14 دلو 1393 - مقالات
طالبان تروریست نیستند، این مطلب را سخنگوی کاخ سفید گفته است و پیش از آن هم آقای جوب آیدین مشاور رییس جمهور اوباما نیزاعلام کرده بود که طالبان الزاما دشمن آمریکا نیستند.
در حال حاضر پایگاه گوانتانامو، نیز درحال بسته شدن قرار دارد و تعداد زیادی از طالبان افغانستان از این مرکز، آزاد شده اند. این مورد در برنامه آریانا نیوز به بحث گرفته شد.
طالبان تروریست نیست یعنی چه؟ همین دیروز سخنگوی کاخ سفید در مورد طالبان افغانستان به همین مطلب اشاره داشت و گفت: طالبان را گروه شورشی می دانیم و طالبان تروریست نیست. البته همان گونه که اشاره شد این موضوع تازه ای نیست که آمریکایی ها درمورد طالبان گفته اند. آقای جوب آیدن درسال 2013 به این موضو ع اشاره داشت و قتی از وی نظر آمریکا در مورد طالبان افغانستان پرسیده می شود وی می گوید: طالبان افغانستان الزاما دشمن آمریکا گفته نمی شود اما اینکه این پرسش چگونه جواب داده می شود که پس چرا برای 13 سال در افغانستان جنگ و هزینه های سنگینی آن را تحمل کردید و با طالبان افغانستان در افغانستان جنگ کردید. آمریکا هزینه های بسیار سنگینی در جنگ با طالبان افغانستان را متحمل شد آمریکا و غرب بالای سه هزار کشته و هزاران زخمی و چیزی درحدود یک تریلیون دالر درجنگ افغانستان و در نبرد با طالبان هزینه کرد. جنگ غرب و ناتو دراین کشور باطالبان بود و با کسی دیگری جنگ نداشت و شاید گفته شود که درمواردی با حزب اسلامی به رهبری حکمتیار جنگ صورت گرفته باشد.
برای توضیح این مطلب باید عرض نمایم که اصولا تعریفی که آمریکا از تروریست دارد و درست براساس همین تعریف است که طالبان را از لیست تروریست ها کشیده است. آنها این گونه تعریف کرده که طالبان که با گروه القاعده ارتباط داشته باشد و یا مثلا با داعش که حالا موضوع آن طرح شده است و یا گروهای تروریستی پاکستان مثل لشکرطیبه و جندالله و شاید هم گروه جهنگ گوی این مجموعه به دلیل ارتباط و وابستگی به گروه القاعده، تروریست هستند و درست از همین نقطه نظرگفته است که گروه حقانی تروریست است دلیل آن دریک چیز خلاصه می شود و آن ارتباط شبکه حقانی با گروه القاعده است و لذا می بینیم که آمریکا هیچ گاهی نگفته و نخواسته است که گروه حقانی شامل گفتگوهای صلح شود و روی میز مذاکره حاضر شود.
تا جایی که من اطلاع دارم موضع آمریکا در مور شبکه حقانی همین بوده که این گروه تروریست و دلیل آن ارتباط با گروه القاعده است. می دانیم که آمریکا گروه القاعده را بعنوان گروه تروریستی و غیرقابل گفتگو می داند و این مساله ریشه در انهدام برجهای دو قلوی آمریکا دارد تا این ماجرای درحافظه آمریکا باشد هرگز القاعده قابل گفتگو و برایت نیست و گروه حقانی را به همین علت تروریست می داند اما اینکه سخنگوی کاخ سفید اعلام داشت که طالبان تروریست نیست منظورشان غیرازگروه حقانی می باشد. به صورت مشخص می توان گفت منظورشان شورای کویته و گروه های طالبان ازاین دست می باشد.
مساله اصلی تعریف و جمع بندی آمریکا ازطالبان هست که به همین دو صورت تعریف کرده حال منبایی تعریف آمریکا چیست؟ این موضوع باید روشن گردد و می توانیم مبانی تفکیک و تعریف آمریکا از طالبان را به صورت های زیرمشخص کرد.
