درانتخابات پارلمان دو بعدی و دو جهته خواهد بود، مشارکت در دو ساحت حزبی و مستقل را خواهیم داشت.
درباره مکانیزم، معیار و یا روش را که شما جهت انتخاب نمودن اشخاص برای نامزد شدن به نمایندگی از حزب شما در انتخابات پارلمانی آینده کدام ها اند، باید گفت: طبعا هرگروهی سیاسی معیارهای خاصی خودرا دارد و این مکانیزم ها متفاوت خواهد بود. ما هم معیار و مکانیزم معرفی نامزدان خود را خواهیم داشت. شرایط و مواصفات عام افراد را که با اصول و قوانین انتخابات افغانستان هماهنگ باشد را که داریم و نمی توانیم جدا و یا مخالف قوانین عمومی انتخابات، مکانیزم و معیار برای معرفی نامزدان را داشته باشیم. حزب وحدت برا ی معرفی، همان معیارها و مواصفات را در نظر می گیرد اما مواردی دیگر ی هم داریم که درمعرفی نامزدان درنظر می گریم زیرا بحث معرفی نامزدان حزبی درکار است بنابراین برای ما درمعرفی نامزد و کلا مربوط به حزب، تعهدات و سابقه کاری درحزب و میزان صداقت و وفاداری شان مهم و دراولویت قراردارد این مساله در مورد نامزدان حزبی بسیار جدی خواهد بود اما در مورد هواداران و بی طرف ها و مستقلان چنین حساسیتی را نخواهیم داشت و سعی می کنیم به همان مکانیزم و مواصفات مندرج به قانون انتخابات اکتفا نماییم.
اینکه آیا میشود که از ساختار رهبری حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان به ما بگوید (رهبر حزب توسط که و چگونه انتخاب شده است، شورای رهبری حزب چگونه و توسط کی تشکلیل یافته است و همچنان کمیته اجرایی چگونه تشکیل یافته است؟ باید اظهار داشت که این پرسش مهم و بسیار خوب است. حزب وحدت یکی از قدیمی ترین احزاب سیاسی افغانستان می باشد و سابقه فعالیت های آن نزدیک به نیم قرن می رسید. یعنی اگر مبنای کار و پایه و اساس آن را از زمان سلطنت و جمهوریت بگیریم، دراین صورت ما نزدیک به نیم قرن می رسیم که فعالیتهای حزبی داریم. نسل اول تشکیلات ما تعداد شان حالا نیستند. تغییرات عمده ای تشکیلاتی داشتیم، درحزب انشعابات هم داشتیم کادرهای نو و کهنه زیادی در حزب رفت آمد کرده با همه این مسایل ما سعی کردیم ساختاراصلی تشکیلات که در زمان رهبر شهید استاد مزاری داشتیم را بعنوان یک سنت حزبی حفظ نماییم.
ساختار فعلی حزب که الهام گرفته شده از همان ساختار عصر استادمزاری است تاحدی زیادی محفوظ نگهداشته ایم. ما همان 12 کمیته را داریم که درزمان ایشان داشتیم بخش زنان حزب را داریم و حالا مساله جوانان مطرح است و این بخش هم درتشکیلات حزبی ما پررنگ می باشد. رهبری حزب برای مدت پنچ سال توسط کنگره حزب تعیین می شود و این تعیین ها را ما دو سال پیش داشتیم.که استاد محقق بعنوان رهبر حزب برای مدت پنج سال انتخاب شد و هم زمان با تشکیل جبهه ملی افغانستان، که یک ایتلاف بود، ما کنگره حزب را در سالون هتل آریانا برگزارکردیم و چیزی در حدود هفت صد نفر از اعضای حزب درآن کنگره شرکت داشتند تشکیلات حزب و ازجمله رهبری حزب برای مدتی پنچ سال تعیین شد.
ما پس از کنگره، شورای مرکزی داریم که درسلسله مراتب حزبی درجایگاه دوم بعد از نگره حزب قرار گرفته است و همین طور شورای اجرایی حزب را داریم که باز در سلسله مراتب مقام سوم را دارد و به همین ترتیب 12 کمیته و شورای های ولایتی و لسوالی ها را داریم که درساختار تشکیلاتی حزب به آن پرداخته شده است و هرحوزه مسول دربرابر حوزه بالاترحزبی می باشد. تغییرات در رهبری، قوانین حزبی، تغییر در ساختار تشکیلاتی از وظایف کنگره حزب هست. امیدواریم کنگره های بعدی را هم در تاریخ و زمانش برگزار نماییم و البته گفته باشیم که برگزاری کنگره های حزبی مثل همین جدول های زمانی که در انتخابات داریم، قابل تغییر است و این گرفتاری را درحزب هم داریم.
حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در چند ولایت دارای دفاتر رسمی (با تعمیر و لوحه بنام حزب) می باشد و در چند ولایت دارای نمایندگان و یا دفاتر غیر رسمی می باشد. البته درسال گذشته و درانتخابات پیش از آن ما این ارزیابی داشتیم و داریم و دیگر اینکه برای ثبت و راجستر و قانونی بودن در وزارت عدلیه، ما کارهای زیادی کردیم و به همین علت حزب وحدت یکی از احزاب رسمی، ثبت شده در وزارت عدلیه است ما در این کار موفق بودیم و شرایط سخت وزارت عدلیه برای فعالیت های حزبی و سیاسی در 24 ولایت و حوزه را عملی کرده ایم. در حالی که خیلی از گروه های سیاسی در این باب ناکام مانده اند و نتوانسته اند که شرایط وزارت را عملی نمایند و به همین خاطرثبت شده نیست و تنها از نام حزبی خود ساخته شان، استفاده می کنند. بررسی و برآوردهای ما این است که در 17 ولایت می توانیم دفتر داشته باشیم که در حال حاضر چیزی در حدود 12 ولایت را به صورت رسمی تحت پوشش دفاتر حزبی خود داریم. البته گفته باشیم این مساله کانکریت شده نیست عواملی زیادی برای باز و بسته شدن دفاترو جود دارد.