شما به نکات مهمی اشاره کردید تعریف آمریکا و تفکیک بین گروهای طالبان و این نتیجه که گروه حقانی تروریست و شورای کویته تروریست نباشد، باید مبانی داشته باشد ازنظرشما آن مبانی چیست؟
ببینید این پرسش مهمی است و واقعا تفکیک و شفاف سازی دیدگاه ها در میان این همه پیچیده گیهای کاری آسانی نیست و خیلی ها ازاین موضع گیری های متفاوت گرفتار یک نوع تناقضات ذهنی شده است و چگونه به این پرسش ها باید پاسخ داد. البته شکی نیست که منافع مبنایی هرکاری می تواند باشد. آمریکا در هرمساله ازجمله درمساله تروریزیم منافعی را درنظرگرفته و برپایه آن گروها را تعریف می کند. بنابراین وقتیکه آمریکا طالبان را تروریزم نمی داند و درحد یک گروه شورشی تقلیل داده این مساله از خود دلایلی دارد. جمع بندی آمریکا و البته گفتمان تروریستی پاکستان روی دیدگاه این کشور زیاد تاثیرگذاشته است. بدون شک پاکستان بارها به این موضوع اشاره کرده و گفته است که طالبان هرگز علیه منافع آمریکا و غرب فعالیت نکرده و نمی کنند و هرگز دیده نشده که در جای منافع آمریکا ومتحدانش توسط طالبان افغانستان مورد حمله قرارگرفته باشد.
آنها به این موضع تاکید داشته و دارند که طالبان یک گروه بومی و داخلی افغانستانی است و برای منافع سیاسی ایدیولوژیک و قدرت سیاسی در خاک افغانستان می جنگند و باید به یک نحوی مساله این گروه با حکومت مرکزی افغانستان ازطریق مذاکرات صلح، حل فصل شود. نکته دوم که پاکستان روی آن پافشاری دارد و آن این است که گروه طالبان هیچ ارتباطی با شبکه القاعده ندارد و دلیلی و جود ندارد که این گروه با القاعده کار کرده باشد. خوب هر دو مساله خیلی مهم است یعنی اینکه بااین دید طالبان نه ربطی به القاعده دشمن آمریکا دارد و نه هم منافع آمریکا را درجای ضربه زده است و این است که مقام های آمریکایی به کرات گفته و می گویند که طالبان الزاما دشمن آمریکا نیست و اخیرا این موضع که سخنگوی کاخ سفید اعلام داشته که طالبان را گروه تروریستی نه، بلکه یک گروه شورشی می داند. بنابراین می توانیم قبول نماییم که مبنای موضع گیری این باشد که طالبان منافع آمریکا را مورد حمله قرارنداده و دلیل ارتباطش با القاعده روشن نیست پس این نتیجه می توان گرفت که طالبان هرچه باشد و لی تروریست نیست. اما اینکه طالبان این همه سرباز آمریکایی را درافغانستان کشت و این همه خساره بر آنها وارد کرد چه تو جیهی دارد. خو جواب دادن به این مساله سخت است . شاید آمریکایی تمام گناهان را به گردن حقانی متحد القاعده بیاندازد و شاید منطق پاکستان را موجه بداند که شما ازافغانستان خارج شوید دیگر طالبان کار به کار شما ندارد آنها یک گروه جنگی بومی و افغانی برای رسیدن به اهداف سیاسی و ایدلوژیکی خود می جنگند.
همان گونه که اشاره کردم از دید آمریکا تکفیک و تعریف صورت گرفته است و شکی نیست که آنها طالبان افغانستان را تروریست نمی گویند به همین دلیل می بینیم که زندان گوانتانامو را بست و فکر نمی کنم طالب افغانستانی در گوانتانامو وجود داشته باشد و موضع آمریکا و پاکستان و همین طور موضع افغانستان این است که باطالبان باید مذاکره و صلح شود. منطق این موضع مشترک طالبان ازنوع شورای کویته است که آمریکا آنها را تروریست نمی داند و پاکستان هم نگاهی مثبت به آنها دارد و افغانستان هم طرف گفتگو با آنها می باشد زیرا صلح و گفتگو بدون طرف نمی تواند باشد طرف و مخاطب صلح همان شورای کویته است.