امکانات و تسهیلات، شرایط امنیتی و غیره می تواند دلیل باز و بسته شدن نمایندگی های ما باشد ما این دفاتر را داریم و سعی می کنیم حفظ نماییم چو ن به سمت انتخابات پارلمانی نزدیک می شویم و ازطریق نمایندگی و آدرس هایی که داریم خوب ترمی توانیم کار نماییم.
البته در ولایات دیگر از 17 ولایت که حوزه فعالیت ما را تشکیل می دهد، افراد متعهد به حزب کارمی کنند آنها گرچه دفتر رسمی ندارند ولی در مواردی کم تر از دفتر رسمی کار نکرده بلکه بلانس کاری شان خیلی برجسته تر هم بوده اند. به هرصورت قلمروهای کاری به همین ترتیبی که عرض کردم در اختیار حزب وحدت می باشد. دراین بخش از سوالات به این موضوع باید اشاره نمایم که این نوع کارکردن ما را هرگز اشباع نمی کند دلیل مساله این است که بدون ایتلاف های کلان و یا اتحادیه های کلان ملی کار سیاست درجامعه متثکر افغانستان هرگز بجای نمی رسد ما به شدت احتیاج به سیستم متمرکز حزبی داریم.
به این صورت که با تشکیل ایتلاف های کلان حفره های و شکاف های اجتماعی را باید پر نماییم. برای دموکراسی چهار پنج حزب سیاسی و ملی کافی است دموکراسی های بزرگ دنیا همین کار را می کنند ما باید به طرف تمرکزگرایی و انسجام حرکت نماییم، تشتت های مزمن حزبی و گروهی، باعث گرفتاری و تفرقه های اجتماعی می شود و این هدف یکی از برجسته ترین کارهای ما در حزب وحدت و متحدان ما در آینده خواهد بود.
در انتخابات سال 98 با حزب جنبش ایتلاف سیاسی داشتیم و بعد هم با چند گروه دیگر سیاسی ازنامزدی ریاست جمهوری کرزی حمایت کردیم در این دوره ما اقدام به ایتلاف کلان بنام ” جبهه ملی را داشیتم” دراین ایتلاف حد اقل سه حزب بزرگ و تاریخ دار افغانستان باهم کار می کرد.
حزب وحدت به رهبری استاد محقق، جمعیت اسلامی و جنبش ملی یک ایتلاف سیاسی را بنام جبهه ملی داشت و هرچه زمان به سوی انتخابات پیش می رفت ایتلاف ها جدی تر می شد این البته از باب ناگزیری بود یعنی احزاب سیاسی ناگزیر است اگر اقدام به ایتلاف های طبیعی و برنامه ریزی شده نداشته باشد، زمان و تاریخ و تحولات آنها را وادار می کنند که باهم ایتلاف داشته باشد، کاری که ما در انتخابات ریاست جمهوری همین سال داشتیم. دو عنوان بزرگ و تاریخی را درانتخابات ایجاد کردیم، تیم اصلاحات و همگرایی، و تیم تحول و تداوم، این دو تیم بافت گسترده ملی و سیاسی داشت و حالا هم دارد گرچه این دو عنوان اصلاحات و همگرایی و تحول وتداوم نهادینه نشده ولی اگر رهبران دو تیم و احزاب شامل درآن بخواهند می توانند این عنوان را تبدیل به دو محور بزرگ سیاسی نمایند.
این می تواند پایه و اساس خوبی برای حوزه سیاست و انتخابات و دموکراسی باشد. درحال حاضر هردو تیم شامل حکومت هستند اما می توانند درمواقع دیگر و درزمانهای دیگر به صورت دو حزب و دو جریان سیاسی فراگیر ملی باهم کار نمایند. دو عنصر را باید درنظر بگیریم تا این دو عنوان تبدیل به دو نهاد و مولفه سیاسی شود یکی حمایت و سرمایه گزاری روی آن و دیگری خارج کردن آن از صورت محفلی به صورت ساختاری و تشکیلاتی . درحال حاضر دو تیم اصلاحات و تحول فاقد ساختارتشکیلاتی شده و رهبران شان مشغول کار های حکومتی، افراد دیگری هم وظیفه نگرفته اند که روی آن مقوله کلان سیاسی، کاراساسی نمایند.
حزب وحدت به ایجاد چنین ساختارهای سخت علاقمند است و برای آن حاضراست هرکاری نماید و ما هرچه بزرگ باشیم و لی دموکراسی ما به سایرکشورهای نمی رسد. تجربیات کشورهای بسیار مدرن همین را ثابت کرد که احزاب ملی و ساختارهای کلان برای دموکراسی دارند درهند و آمریکا و صد جای دیگر، دموکراسی را با احزاب محدود و بسیار توانمند به پیش می برند تکیه روی مشترکات دارند و از جزییات و مسایل کوچک عبور کرده اند.
محمد ناطقی