البته پاکستان درگذشته سخت درتلاش بود که گروه حقانی را نیز وارد همین خط نماید و بگوید که گروه حقانی هم یک گروه شورشی بومی و افغانستانی هست که منافع آمریکا وغرب را در هیچ جایی صدمه نزده و ارتباط به شبکه القاعده ندارد ولی این موضع پاکستان مورد تایید آمریکا قرار نگرفت و آمریکا کماکان این گروه را مرتبط به القاعده می داند و به همین اساس است که در حال حاضر پاکستان درگیری های که با طالبان پاکستانی در وزیرستان شمالی دارد، گروه گل بهادرخان را همراه با شبکه حقانی یک جا مورد حملات نظامی قرارداده است.
گروه گل بهادر خان طالبان پاکستانی متحد گروه حقانی است و اصولا شبکه حقانی تا بحال درکنار آن گروه زندگی و فعالیت داشت و تروریست ها را باهم معامله و خرید وفروش می کردند ولی حالا شبکه حقانی از وزیرستان شمالی متواری شده برخی اطلاعات نشان می دهد که رهبران گروه حقانی دریمن درکنار القاعده رفته اند. خوب این مساله برمی گردد به موضع پاکستان وقتی این کشور بخواهد همین کار رامی کند. بهاء تحویل لطیف الله محسود به پاکستان ، متلاشی کردن شبکه حقانی در وزیرستان بود و این البته معامله خوبی است که رهبران حکومت وحدت ملی با پاکستان داشته اند. تروریسته ا باید متلاشی و تحویل مقام های حکومتی و مسوول دو طرف داده شوند. نگهداشتن از تروریست و پناه دادن وحمایت تروریست ها کاری درستی نیست حتی تروریست ها ابزار خوبی هم نیست آنها به محض گرفتن پایگاه و قدرت خود طغیان می کنند کاری که در پاکستان عراق سوریه و صد جای دیگر صورت گرفته است.
دراین میان تکلیف افغانستان چه می شود؟ این پرسشی خوبی است. افغانستان چند کار مهم و اساسی را درپیش رو دارد اول اینکه سیاست تنش زدایی را درپیش بگیرد. ما باید موضوعات امنیتی را با پاکستان به حداقل برسانیم و این کار با تنش زدایی ممکن است سیاست کرزی در این مورد به نفع افغانستان تمام نشد رهبران حکومت وحدت ملی گامها خوبی در جهت تنش زدایی برداشته اند روابط کابل و اسلام آباد از هرزمانی بهترشده است. نکته دومی که درکنار تنش زدایی مهم است مساله تبادله رهبران تروریستی است تروریست ها درهمین منطقه هستند و درنهایت به دست نیروهای امنیتی طرفین قرار می گیرند بهترین راه این است که دو کشورهمسایه دراین جهت با هم همکاری نمایند کاری که درمورد لطیف الله محسود صورت گرفت و کاری که ارتش پاکستان با گروه حقانی دروزیرستان شمالی کرده است. تبادله تروریست ها و تحویل آنها به مقام های مسوول دو کشور یکی ازکارهای مهمی است که باید دو کشور روی آن کار نمایند.
مساله سوم هم این است که افغانستان دربند تعریف آمریکا و پاکستان از طالبان نباشد. معیار و مبنای افغانستان کلیت نظام سیاسی و قبول آن است. طالبان که نظام سیاسی و حریم ملی را قبول نداشته باشند آنها دشمن مردم افغانستان و دشمن نظام سیاسی و قانون اساسی هستند حالا مهم نیست که با نام شورای کویته، این کار را نماید و یا با نام حقانی و یا نامهای دیگر. این معیار برای ما هست و نگاه افغانستانی می تواند این باشد که چه گروهی نظام سیاسی و قانون اساسی را قبول دارد در آن صورت می شود با آنها کار کرد و صلح اما اگر آنها این موضوع را قبول نداشته باشند در آن صورت دشمنان مردم افغانستان و قاتل می باشند.
محمد ناطقی
